Porażenie piorunem jest niebezpieczne, ale nie musi być śmiertelne. Po tym człowiek już nie jest taki sam

W czwartek 12 czerwca br. siedmioro dzieci i sześcioro dorosłych zostało rannych w wyniku rażenia piorunem w Górach Izerskich na Dolnym Śląsku. Był to pojedynczy piorun, ponieważ w tym czasie nie było burzy. Na szczęście porażenie nie spowodowało groźnych obrażeń.

Jak zapewnia Centrum Ratownictwa porażenie piorunem jest groźne, ale rzadko bywa śmiertelne. Na skutek uderzenia pioruna umiera tylko 10 proc. poszkodowanych. W ich przypadku przyczyną śmierci jest zatrzymanie krążenia, na skutek przejścia przez ciało prądu o dużej mocy, który powoduje zaburzenie pracy serca.

Wyróżnia się cztery mechanizmy porażenia piorunem:

• bezpośrednie uderzenie w ciało,

• wyładowanie iskrowe, które skutkuje przejściem prądu po powierzchni ciała,

• napięcie krokowe, które jest następstwem uderzenia pioruna w ziemię w pobliżu danej osoby,

• fala uderzeniowa, która pojawia się na skutek rozprężenia się powietrza atmosferycznego.

Bezpośrednie uderzenia piorunem zdarzają się bardzo rzadko, stanowią tylko 3-5 proc. wszystkich porażeń. Najczęściej są to napięcia krokowe lub fala uderzeniowa.

W czasie porażenia piorunem na ciało człowieka oddziałuje prąd stały o bardzo dużym napięciu. Jednak przechodzi on przez ciało bardzo szybko i często jest to zbyt mało czasu, aby wywołać zagrażające życiu skutki.

Jednak u osób, które przeżyły uderzenie pioruna występują zwykle uszkodzenia nerwów, zespół stresu pourazowego (PTSD) i objawy neurologiczne, takie jak dezorientacja i trudności z koncentracją.

Bezpośrednie uderzenie w ciało może spowodować pęknięcie błony bębenkowej w uszach z powodu fali ciśnienia, paraliż układu oddechowego lub oparzenia w wyniku zapalenia się włosów czy ubrania.

U osoby porażonej przez piorun mogą pojawić się następujące objawy:

• dezorientacja i zaburzenia świadomości,

• zaburzenia widzenia (często zaćma) i słuchu,

• złamania kości,

• paraliż na skutek uszkodzenia układu nerwowego,

• problemy z pamięcią i koncentracją,

• oparzenia – w większości powierzchowne,

• drgawki,

• charakterystyczne, wzorzyste wykwity na skórze przypominające drzewa lub właśnie błyskawicę (znamiona Lichtenberga).

Porażenie piorunem ma też inne długotrwałe skutki takie jak problemy neurologiczne, zaburzenia funkcji poznawczych, a nawet zmiany osobowości. Osoby po styczności z tym niezwykłym zjawiskiem mówią, że ich życie nie jest już takie samo. Niektórzy twierdzą nawet, że posiadają zdolności paranormalne, inni zaś cierpią na depresję i myśli samobójcze.

Roy Sullivan, strażnik parku narodowego Shenandoah (USA) w latach 1942–1977 został porażony piorunem siedem razy. Przeżył wszystkie z nich doznając poparzeń od zapalających się włosów i ubrań. Zmarł w 1983 roku w wieku 72 lat popełniając samobójstwo. 

Rzadko dochodzi do bezpośredniego uderzenia człowieka piorunem. Ogólnie jest to dość nietypowa sytuacja, ale zwykle zdarza się na skutek oddziaływania napięcia krokowego. Gdy piorun uderzy w wyższy obiekt lub w ziemię energia elektryczna rozchodzi się po ziemi na duże odległości.

Aby zapobiec porażeniu piorunem podczas burzy:

• unikaj przebywania na otwartym terenie, a także w pobliżu drzew, słupów i innych wysokich, pojedynczych obiektów,

• nie przebywaj w pobliżu szczytów wzniesień – zejdź jak najniżej,

• unikaj kontaktu z wodą, metalem i innymi przewodnikami,

• jeśli jesteś z innymi osobami zachowajcie kilkumetrową odległość od siebie.

Źródła:

• What happens if you get struck by lightning… and survive? Live Science

• Porażenie piorunem – jak unikać ryzyka i jak udzielić pierwszej pomocy Centrum Ratownictwa