Czy nauka zawodu oraz czas studiów są wliczane do emerytury? [PORADNIK DZ]

Monika Krężel

10 lutego 2013, 10:42

Nauka zawodu nie jest wliczana do emerytury

Do redakcji Dziennika Zachodniego zgłasza się coraz więcej osób, które są absolwentami szkół zawodowych i zastanawiają się dlaczego okres praktyk nie jest im wliczany do emerytury. OTO ODPOWIEDŹ

- Odbywaliśmy normalne praktyki, nie tylko na szkolnych warsztatach, ale i w normalnych zakładach pracy - opowiada jeden z Czytelników. - Pracowaliśmy niekiedy równie ciężko, jak pracownicy etatowi, zakłady miały z nas pożytek. A teraz, gdy jestem prawie emerytem, okazuje się, że ten okres nie może być wliczony do emerytury. To niesprawiedliwe - uważa.

CZYTAJ KONIECZNIE:
PORADNIK DZIENNIKA ZACHODNIEGO

Z podobnym problemem zgłosił się do DZ Czytelnik z Sosnowca. - W 1967 roku ukończyłem Zasadniczą Szkołę Górniczą w Zabrzu - mówi. - I teraz chciałbym wiedzieć, dlaczego moja szkoła nie została zaliczona do stażu pracy przez ZUS. Przecież praktyki odbywaliśmy w kopalni Zabrze i to pod ziemią. Co mam zrobić, żeby zaliczono mi ten trzyletni staż?

O wyjaśnienia poprosiliśmy ekspertów z sosnowieckiego oddziału ZUS. Urzędnicy wzbogacili wyjaśnienia o informacje, jak należy traktować okres praktyki zawodowej w czasie nauki w szkole ponadpodstawowej, a także o to, czy staże i praktyki studenckie są wliczane do emerytury.

Joanna Biniecka, rzecznik prasowy oddziału ZUS w Sosnowcu: 
Z uczniem podpisywana jest umowa o naukę w zasadniczej szkole górniczej, w której określone są obowiązki stron, m.in. zapewnienie przyznania uczniowi pomocy materialnej, która jednak nie jest wynagrodzeniem za pracę, gdyż uczeń nie jest pracownikiem kopalni w rozumieniu ustawy z 2 lipca 1958 r. o nauce zawodu, przyuczeniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnym stażu pracy. Uczniowie ZSG odbywają w kopalniach i sztolniach ćwiczebnych zajęcia praktyczne, za co nie pobierają wynagrodzenia przysługującego pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. 

W świetle powyższego okres zajęć praktycznych wykonywanych przez uczniów ZSG nie może być uwzględniany przy ustalaniu okresu uprawniającego do górniczej emerytury lub renty, a także wzrostu tych świadczeń.

Zobacz, jak jest traktowany okres praktyki zawodowej w czasie nauki w szkole ponadpodstawowej 
Katalog okresów składkowych i nieskładkowych nie przewiduje możliwości uwzględniania okresu nauki w szkole na poziomie uzyskiwania podstawowych kwalifikacji zawodowych, a więc okresu nauki w szkole zawodowej, technikum czy liceum - nawet jeśli program nauki przewidywał także naukę zawodu, np. w warsztatach szkolnych. 

Jeżeli jednak młodociany odbywał praktyczną naukę zawodu w zakładzie pracy na podstawie umowy zawartej między nim a zakładem pracy, wówczas okres praktycznej nauki zawodu może być uwzględniony przy ustalaniu stażu pracy warunkującego prawo do emerytury lub renty. W takim bowiem przypadku młodociany podlegał ubezpieczeniu społecznemu, a w związku z tym była za niego opłacana składka na ubezpieczenia społeczne. 

Nie ma natomiast podstaw do uwzględniania stażu pracy okresu praktyk zawodowych, które uczeń odbywał w zakładzie pracy w związku z umową zbiorczą zawartą przez szkołę, ponieważ w tym czasie uczeń nie był objęty ubezpieczeniem społecznym. 
Dla ZUS-u decydujące znaczenie ma zatem przedłożenie dowodu (np. zaświadczenia pracodawcy, wpisu do legitymacji ubezpieczeniowej) o zawarciu stosownej umowy rodzącej stosunek pracy między zakładem pracy a osobą zainteresowaną, a więc udowodnienie, ze w danym okresie istniał obowiązek ubezpieczenia społecznego osoby ubiegającej się o uwzględnienie okresu nauki zawodu do stażu emerytalnego. Samo zaświadczenie szkoły stwierdzające okres trwania nauki w szkole zawodowej oraz fakt odbycia praktyk zawodowych jest niewystarczające, gdyż fakt zatrudnienia może potwierdzić jedynie zakład pracy.

Czy okres studiów jest wliczany do emerytury? 
Staże i praktyki studenckie mogą być wliczane do emerytury pod warunkiem, że była podpisana umowa o pracę z pracodawcą i z tego tytułu opłacano składki na ubezpieczenia społeczne. 

Natomiast okres samej nauki w szkole wyższej uwzględnia się jako okres nieskładkowy (wskaźnik 0,7 proc. - okres studiów mnoży się przez taki wskaźnik określony w ustawie) pod warunkiem ukończenia jej w wymiarze przewidzianym programem studiów (wystarczy absolutorium). Nie ma znaczenia, czy nauka odbywała się w systemie dziennym, zaocznym czy wieczorowym. Jeśli jednak okres studiów pokrywa się z okresem zatrudnienia, ZUS uwzględni okres ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia, jako korzystniejszy (wskaźnik 1,3 proc.). 

Także okresy studiów doktoranckich i aspirantury naukowej, w wymiarze określonym w decyzji o ich utworzeniu, jak również okresy asystenckich studiów przygotowawczych, zostały uznane za okresy nieskładkowe, a w związku z tym są uwzględniane przy ustalaniu stażu ubezpieczeniowego wymaganego do uzyskania prawa do emerytury lub renty i przy obliczaniu wysokości tych świadczeń. 

Staże i praktyki studenckie za granicą mogą być zaliczone przy ustalaniu prawa do renty lub emerytury, pod warunkiem, że była podpisana umowa z pracodawcą oraz jeżeli w okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne w Polsce, jak również okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe.