80 lat od ujawnienia zbrodni katyńskiej. Oto kalendarium z najważniejszymi datami

Damian Świderski
Masowe doły w Katyniu. Rosjanie mordowali oficerów strzałami w tył głowy
Masowe doły w Katyniu. Rosjanie mordowali oficerów strzałami w tył głowy Fot: IPN
W 1940 roku NKWD zaczęło rozstrzeliwać polskich oficerów. Sowieci mordowali Polaków strzałem w tył głowy, a następnie rzucali ich ciała do dołów, tworząc masowe groby. W poniższym artykule przypomnimy najważniejsze wydarzenia i daty.

II wojna światowa rozpoczęła się pierwszego września 1939 roku, ale już 23 sierpnia podpisano w Moskwie pakt między III Rzeszą, a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich. Porozumienie znane jako pakt Ribbentrop–Mołotow (pakt nazywa się od nazwisk dwóch ministrów spraw zagranicznych) było w zasadzie zaplanowanym rozbiorem Polski przez oba mocarstwa.

III Rzesza zaatakowała Polskę 1 września 1939 roku, a ZSRR 17 września 1939 roku. W kolejnych dwóch tygodniach Armia Czerwona zniewoliła nawet 250 tys. żołnierzy Wojska Polskiego. Dwa dni po ataku, szef NKWD Ławrientij Beria powołał Zarząd ds. Jeńców Wojennych i Internowanych przy NKWD. Po jego decyzji powstała sieć obozów jenieckich.

3 października 1939 r. ZSRR uchwaliło powstanie trzech takich obozów - w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku.

W październiku i listopadzie Sowieci przekazali Niemcom ok. 43 tys. polskich jeńców, którzy mieszkali na terytoriach podbitych przez III Rzeszę. Niemcy przekazali Rosji prawie 14 tys. jeńców pochodzących z Kresów. Sowieci nie zwolnili żołnierzy do domu, oficerowie zostali zatrzymani w obozach.

W lutym 1940 r. w obozach jenieckich przebywało 6192 policjantów, funkcjonariuszy Korpusu Ochrony Pogranicza. Oficerów w niewoli Rosji było 8376.
5 marca 1940 r. Ławrientij Beria podjął decyzję o rozstrzelaniu polskich jeńców wojennych w obozach: Kozielsk, Starobielsk i Ostaszków. Wyrokiem tym zostali objęci także więźniowie przetrzymywani przez NKWD na obszarze wschodnich województw Polski.

Rocznica zbrodni w Katyniu. Jak ukartowano wyrok na polskich oficerów?

16 marca 1940 r. zakazano w obozach jenieckich jakiejkolwiek korespondencji. Pojedyncze przesyłki były jednak wysyłane do 10 kwietnia.
22 marca 1940 r. Beria wydał rozkaz o opróżnieniu więzień w zachodnich obwodach. Pierwszy transport z polskimi oficerami był 3 kwietnia. Polscy żołnierze zostali przewiezieni z obozu w Kozielsku do stacji Gniazdowo, a następnie do katyńskiego lasu i zamordowani strzałem w tył głowy. Transport z Ostaszkowa odbył się dzień później, a ze Starobielska 5 kwietnia.

Polscy jeńcy z obozu w Ostaszkowie zostali wymordowani w Miednoje, a ze Starobielska w Piatichatkach. Wymordowano także 3435 jeńców z Zachodniej Ukrainy. Ich groby odkryto m.in. w Bykowni pod Kijowem.

29 kwietnia 1940 r. do stacji Gniazdowo przybył transport z prof. Stanisławem Swianiewiczem, który obserwował transporty polskich jeńców do katyńskiego lasu.
12 maja 1940 r. odbył się ostatni transport do Katynia. Ci jeńcy, którzy mieli być wywiezieni w następnych dniach, zostali cofnięci do Babynina i uratowali się.

We wrześniu i październiku 1941 roku Polskie Państwo Podziemne rozpoczęło poszukiwania polskich oficerów. Sowieci kłamali, że ci zostali zwolnieni z więzień. Wtedy to została opublikowana pierwsza lista zaginionych oficerów.
3 grudnia 1941 r. premier Sikorski przebywał na Kremlu u Józefa Stalina. Sikorski zapytał dyktatora o los jeńców. Stalin odpowiedział, że oficerowie „uciekli do Mandżurii”.

Rocznica zbrodni w Katyniu. Kto poinformował Polaków o tym, co się stało?

W marcu 1942 r. polscy robotnicy przymusowi odkryli masowe groby w Katyniu. Ustawili drewniany krzyż i poiformowali Niemców. Ci jednak wiadomość zbagatelizowali. Rok później w kwietniu, minister propagandy III Rzeszy Joseph Goebbels napisał w swoim dzienniku:

„W pobliżu Smoleńska odkryto masowe groby Polaków. Bolszewicy zastrzelili po prostu ok. 10 tys. polskich jeńców”.

11 kwietnia 1943 r., niemiecka Agencja Prasowa „Transocean” opublikowała depeszę o odkryciach masowych grobów. Treść depeszy brzmiała:

„Odkryto masowe groby ze zwłokami 3 tys. oficerów polskich, zabitych w lutym i marcu 1940 r. przez GPU, to dawna nazwa NKWD. Pomiędzy zabitymi znajduje się gen. Smorawiński z Lublina. Niemieckie władze wojskowe obliczają ogólną liczbę polskich oficerów, zabitych i pogrzebanych tam, na 10 tys.”.

13 kwietnia 1943 r. w Radio Berlin pojawiła się informacja, że zamordowani w Katyniu polscy oficerowie pochodzili z sowieckiego obozu jenieckiego w Kozielsku. 25 kwietnia rząd ZSSR oficjalnie zerwał stosunki dyplomatyczne z Polską.
8 i 9 czerwca 1943 r. oficjalnie zakończono ekshumację ciał polskich jeńców z masowych grobów w Katyniu.

Polecjaka Google News - Portal i.pl

Źródło: Dzieje.pl

od 16 lat

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Komentarze 9

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

S
Sic
13 kwietnia, 07:09, Podaj swoje imię:

ruscy nigdy nie byli ludźmi,to zawsze był naród degeneratów i tak pozostało do dnia dzisiejszego!

13 kwietnia, 11:06, Witt:

a co powiesz o Polakach degeneratach ? Rosja zyje za swoje a wy wyciagacie lapy po czyjes !!

13 kwietnia, 21:07, Red:

Rosja nigdy nie żyła za swoje. Cała RWPG się na nich składała.

Tak jak Polska juz 19 lat zeruje na niemcach !!

R
Red
13 kwietnia, 07:09, Podaj swoje imię:

ruscy nigdy nie byli ludźmi,to zawsze był naród degeneratów i tak pozostało do dnia dzisiejszego!

13 kwietnia, 11:06, Witt:

a co powiesz o Polakach degeneratach ? Rosja zyje za swoje a wy wyciagacie lapy po czyjes !!

Rosja nigdy nie żyła za swoje. Cała RWPG się na nich składała.

I
Ilia Muromiec
13 kwietnia, 07:09, Podaj swoje imię:

ruscy nigdy nie byli ludźmi,to zawsze był naród degeneratów i tak pozostało do dnia dzisiejszego!

13 kwietnia, 11:06, Witt:

a co powiesz o Polakach degeneratach ? Rosja zyje za swoje a wy wyciagacie lapy po czyjes !!

Jak żyje za swoje, to czemu chce, żeby Ukraina na nią pracowała?

W
Witt
13 kwietnia, 07:09, Podaj swoje imię:

ruscy nigdy nie byli ludźmi,to zawsze był naród degeneratów i tak pozostało do dnia dzisiejszego!

a co powiesz o Polakach degeneratach ? Rosja zyje za swoje a wy wyciagacie lapy po czyjes !!

W
Wolyn
Katyn i tylko Katyn .Dlaczego dzis nikt nie pisze o wymordowanych 250 tysiacach Polakow na Wolyniu ? Dzisiejsi " przyjaciele " ukraincy to zrobili .Brakuje tylko tego aby Duda z Morawieckim zlozyli wience pod pomnikem Stepana Bandery !!!!!
P
Pliniusz Średni
13 kwietnia, 07:48, Twój Wowa:

@Pliniusz Średni ty nawet średni nie będziesz jak ci kacap na żywca łeb z resztą rozumu odetnie i kogo to będzie obchodziło ?

Dobra, dobra, Rusku. Już się tak nie zapluwaj.

T
Twój Wowa
@Pliniusz Średni ty nawet średni nie będziesz jak ci kacap na żywca łeb z resztą rozumu odetnie i kogo to będzie obchodziło ?
F
Fan TVN u
Rosja to zakała świata!
i
imię
Zbrodnia Związku Radzieckiego wyszła na jaw, czym zrobiło się głupio komunistom i dlatego zrobili komisję Burdenki aby siaćdezinformację.
Wróć na i.pl Portal i.pl