7 fascynujących ciekawostek i niezwykłych opowieści z Karkonoszy. Tego nie wiedzieliście o najwyższym paśmie Sudetów
Karkonosze są pełne niespodzianek! Wyszukaliśmy dla was 7 fascynujących faktów i niesamowitych opowieści z gór, które narobią wam smaku na wycieczki po Karkonoszach. Przekonajcie się, czym mogą was zaskoczyć Karkonosze.
Karkonosze jak z filmu fantasy
Jednym z najsłynniejszych naturalnych cudów Karkonoszy jest Wodospad Kamieńczyka, wysoki na 27 m i złożony z trzech strug, tak malowniczy, że zachwyca nie tylko turystów, ale i filmowców. Właśnie przy tym wodospadzie kręcono sceny do filmu fantasy „Opowieści z Narnii. Książę Kaspian” z 2008 r.
Legendy związane z wodospadem nie są jednak całkiem bajkowe. Według najsłynniejszej z nich wodospad to strug łez siedmiu rusałek (leśnych duszków), które opłakują tragiczną śmierć siostry, Łabudki, zakochanej w śmiertelniku imieniem Bronisz. Łabudka wyruszyła na poszukiwania Bronisza, który długo do niej nie wracał, i spadła w górską przepaść. Jedna z wersji legendy dodaje, że spadła po tym, jak na dnie czeluści dostrzegła ciało Bronisza. Rusałki opłakują więc w tym przypadku dwa zgodny – nic dziwnego, że wyłzawiły cały wodospad.
Skąd się wzięła nazwa Karkonoszy?
Góry Karkonosze wspomina już starożytny geograf Klaudiusz Ptolemeusz w swoim dziele „Geografia” z II w. n.e. Góry noszą u niego prawdopodobnie celtycką nazwę, zapisaną po grecku jako Karkontoi. Być może właśnie od niej wywodzi się stara słowiańska nazwa gór, przekształcona tak, by pasować do etymologii języków słowiańskich i wyprowadzona od rdzeni „kar” (oznaczającego kamień) lub „krak” (określenie kosodrzewiny) oraz „nos” lub „nosz” (od „nosić”).
Karkonosz, czyli Duch Gór
Najwięcej karkonoskich legend wiąże się z postacią Karkonosza, czyli Ducha Gór. Dziś Karkonosz przedstawiany jest najczęściej jako dobrotliwy starzec, ale na najstarszych niemieckich mapach można dostrzec jego wizerunki, na których przypomina raczej rogatego demona z kosturem (zob. zdjęcie ukazujące Ducha Gór na mapie z 1776 r.). Prawdopodobnie Karkonosz jest dawnym lokalnym bóstwem pogańskim, związanym ze źródłami Łaby. Chrześcijanie próbowali zwalczać jego kult, zastępując postać Karkonosza św. Janem, przez co Duch Gór bywa też nazywany Panem Janem.
Karkonosz ma też mniej dumny przydomek Liczyrzepa, co ma wyjaśniać popularna legenda o tym, jak to Duch Gór zakochał się w śmiertelniczce imieniem Emma lub Dobrogniewa (istnieje wiele wersji legendy). Porwał ją z zamku i trzymał w swojej warowni z surowych skał gdzieś w Karkonoszach, może na szczycie Śnieżki. By pozyskać względy kobiety, zaczął wręczać jej prezenty w postaci magicznych rzep, które zamieniały się we wszystko, czego zapragnęła Dobrogniewa.
Kobieta chciała jednak przede wszystkim wrócić do domu i ukochanego (imieniem Racibor albo Mieszek). Uciekła się do podstępu: poprosiła Karkonosza, by policzył rzepy, jakie wyrastały na polu, by wiedzieć, ile będzie miała życzeń w nadchodzącym sezonie, a gdy bożek zajęty był kalkulacjami, kobieta uciekła do swoich. Karkonosz miał się wtedy srodze zagniewać i rozbić kilka gór – tak mogły powstać niektóre ciekawe formacje skalne, które do dziś można oglądać na Dolnym Śląsku, np. głaz Chybotek w Górach Izerskich i Błędne Skały w Górach Stołowych.
Posłuchajcie jednej z wersji legendy o Karkonoszu:
