Witold Pilecki
21. Witold Pilecki
Pilecki od początku wojny działał w konspiracji. W 1940 r. zgłosił się do wykonania niebezpiecznej misji w Auschwitz. Dał się pojmać w łapance i trafił za druty. Próbował zorganizować w obozie ruch oporu. Dzięki jego raportom Zachód poznał tragiczną prawdę o Holokauście. Po wojnie, w 1948 r., został przez komunistyczny reżim stracony.
22. Witold Gombrowicz
Jeden z najbardziej rozpoznawalnych na świecie polskich pisarzy. Autor takich słynnych powieści jak „Trans-Atlantyk”, „Pornografia”, „Ferdydurke” czy „Kosmos”. Światowa krytyka literacka szczególnie wysoko oceniła jego „Pamiętniki” wydane w 1969 r. „Daje się w nich poznać nie tylko jako wybitny krytyk europejskiej tradycji literackiej i filozoficznej, ale także wielki artysta i moralista” - pisał jeden z recenzentów.
23. Tadeusz Rozwadowski
Człowiek, który zatrzymał bolszewików. W lipcu 1920 r. został szefem Sztabu Generalnego WP. Najpierw opanował chaotyczny odwrót polskich wojsk przed nacierającą Armią Czerwoną. Potem przygotował plan obrony na linii Wisły. Następnie, do spółki z Piłsudskim, nakreślił plan polskiej kontrofensywy. Między innymi dzięki niemu Polacy odnieśli w tej wojnie zwycięstwo - pochód rewolucji na Zachód został zatrzymany na lata.
24. Czesław Miłosz
Jeden z najbardziej znanych na świecie polskich pisarzy. Autor takich dzieł jak „Zniewolony umysł” czy „Dolina Issy”. W 1980 r. za swoją twórczość został uhonorowany Nagrodą Nobla. Był wielkim popularyzatorem kultury polskiej na świecie. Wykładowcą na prestiżowych amerykańskich uniwersytetach Berkeley i Harvarda. Otrzymał również medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za pomoc okazaną Żydom w czasie okupacji.
25. Stefan Banach
Jeden z najbardziej wpływowych matematyków XX w. Znany w środowisku akademickim jako prekursor nowoczesnej analizy funkcjonalnej i autor aksjomatycznej definicji przestrzeni (tzw. przestrzeni Banacha). Założyciel słynnej lwowskiej szkoły matematycznej, do której należeli m.in. Hugon Steinhaus, Leon Chwistek i Herman Auerbach.
Ryszard Kapuściński
16. Ernest Malinowski
Inżynier drogowy i kolejowy, polski emigrant po powstaniu listopadowym, który zrobił ogromną karierę w Ameryce Południowej. Początkowo pracował jako inżynier we Francji. Od 1852 r. działał w Peru. Tam zbudował imponującą do dziś kolej transandyjską - wznoszącą się w najwyżej położonym punkcie na wysokość 4817 m n.p.m. Do 2005 r. był to niepobity rekord świata! Budowa kolei transandyjskiej według projektu Malinowskiego wymagała wykucia 63 tuneli o łącznej długości 6 tys. m i zbudowania dziesiątków mostów. W Peru Malinowski do dziś ma status bohatera narodowego, tym bardziej że w 1866 r. brał także aktywny udział w obronie portu w Callao k. Limy przed Hiszpanami.
17. Ryszard Kapuściński
Jeden z najważniejszych ojców reportażu jako nowego gatunku literackiego. Wpłynął na rozwój literatury faktu w skali światowej. Jego głośny „Cesarz” to lektura obowiązkowa nie tylko młodych dziennikarzy. Świat poznawał jako korespondent Polskiej Agencji Prasowej. W 2007 r. ujawniono, że współpracował z wywiadem PRL. Po Stanisławie Lemie drugi najczęściej tłumaczony na inne języki polski pisarz.
18. Pola Negri
Najbardziej znana i uwielbiana gwiazda hollywoodzkiego kina lat 20. Symbol piękna i seksu. Pola Negri tak naprawdę nazywała się Apolonia Chałupiec, urodziła się w Lipnie nieopodal Włocławka. Karierę filmową zaczęła w Polsce, pierwszy światowy rozgłos przyniosły jej produkcje z Berlina, od 1923 r. grała w Hollywood, odnosząc sukcesy na skalę globalną. Słynęła z wyzwolonych obyczajów - plotki o jej romansach z Rudolfem Valentino czy Charliem Chaplinem elektryzowały redakcje i publikę na całym świecie. Kres jej wielkiej kariery wiązał się z udźwiękowieniem kina, wielka gwiazda kina niemego nie odnalazła się w nowej filmowej rzeczywistości.
19. Jan Kiepura
Obok Poli Negri najsłynniejsza polska gwiazda spośród tych, które przed wojną podbijały świat. Wybitny tenor, zadebiutował tytułową rolą w „Fauście” w 1925 r. Ceniony nie tylko za role operowe, ale też w popularnych operetkach - bardzo szybko dostrzeżony przez przemysł filmowy. Kiepura potrafił podbijać serca słuchaczy. Śpiewał nie tylko w teatrach operowych, ale też z balkonów hoteli, z dachu samochodu czy z okna wagonu, co kochała publiczność szalejąca na punkcie chłopaka, który z Sosnowca wywędrował daleko w świat.
20. Marian Rejewski, Jerzy Różycki, Henryk Zygalski
Tych trzech kryptologów i matematyków przyczyniło się do wygranej aliantów w II wojnie światowej z pewnością znacznie bardziej niż trzy dowolnie wybrane dywizje pancerne. To Rejewski, Różycki i Zygalski jeszcze przed wybuchem wojny w polskim Biurze Szyfrów złamali kod Enigmy - niezwykle skomplikowanej i nowatorskiej niemieckiej maszyny szyfrującej, która uchodziła za zupełnie niemożliwą do rozpracowania. Zespół polskich kryptologów opracował niezwykłą metodę łamania szyfru Enigmy, opartą na użyciu wielkich perforowanych płacht, które pozwalały na ustalenie kolejności pracy tzw. wirników szyfrujących Enigmy. Dokonania trzech polskich kryptologów okazały się gigantycznie pomocne dla aliantów. Podczas wojny Niemcy nadal opierali swą strategiczną komunikację radiową na stale ulepszanych kolejnych wersjach Enigmy. Możliwość przechwytywania i odczytywania niemieckich meldunków i rozkazów bywała więc dla alianckich dowódców cenniejsza niż wygrane w bitwach. Historycy II wojny światowej twierdzą, że złamanie kodu Enigmy mogło skrócić wojnę o nawet trzy lata i ocalić 30 mln ludzkich istnień.
Stanisław Lem
11. Joseph Conrad
Z perspektywy historii literatury powszechnej to właśnie Józef Korzeniowski pozostaje tym najważniejszym spośród polskich pisarzy. Pisał po angielsku, co zapewniło mu z czasem globalny zasięg, przybrał też anglosaski pisarski pseudonim. Wywarł wielki wpływ na wielu następców. Jego powieści (przede wszystkim „Lord Jim” i „Jądro ciemności”) są do dziś w lekturach szkolnych kilkudziesięciu krajów. Z kolei wśród filmowych adaptacji jego powieści są takie dzieła jak „Smuga cienia” Andrzeja Wajdy, „Pojedynek” Ridleya Scotta czy „Czas apokalipsy” Francisa Forda Coppoli.
12. Stanisław Lem
Najczęściej tłumaczony na inne języki i najczęściej wydawany za granicą polski pisarz. Jego książki ukazały się w nakładzie łącznie około 30 mln egzemplarzy w 40 językach świata. Powieści i opowiadania Lema wywarły ogromny wpływ na światową literaturę science fiction, tak wielki, że swego czasu inny znany pisarz SF Philip K. Dick twierdził, że „projekt Lem” to komunistyczna mistyfikacja, za którą stoi cały zespół pisarzy pracujących na zlecenie Kremla. Wśród najsłynniejszych filmowych adaptacji powieści Lema jest „Solaris” Andrieja Tarkowskiego. Co ciekawe, film uznany za arcydzieło gatunku i kina Lemowi akurat średnio się podobał.
13. Jan Karski
Kurier i emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, jeden z ludzi, którzy zdobyli pierwsze dowody na Holokaust i przedstawili je Zachodowi. Karski dwukrotnie przeniknął na teren warszawskiego getta, następnie - przebrany za ukraińskiego wartownika - wszedł do obozu tranzytowego w Izbicy, skąd wysyłano Żydów do obozów zagłady. Przesłał kolejno trzy raporty o Holokauście rządowi Władysława Sikorskiego. W grudniu 1942 r. treść raportów Karskiego została przekazana aliantom. W 1943 r. Karski został przyjęty przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Franklina Delano Roosevelta. Padły wtedy słynne słowa Roosevelta, które na dekady pozostały symbolem obojętności wobec losów Polaków i Żydów: „Policzymy się z Niemcami po wojnie. Panie Karski, proszę mnie ewentualnie wyprowadzić z błędu, ale czy Polska jest krajem rolniczym? Czy nie potrzebujecie koni do uprawy waszej ziemi?”. Ale od tego momentu Zachód nie mógł już udawać, że nie wie o niemieckiej zbrodni Zagłady.
14. Jan III Sobieski
Skutecznie powstrzymał turecką ekspansję terytorialną na Zachód, przy okazji ocalił imperium Habsburgów. 12 września 1683 r. dowodził 70-tysięczną armią polsko-austriacko-niemiecką, która przełamała tureckie oblężenie Wiednia. Trzonem tej armii byli żołnierze polscy (około 27 tys.), w tym przede wszystkim 24 chorągwie legendarnej husarii. To husarze odegrali decydującą rolę w potężnej szarży kawalerii sprzymierzonych na Turków (brało w niej udział około 20 tys. jeźdźców). Potężna armia tureckiego wezyra Kara Mustafy zagrażająca istnieniu cesarstwa Habsburgów poszła w jej wyniku w rozsypkę. Ta niewątpliwie wielka zasługa dla cywilizacji zachodniej nie została wystarczająco doceniona przez współczesnych - zwłaszcza przez uratowanego przez Sobieskiego cesarza Leopolda I. Niecałe sto lat później Habsburgowie brali udział w I rozbiorze Polski.
15. Ignacy Domeyko
„Polak, który stworzył Chile” - tak jest najczęściej określany przez historyków i dziennikarzy. Geolog, inżynier górnictwa, wynalazca, badacz Ameryki Południowej. W młodości należał do słynnej organizacji filomatów - był nawet pierwowzorem Żegoty z „Dziadów” Mickiewicza. Po powstaniu listopadowym, w którym brał czynny udział, znalazł się na emigracji. Ostatecznie osiadł w Chile - gdzie odkrył liczne złoża minerałów, rud metali i innych bogactw naturalnych - w tym np. El Teniente - do dziś jedno z największych na świecie porfirowych złóż miedziowo-molibdenowych. Domeyko stworzył podwaliny systemu eksploatacji chilijskich bogactw naturalnych, wykształcił też całe pokolenie geologów i inżynierów.
Ryszard Kukliński
6. Krystyna Skarbek
Bohaterka tajnego frontu II wojny światowej, piękna i niebezpieczna agentka brytyjskich tajnych służb SOE i SIS współpracująca z polskim i francuskim ruchem oporu. Prowadziła dywersję na niemieckich tyłach - m.in. w Polsce pod pseudonimem Christine Granville. W późniejszym okresie wojny działała na Bliskim Wschodzie i w okupowanej Francji. Winston Churchill nazywał ją swoją ukochaną agentką. Jest uważana za pierwowzór postaci Vesper z serii Iana Fleminga o Jamesie Bondzie.
7. Fryderyk Chopin
Obok Ludwiga van Beethovena i Amadeusza Mozarta jeden z trzech najbardziej rozpoznawalnych kompozytorów w historii muzyki klasycznej. Słuchany i wykonywany od Tokio po Buenos Aires pozostaje zapewne jednym z tych kilku najbardziej znanych w skali globalnej Polaków. Jego muzyka, nie bez powodów uważana za esencję polskości, rozbrzmiewa zaś w filharmoniach, salach koncertowych i smartfonowych słuchawkach na całym świecie.
8. św. Faustyna Kowalska
Prosta dziewczyna ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia jest dziś tą najważniejszą w skali świata postacią wśród polskich świętych - o gigantycznym wpływie na katolicką duchowość. Mistyczka, stygmatyczka i wizjonerka. Katolicyzm zawdzięcza jej nie tylko słynną Koronkę do Miłosierdzia Bożego, obraz „Jezu ufam Tobie” czy mistyczny „Dzienniczek”, w którym siostra Faustyna zapisywała treść swych widzeń, lecz także cały nurt nowej katolickiej duchowości opartej na intensywnym przeżywaniu Miłosierdzia Bożego. Proces kanonizacyjny siostry Faustyny trwał od 1965 r. - ostatecznie zakończył się w roku 1993 najpierw jej beatyfikacją, a następnie w roku 2000 kanonizacją.
9. Ignacy Łukasiewicz
Wybitny XIX-wieczny polski wynalazca nie tylko opracował w 1853 r. lampę naftową, lecz rok później uruchomił pierwszą w historii świata kopalnię ropy naftowej - w Bóbrce koło Gorlic. Po następnych dwóch latach Łukasiewicz stworzył z kolei pierwszą na świecie rafinerię, z czasem stając się jednym z pierwszych naftowych magnatów biznesu. Tym samym można go uznać za absolutnego pioniera przemysłu naftowego, będącego do dziś jedną z bardziej dochodowych gałęzi światowej gospodarki. Warto też pamiętać, że w ten sposób Łukasiewicz otworzył ludzkości drogę nie tylko do powszechnie dostępnego domowego światła, ale też do motoryzacji czy rozwoju przemysłu lotniczego.
10. Ryszard Kukliński
Konrad Wallenrod Układu Warszawskiego - człowiek, który znacząco przyczynił się do zimnowojennej klęski bloku sowieckiego. Przekazane przez niego informacje dały Amerykanom wgląd w sowieckie plany strategiczne, w tym też do rozpisanego w najdrobniejszych szczegółach scenariusza ataku atomowego na Europę (zakładającego przy okazji totalne zniszczenie obszaru Polski). W Polsce do dziś trwa spór o moralną ocenę wyboru Kuklińskiego. Dla wolnego świata pozostaje on jednak bohaterem.
