Sesja naukowa Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa z okazji setnej rocznicy wydarzeń krakowskich 1923 roku

Czy technologie niszczą psychikę dzieci?

W Sali Miedzianej Pałacu Krzysztofory zaproszeni krakowscy historycy przedstawią referaty na temat sytuacji gospodarczej, społecznej i politycznej Polski w 1923 r. oraz tragicznych zamieszek robotniczych, do jakich doszło w Krakowie 6 listopada tego roku.

I tak dr Krzysztof Kloc z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie wygłosi referat „Rewolucja, wypadki, wydarzenia, zajścia, zamieszki? – przegląd historiografii dotyczącej Krakowa w 1923 roku”, dr Przemysław Wywiał z Uniwersytetu Pedagogicznego zaprezentuje „Garnizon krakowski w 1923 roku”, a dr Iwona Kawalla-Lulewicz z Muzeum Krakowa omówi „Sytuację ekonomiczną ludności Krakowa w 1923 roku”.

W drugiej części sesji o godz. 12 prof. Mariusz Wołos z Uniwersytetu Pedagogicznego przedstawi referat „Piłsudczycy a Kraków w roku 1923”, dr Anna Kargol z Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego zaprezentuje „Wypadki krakowskie 1923 roku w opinii i retoryce międzywojennych ugrupowań lewicowych”, prof. Łukasz Sroka z UP omówi „Ludność żydowską w Krakowie w 1923 roku”, a dr Karolina Grodziska przybliży okoliczności powstania na cmentarzu Rakowickim dwóch pomników poświęconych ofiarom wydarzeń krakowskich.

Konferencję rozpocznie i zakończy prezes Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa prof. Jacek Purchla. Kryzys ekonomiczny, jaki dotknął Polskę w 1923 r. zaskutkował pogarszają się sytuacją społeczeństwa, zwłaszcza zaś warstw biedniejszych, utrzymujących się z pracy własnych rąk.

Doprowadziło to do fali strajków robotniczych orgaznizowanych m.in. przez Polską Partię Socjalistyczną, która przetoczyła się przez kraj. Koalicyjny rząd Polskiego Stronnictwa Ludowego i endecji starał się im przeciwdziałać, zakazując zgromadzeń i militaryzując kolej.

Gdy w Krakowie 6 listopada robotnicy zebrali się na wiecu w i przed Domem Robotniczym przy ul. Dunajewskiego, władze wysłały przeciw nim policję, a potem wojsko. Demonstranci przejęli część broni i doszło do całodziennych walk na ulicach Basztowej, Dunajewskiego oraz na Plantach. Zginęło w nich 18 cywilów i 15 żołnierzy.

Wystąpienia krakowskie dla lewicowej części opinii publicznej były walką robotników o godne życie i pracę, a dla części prawicowej antyrządowym buntem i komunistyczną prowokacją.

Od 1981 r. Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa corocznie organizuje wiosenne sesje naukowe pod tytułem „Kraków w dziejach narodu” (początkowo jako „Rola Krakowa w dziejach narodu”).

Do 1991 r. były one częścią obchodów Dni Krakowa. Odbyły się m.in. sesje „Kraków w czasach saskich”, „Kraków w czasach Wita Stwosza”, „Kraków w dwudziestoleciu międzywojennym”, „Kraków w czasie II wojny światowej”, „Reformacja w Krakowie (XVI-XVII wiek)”, „Dziedzictwo Krakowa w procesie transformacji” (w sumie do 2019 r. było ich 39).

W 1983 r. materiały z pierwszej sesji zostały wydane drukiem i tak powstała kontynuowana do dziś seria wydawnicza publikująca wygłaszane na kolejnych konferencjach referaty.

Tegoroczna sesja „Rok 1923 w Krakowie” odbędzie się w sobotę 10 czerwca w Sali Miedzianej Pałacu Krzysztofory (siedziba Muzeum Krakowa) przy Rynku Głównym 35. Początek o godz. 9.30. Wstęp wolny.