Takie paznokcie mogą być objawem chorób. Zobacz, co oznaczają plamy na paznokciach, a co bruzdy i paski, oraz jak wyglądają tego typu zmiany

Paznokieć jest wypukłą, elastyczną i przezroczystą płytką rogową. Stanowi wytwór naskórka i jest najtwardsza w wierzchniej warstwie. Chroni położone pod spodem, dobrze ukrwione łożysko – sprawia to, że przy prawidłowym dotlenieniu kończyn ma różowy kolor.

Zdrowe paznokcie to nie tylko zasługa prawidłowej pielęgnacji i ochrony przed szkodliwymi czynnikami, ale też dobrego stanu organizmu. Gdy wygląd płytki zaczyna odbiegać od normy, kształt paznokcia jest nieprawidłowy albo pojawiają się jego uszkodzenia, przyczyną może być poważniejsza choroba.

Zobacz: paznokcie hybrydowe są niebezpieczne dla zdrowia

Paznokieć jest zbudowany z kilku podstawowych elementów, przy czym jego zewnętrzna część, czyli płytka, złożona jest z białek keratynowych.

Budowa paznokcia:

• płytka – to trzon paznokcia rozciągający się od korzenia po wolny brzeg,
• macierz – silnie ukrwione miejsce wzrostu paznokcia, nazywane też korzeniem; znajduje się pod naskórkiem i jest zbudowana z nabłonka rogowaciejącego bez warstwy ziarnistej,
• brzeg wolny – część płytki wyrastająca ponad opuszkę palca (w odróżnieniu od brzegu zakrytego),
• łożysko – zawierająca macierz tkanka położona pod płytką, która odżywia paznokieć,
• obłączek – widoczna część macierzy paznokcia w postaci jasnego półksiężyca na początku płytki, często nieco wzniesiona nad jej poziom,
• wał paznokciowy – fałd skórny, który chroni brzeg zakryty paznokcia i z trzech stron mocuje płytkę na palcu; brzeg wału proksymalnego jest pokryty obrąbkiem naskórkowym, inaczej oskórkiem (w odróżnieniu od wałów bocznych).

Zdrowy paznokieć ma gładką i lśniącą płytkę o różowym odcieniu, która sięga końca opuszki. Do jej nieestetycznego skrócenia dochodzi zwłaszcza u osób obgryzających paznokcie, co skutkuje nieodwracalnymi zmianami w ich kształcie.

Kształt paznokcia zależy od cech indywidualnych, wpływu czynników zdrowotnych czy stylu życia, np. bardziej płaskie płytki występują w przypadku pracy fizycznej. Natomiast kształt wolnego brzegu paznokcia powinien być dopasowany do kształtu palca i opuszki.

Wielkość płytki związana jest z wymiarami palców, grubość jest większa u osób starszych oraz u mężczyzn niż u kobiet, a jej długość przyrasta w tempie 0,5-1,33 mm na tydzień; zwykle jest to ok. 1 mm. Pełny proces odrastania paznokcia trwa około 100 dni.

Zobacz: domowe sposoby na kruche i zniszczone paznokcie.

Wygląd i tempo wzrostu paznokci zależą od diety, stylu życia, pory roku i wieku, a także problemów takich jak choroby paznokci, skóry, a także ogólnoustrojowe. W tym ostatnim przypadku zmiany dotyczą zwykle więcej niż jednego paznokcia.

Stan tej części ciała często nie jest jedynie problemem kosmetycznym, znacząco wpływa też na samopoczucie, przyczyniając się do pogorszenia jakości życia.

Problemy z paznokciami często mają charakter zanikowy lub przerostowy, pojawiają się przebarwienia i uszkodzenia. Do zmian, które powinny zwrócić uwagę, należą szczególnie:

• białe plamki i kropki na paznokciach,
• podłużne (pionowe) i poprzeczne bruzdy na paznokciach,
• paski na paznokciach,
• kropki na paznokciach,
• plamy i przebarwienia na paznokciach,
• wylew podskórny,
• uszkodzenie płytki paznokciowej,
• odwarstwienie płytki paznokciowej,
• stan zapalny wału paznokciowego.