Ciekawostki językowe, które cię zaskoczą. Co kiedyś znaczyło słowo „kobieta” i... „maciora”? 21 lutego to Dzień Języka Ojczystego

Magdalena Konczal
Magdalena Konczal
Językiem polskim posługujemy się na co dzień, a jednak ma on przed nami wiele tajemnic. Warto więc zagłębić się w historię i odkryć, skąd wzięła się nazwa miasta, w którym żyjemy lub, co oznacza nasze nazwisko. Dlaczego na matkę, niegdyś mówiono „maciora”? Co dawniej oznaczało słowo „kobieta”? I kto w końcu płacze w czwartej zwrotce Mazurka Dąbrowskiego: ojciec czy Basia? Z okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego, który przypada 21 lutego przedstawiamy ciekawostki językowe.

Spis treści

Ciekawostki językoznawcze i nie tylko

Bardzo ważne jest pokazywanie, jak różnorodny i niezwykły jest język polski, a tym samym zwiększanie świadomości językowej Polaków. O tym, że nie należy używać „bynajmniej” zamiast „przynajmniej” i mówić „wydaje się być” wie już niemal każdy bardziej świadomy użytkownik języka.

Historia języka polskiego otwiera przed nami opowieści o naszej przeszłości. Nie da się bowiem mówić o pochodzeniu nazwisk, bez wspomnienia o czasach, w których powstawały (XV-XVI w.). Warto dowiedzieć się, dlaczego nasze miasto lub wieś nazywa się właśnie tak, a nie inaczej.

Poniżej przedstawiamy 7 rzeczy, których być może nie wiedzieliście o współczesnych i dawnych wyrazach, nazwiskach czy nazwach miejscowości. Jakie jest pochodzenie polskich nazwisk? Dlaczego żona pana o nazwisku Kowal to Kowalowa, a ich córka – Kowalówna? Sprawdźcie:

A oto opinie ekspertów na temat przytoczonych ciekawostek językowych:

– Z zapisem y jako ścieśnionego -|e| w końcówce -ej mamy prawdopodobnie do czynienia w czwartej zwrotce polskiego hymnu narodowego: Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakany… . Jest niemal pewne, że forma zapłakany nie odnosi się do rzeczownika męskiego ojciec, lecz do nazwy żeńskiej Basia – ojciec mówił do zapłakanej Basi – tłumaczyła prof. Katarzyna Kłosińska w Poradni Językowej PWN.

– Najbardziej znany polski etymolog Aleksander Brückner (pierwodruk słownika w roku 1927) wywodzi kobietę od koby ‘kobyły’ albo od kobu ‘chlewu’ i przypisuje temu słowu znaczenie bardzo obraźliwe: niemoralne myśli i czyny, także nierząd. Tym samym tropem idzie Andrzej Bańkowski (2000). Franciszek Sławski (1952-1982), a za nim Krystyna Długosz-Kurczabowa (2008) proponowali etymologię rodzimą od psł. *kobь ‘wróżba z lotu ptaków’ i *vĕta ‘wróżka’, ale dopuszczali też inne obce źródła – starowysokoniem. gambetta ‘nałożnica’ czy nawet fińskie kabe lub estońskie kave ‘kobieta’ – tłumaczył prof. Marek Łaziński.

Ucz się i pracuj wygodnie!

Materiały promocyjne partnera
od 7 lat
Wideo

Jak głosujemy w II turze wyborów samorządowych

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na i.pl Portal i.pl