Jak napisać interpretację wiersza na maturze w formule 2015? Te zasady warto znać. Schemat pisania krok po kroku oraz przydatne słownictwo

Interpretacja wiersza (nazywana także analizą wiersza) uważana jest za nieco trudniejsze wypracowanie niż rozprawka. Uczeń musi bowiem postawić tezę i odpowiednio zinterpretować utwór poetycki, biorąc pod uwagę także występujące w nim środki stylistyczne. Warto jednak znać zasady pisania maturalnej interpretacji wiersza. Dobrym pomysłem będzie również przestudiowanie arkuszy z poprzednich lat.

Polecenie maturalne w przypadki interpretacji wiersza we wszystkich arkuszach maturalnych od 2015 roku brzmi tak samo: „Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 wyrazów”. Jakie utwory poetyckie musieli przeanalizować maturzyści w poprzednich latach? Były to:

• 2015 rok: „Ta jedna sztuka” Elisabeth Bishop;
• 2016 rok: „Dałem słowo” Zbigniew Herbert;
• 2017 rok: „Słyszę czas” Kazimierz Wierzyński;
• 2018 rok: [Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają] Ernest Bryll;
• 2019 rok: „Samotność” Anna Świrszczyńska;
• 2020 rok: „Daremne” Anna Kamieńska;
• 2021 rok: „Strych” Beata Obertyńska.

Interpretacja wiersza (podobnie jak wypowiedź argumentacyjna, czyli tzw. rozprawka) posiada schemat, którego warto się trzymać, jeśli czujemy się jeszcze niepewnie w pisaniu. Poniżej wyjaśniamy, jak powinna wyglądać interpretacja wiersza:

• I akapit (wstęp): należy w nim zawrzeć podstawowe informacje na temat autora i tytuł wiersza, a przede wszystkim postawić tezę interpretacyjną, czyli najważniejszy temat lub problem utworu.
• Rozwinięcie, a więc II akapit i kolejne: w kontekście postawionej przez nas tezy dokonujemy analizy i interpretacji wiersza. Określamy relację nadawca-odbiorca (kim jest podmiot liryczny i do kogo mówi), a także sytuację liryczną. Analizujemy wiersz, nazywając środki stylistyczne i podając ich funkcje, a także sposób mówienia podmiotu lirycznego. Pamiętajmy, by odwołać się także do tytułu utworu. Przywołajmy kontekst kulturowy, czyli określmy, w jakiej epoce utwór został napisany i jak to, co zostało w nim zawarte, odnosi się do charakteru epoki. Można także przywołać inne konteksty, np. biograficzny, filozoficzny czy historyczny.
• Ostatni akapit: Podsumowujemy rozważania, jeszcze raz powtarzając tezę interpretacyjną, jednocześnie pamiętając, że tym razem powinna ona wynikać z całości utworu.

Wiemy już, jak wygląda schemat interpretacji wiersza, ale jak zabrać się za pisanie? Przedstawiamy instrukcję krok po kroku:

1. Zacznij od dokładnego przeczytania wiersza. Zrób to co najmniej dwukrotnie. Zwróć uwagę na autora i tytuł. Możesz także podkreślić środki stylistyczne, które zauważasz.
2. Zastanów się, jaka jest teza interpretacyjna, czyli główne przesłanie utworu.
3. Stwórz plan pracy, w którym zawrzesz skrótowe informacje na temat tego, co znajdzie się w poszczególnych akapitach tekstu.
4. Przed samym pisaniem jeszcze raz przeczytaj wiersz.
5. Zacznij pisać pracę. Pamiętaj, że gdy się zatniesz, warto wrócić do planu pracy i sprawdzić, co jeszcze trzeba napisać.
6. Gdy skończysz pisać, przeczytaj pracę co najmniej dwukrotnie i sprawdź, czy nie pojawiają się w niej błędy. Jeśli tak – popraw je.

Interpretacja wiersza może przysporzyć uczniom problemów. Warto więc zwrócić uwagę na najczęstsze błędy, które pojawiają się podczas pisania:

• Brak tezy interpretacyjnej. Uczniowie niekiedy nie określają głównego problemu zawartego w wierszu. To poważny błąd, który może skutkować przyznaniem 0 punktów za całą pracę.
• Przywoływanie cytatów czy środków stylistycznych bez określenia ich funkcji. Pamiętajmy o tym, że jeśli przywołujemy jakieś sformułowanie z wiersza lub epitet, metaforę, wyliczenie czy inny środek stylistyczny powinniśmy do tego dodać także swój komentarz.
• Spora część uczniów zbyt powierzchownie analizuje wiersz. Pamiętajmy, że jest to zadanie sprawdzające naszą umiejętność pracy z tekstem. Zwróćmy więc uwagę zarówno na całą treść utworu, jak i na jego formę.

Maturzyści niekiedy zastanawiają się, jakich słów używać, pisząc wypracowanie. Podajemy przydatne słownictwo przy pisaniu interpretacji wiersza:

• Warto zwrócić uwagę na…
• Trzeba zauważyć, że…
• W wierszu zauważamy…
• W pierwszej/drugiej/trzeciej zwrotce wiersza…
• Należy stwierdzić, że…
• Tematem utworu jest…
• Obrazuje to cytat…
• Ilustrują to słowa…
• Metafora/epitet/wyliczenie została/ło zastosowane po to, aby…
• Ten fragment wiersza wyraża…
• Nie bez znaczenia jest…
• Podsumowując…