Małopolskie wsie jakich nie znacie. Tak wyglądały dekady temu [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]
Skąd szyb naftowy w Załawiu? Historia szlaku naftowego w powiecie gorlickim
Położony w Beskidzie Niskim w dorzeczu rzeki Ropy Biecz należał do tzw. ”Gorlickiego Zagłębia Naftowego”, jednego z najstarszych obszarów wydobycia i przerobu ropy naftowej na świecie. Głównym miastem Zagłębia były Gorlice, pozostałe ważniejsze miejscowości to (oprócz Biecza): Kobylanka, Kryg, Libusza, Lipniki, Męcina Wielka, Ropa, Sękowa, Siary. Działali tu m.in. Ignacy Łukasiewicz, William Henry Mac Garvey, Albert Fauck, Władysław Długosz, książę Stanisław Jabłonowski. Obecnie Zagłębie w znacznym stopniu jest wyeksploatowane.
W Bieczu obok Góry Zamkowej na tzw. „Harcie” w Załawiu i Korczynie oraz Belnej znajdowały się niegdyś kopalnie ropy naftowej. Złoże ropy naftowej odkryto w 1887 r. Istniały tu kopalnie: „Piłsudski”, „Merkury”, „Romania’ i „Długosz- Załawie”. Odwiercono 146 otworów, w tym 112 produktywnych. Ze złoża wydobywano ropę naftową benzynowo – parafinową.
Zatopione Stare Maniowy
Na dnie Jeziora Czorsztyńskiego leży zatopiona wieś Stare Maniowy. Wieś została przesiedlona, a w jej miejscu powstało jezioro, które ma zabezpieczać rejon w dolinie Dunajca przed skutkami powodzi. Ostatni mieszkańcy zostali stamtąd wysiedleni na początku lat 90.
Decyzja o budowie elektrowni wodnej, a tym samym o przesiedleniu starych Maniów zapadła pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku. Zbiornik napełniono w roku 1997. Łączna powierzchnia wykupionych lub w inny sposób pozyskanych gruntów wynosiła 16 400 ha. W sumie wykupiono 501 gospodarstw, przeniesiono lub odtworzono jeden cmentarz i trzy kaplice, 26 budynków użyteczności publicznej. W Maniowach do przesiedlenia zakwalifikowano 363 z 385 istniejących wówczas domów. Ale to tylko liczby i dane. Budowa zapory zmieniła w życiu mieszkańców tej okolicy dużo więcej, niż przedstawiają powyższe wyliczenia.
Wilcze ciąże - Wyciąże
Wieś Wyciąże (teraz Osiedle Wyciąże wchodzące w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta) od powstania do XVIII wieku była własnością kapituły krakowskiej - Wyciąże liczyło wtedy 400 mieszkańców, 70 domów, dwór, 2 karczmy i młyn, następnie należała kolejno do skarbu państwa austriackiego i do rodziny Wodzickich, którzy zarządzali miejscowym obszarem dworskim do 1945 r. w XIX wieku powstał nieistniejący już dworek – własność rodu Szumlańskich, a następnie Wójcików. Wyciąże zostało przyłączone do Krakowa w 1973 r.
Rolnictwo
Etymologia nazwy Wyciąże jest bardzo ciekawa. Badacz okresu międzywojnia J. Łoś podał ją jako przykład haplologii, czyli zjawiska fonetycznego, polegającego na zastąpieniu dwóch takich samych lub podobnych sylab w jedną w celu ułatwienia wymowy danej nazwy. W tym wypadku pełna nazwa wsi brzmiałaby "wilcze ciąże", natomiast została ona zredukowana do jednego słowa "wilciąże". W tej formie nazwę tę starano się zapisać w języku łacińskim, co przysparzało, jak widać powyżej, znaczne trudności. Tak więc nazwa miejscowości wskazuje na zamierzchłe czasy, gdy nadwiślańskie ziemie były stosunkowo gęsto zalesione; te równinne, bagniste tereny były przestrzenią życia wilków.
Wioski ziemi gorlickiej: pijania w Wysowej, szyb naftowy w Załawiu
W galerii archiwalnych zdjęć znajdziesz:
- mało znane zdjęcia ze wsi Łosie,
- pijalnię w Wysowej, której już nikt nie pamięta,
- dawne bobowskie zabudowania,
- widok sanktuarium Pana Jezusa Ukrzyżowanego z lat 30. ubiegłego wieku.
ZDJĘCIA POCHODZĄ Z ZASOBÓW NARODOWEGO ARCHIWUM CYFROWEGO
