Szymbark (woj. małopolskie)
Renesansowy dwór obronny (kasztel), wzniesiono w połowie XVI w. W latach 1589–1590 został rozbudowany i upiększony.
Kasztel tego typu pozwalał właścicielowi odeprzeć i napad zbójeckiej watahy, i zajazd wrogo nastawionego sąsiada.
Dwór usytuowany jest na skarpie rzeki Ropy, wyposażony w system strzelnic, umieszczonych na wysokości strychu, co świadczyło o jego funkcji obronnej. Do obrony nadawały się również alkierze, usytuowane na obrzeżach budynku. W XVII wieku ściany dworu wzmocnione zostały przyporami z kamienia i cegły, dodano wewnętrzne ściany działowe.
Zdjęcie na licencji CC BY-SA 3.0.
Żelazowa Wola (woj. mazowieckie)
Żelazowa Wola to wieś nad Utratą, wśród równin Niziny Mazowieckiej, kojarzona z jednym z największych geniuszy muzycznych wszech czasów. Tu, w pałacowej oficynie, przyszedł na świat Fryderyk Chopin. Po raz ostatni był tu latem 1830, tuż przed wyjazdem za granicę, i już nigdy na mazowiecką równinę nie powrócił.
Pozostała część rezydencji Skarbków zniszczała w ogniu I wojny światowej. Oficynę, wystawioną w 1810, w 1926 wykupiło Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i przekazało Komitetowi Chopinowskiemu.
Budynek odnowiono w latach 1930–1931. Lech Niemojewski nadał jej formę klasycystycznego, parterowego wiejskiego dworku, dziś otulonego dzikim winem. Otacza ją nastrojowy park, przekomponowany w latach 1933–1935 przez F. Krzywdę-Polkowskiego.
Stryszów (woj. małopolskie)
Dwór wzniesiono pod koniec XVI w. W 1739 rezydencja uległa częściowemu zniszczeniu w wyniku pożaru. Odbudował ją ówczesny właściciel Kazimierz Odrowąż Wilkoński. Na jednej z belek stropowych widnieje stosowny napis „Renovatum A.D. 1741”.
Renesansowy dwór obronny przybrał charakter wiejskiej rezydencji. Wzniesiono drewniane piętro z obszernymi pokojami, pomieszczenia mieszkalne, a dworską kaplicę ozdobiono barokową polichromią, której fragmenty zachowały się do dzisiaj. Obecnie w dworze ma siedzibę oddział Państwowych Zbiorów Sztuki Zamku Królewskiego na Wawelu. Jest tu prezentowana stała ekspozycja „Wnętrza dworu polskiego w wieku XIX".
Zdjęcie na licencji CC BY-SA 2.0.
Jeżów (woj. małopolskie)
Przy drodze z Tarnowa do Grybowa na prawym brzegu rozległej doliny rzeki Biała Grybowska wśród drzew dawnego parku znajduje się jeden z najlepiej zachowanych obronnych dworów renesansowych w Polsce.
Jego wygląd od czasu rozbudowy nie uległ zmianie. Wzniesiony na planie prostokąta zwieńczony czterospadowym dachem jeszcze obecnie zachował cechy obronne. Przylegająca do niego baszta na wysokości pietra rozszerza się i wspiera na kamiennych kroksztynach. W dawnej Sali rycerskiej zachowała się polichromia z roku 1544 przedstawiająca panoramę Jeżowa i Wilczysk. W innym pomieszczeniu znajduje się renesansowy kominek z polichromią i herbem Ogończyk należącym do Adama Susza.
Zdjęcie na licencji CC BY-SA 2.0.
![Tak mieszkają Opozda, Herbuś, Piaseczny. Przytulne wnętrza? Zobacz [ZDJĘCIA]](https://d-art.ppstatic.pl/kadry/k/r/1/3a/2e/6649ba1644e99_o_xsmall.jpg)