Takich inwestycji w infrastrukturę jeszcze nie było. Polska zmieni się nie do poznania

Strefa Biznesu: Krajowy Plan Odbudowy to temat, który często pojawia się w mediach, ale nie wszyscy wiedzą, co dokładnie za jego pomocą realizujemy. Jakie są największe inwestycje infrastrukturalne finansowane z KPO? 

Przemysław Koperski, wiceminister infrastruktury: KPO to ogromna szansa dla Polski. To plan, który wzmocni polską gospodarkę oraz sprawi, że będzie ona łatwiej znosić różne kryzysy. W jego ramach Ministerstwo Infrastruktury koordynuje realizację inwestycji o łącznej wartości ponad 5,7 miliarda euro, czyli około 28,8 miliarda złotych – zarówno z dotacji, jak i pożyczek unijnych. Dzięki tym środkom powstają i modernizowane są najważniejsze elementy naszej infrastruktury transportowej. 

Jakie konkretnie projekty wchodzą w grę? Czy to tylko wielkie inwestycje, czy też mniejsze przedsięwzięcia?  

Realizujemy cały wachlarz inwestycji – od największych, przekraczających 3 miliardy złotych, po mniejsze przedsięwzięcia infrastrukturalne lub zakupowe, o mniejszym zasięgu i krótszym okresie realizacji. Do tej pory w samym sektorze transportu w ramach KPO podpisaliśmy 136 umów na łączną kwotę ponad 19,2 miliarda złotych, a aż 46 z nich przekracza wartość 50 milionów złotych. Są wśród nich m.in. modernizacja linii kolejowej nr 104 z Chabówki do Nowego Sącza – o wartości 3,5 mld zł, przebudowa linii kolejowej 38 Giżycko – Korsze wraz z elektryfikacją tej linii o wartości 1,25 mld zł czy modernizacja linii 97 na odcinku Żywiec – Sucha Beskidzka o wartości 425 milionów złotych. 

A co z transportem miejskim i bezpieczeństwem drogowym? 

Ten element także pojawia się wśród inwestycji realizowanych z KPO, np. zakupiony zostanie nowy zeroemisyjny tabor tramwajowy dla miast takich jak Poznań, Wrocław i Kraków – to inwestycja o wartości prawie 550 mln zł, zeroemisyjne autobusy za ponad 160 mln zł, 56 lokomotyw oraz 20 elektrycznych zespołów trakcyjnych. Wśród inwestycji jest także modernizacja 248 wagonów pasażerskich. Łącznie zadania te opiewają na kwotę ponad 2,5 mld zł. W zakresie bezpieczeństwa budujemy obwodnice miast oraz przebudowujemy niebezpieczne miejsca na drogach krajowych zarządzanych przez GDDKiA – to kolejne prawie 3 mld zł. 

Ale KPO to nie tylko kolej i drogi, prawda? 

Zgadza się. Wspieramy również sektor morski i lotniczy. Budujemy infrastrukturę offshore, czyli np. terminal w porcie Gdańsk za 900 mln zł, serwisowy terminal morski w Łebie za 190 mln zł czy przebudowujemy falochron w Darłowie (166 mln zł). W sektorze lotniczym rozwijamy usługi dronowe. 

W ramach Krajowego Planu Odbudowy blisko 1,1 mld zł przeznaczone jest na wsparcie zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich. Środki te pozwolą samorządom na budowę i modernizację urządzeń melioracyjnych i wodnych, które ograniczają odpływ wody i wspierają jej retencjonowanie – to kluczowe działania w walce ze skutkami suszy. Nabory wniosków trwają od ubiegłego roku i organizują je poszczególne urzędy marszałkowskie we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 

Jakie znaczenie mają te inwestycje dla przyszłości Polski? 

Ogromne. To inwestycje, które nie tylko poprawiają komfort życia obywateli, ale także zwiększają bezpieczeństwo i konkurencyjność naszego kraju. Dzięki nowoczesnym drogom, kolei, czystemu transportowi i lepszej infrastrukturze przyciągamy inwestorów, tworzymy miejsca pracy i wzmacniamy naszą pozycję w Europie. 

Ostatnio pojawiła się informacja o przesunięciu 30 miliardów złotych z KPO na cele obronne. Czy może pan wyjaśnić, co to oznacza w praktyce? 

Tak, rzeczywiście rząd zdecydował się na przesunięcie części środków z Krajowego Planu Odbudowy do nowo powołanego Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności. To fundusz, który ma służyć nie tylko celom militarnym, ale przede wszystkim inwestycjom o podwójnym zastosowaniu – czyli takim, z których skorzystają zarówno służby obronne, jak i obywatele. 

Co to konkretnie oznacza? Jakie inwestycje są planowane? 

Pieniądze te zostaną przeznaczone na inwestycje podwójnego zastosowania, które będą służyć zarówno celom obronnym, jak i cywilnym, w tym środowiskowym. Przykładowo, rozważana jest budowa schronów dla ludności oraz modernizacja infrastruktury drogowej, co zwiększy mobilność zarówno wojskową, jak i cywilną czy odpowiednie retencjonowanie wód, w szczególności na wschodzie Polski. 

Innym przykładem infrastruktury podwójnego przeznaczenia są parkingi podziemne, które w razie potrzeby mogą pełnić funkcję schronienia dla ludności cywilnej. Na nowym funduszu skorzystają więc samorządy, które będą mogły pozyskać środki, uwzględniając takie rozwiązania przy budowie nowych przedszkoli, szkół czy innych budynków komunalnych i tworząc pod nimi miejsca schronienia. 

A co z przemysłem obronnym? 

Utworzenie FBiO (Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności — red.) pozwoli także na większe inwestycje w modernizację przemysłu obronnego, rozwój innowacyjnych technologii, zwiększenie możliwości produkcyjnych polskich firm zbrojeniowych oraz inwestycje podwójnego zastosowania związane z obronnością. Przesunięcie tych środków jest więc kolejnym krokiem w budowaniu silnej i bezpiecznej Polski. 

Czyli podsumowując: inwestycje z FBiO będą realnie służyły nie tylko wojsku, ale też mieszkańcom? 

Dokładnie tak. To fundusz, który nie tylko wzmacnia obronność Polski, ale tworzy infrastrukturę służącą wszystkim – codziennie i w sytuacjach kryzysowych. To ważny krok w stronę budowy silnej i bezpiecznej Polski. 

Wśród kluczowych projektów infrastrukturalnych mówi się często o Centralnym Porcie Komunikacyjnym i pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Czy te inwestycje również korzystają z funduszy unijnych? 

CPK oraz planowana elektrownia jądrowa w Polsce to dwa kluczowe projekty infrastrukturalne, dla których przewidziano różne źródła finansowania, w tym fundusze unijne. Spółka CPK aktywnie ubiega się o dofinansowanie z funduszy Unii Europejskiej, głównie z Instrumentu “Łącząc Europę” (CEF). Dotychczas Komisja Europejska przyznała CPK ponad 500 mln zł na realizację projektów kolejowych, m.in. takich jak prace projektowe tunelu dalekobieżnego w Łodzi czy dokumentacja dla odcinka Warszawa – Łódź Niciarniana.  

W ostatnim czasie złożono kolejne trzy wnioski o dofinansowanie z CEF na łączną kwotę 1,18 mld zł, z czego wnioskowane wsparcie unijne to około 1 mld zł. Wnioski te dotyczą m.in. budowy tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi oraz opracowania dokumentacji dla kluczowych odcinków sieci kolejowej.  

A co z energetyką jądrową? Czy UE finansuje polską elektrownię atomową? 

Finansowanie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej opiera się głównie na środkach krajowych oraz finansowaniu dłużnym. Sejm uchwalił ustawę o dokapitalizowaniu spółki Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) kwotą do 60,2 mld zł, co stanowi około 30% kosztów projektu. Pozostałe 70% ma pochodzić z finansowania dłużnego, głównie z kredytów udzielanych przez instytucje finansowe.  

Obecnie trwają rozmowy z Komisją Europejską w sprawie notyfikacji pomocy publicznej dla tego projektu. Komisja wszczęła dochodzenie w celu oceny zgodności planowanego wsparcia z unijnymi zasadami pomocy państwa. To normalny i niezbędny etap w przypadku tak dużej inwestycji.