Dla uczniów Jezusa był to dzień największej próby. Według Tradycji apostołowie rozpierzchli się po śmierci Jezusa, a jedyną osobą, która wytrwała w wierze, była Bogurodzica. Dlatego też każda sobota jest w Kościele dniem maryjnym. Po śmierci krzyżowej i złożeniu do grobu wspomina się zstąpienie Jezusa do otchłani. Wiele starożytnych tekstów opisuje Chrystusa, który "budzi" ze snu śmierci do nowego życia Adama i Ewę.
W Wielką Sobotę (podobnie jak wczoraj) nie odprawia się mszy św. Aż do wieczora, kiedy to celebrowana jest Liturgia Wigilii Paschalnej - najważniejsze i najdłuższe nabożeństwo roku kościelnego.
Chrześcijanie niemal od początku sprawowali Wigilię Paschalną; pierwsze wzmianki o tym można znaleźć już od 150 roku. Rozpoczynała się ona w nocy i była bardzo długą, kilkugodzinną celebracją. Na początku rozpalano ognisko, następnie czytano lekcje z Pisma Świętego o wyjściu z niewoli, chrzcie świętym i przymierzu z Bogiem, przeplatane psalmami. Następnie przygotowujący się przez 2-3 lata dorośli katechumeni przystępowali do sakramentu chrztu, którego udzielał im biskup. Potem szli do miejsca, zwanego signatorium, gdzie biskup udzielał im bierzmowania. Ubrani w białe szaty – symbol nowego życia w Chrystusie, po raz pierwszy przystępowali do Eucharystii.
Kto nie uczynił tego w Wielki Piątek, ma okazję – aż do liturgii Wigilii Paschalnej – do adoracji krzyża.
Wielka Sobota to - według tradycji - dzień odwiedzania Bożego Grobu. Ta adoracja potrwa przez cały dzień, aż do wieczornej liturgii Wigilii Paschalnej.
Zwyczaj budowania Bożych Grobów zawdzięczamy biskupowi Augsburga, Ulrykowi, który w drugiej połowie X wieku przenosił w Wielki Piątek konsekrowaną hostię do miejscowego kościoła św. Ambrożego, tam składał ją na ołtarzu i przykrywał kamieniem. W niedzielę Wielkiej Nocy zanosił ją w procesji z powrotem do parafialnego kościoła św. Jana.
Od XI wieku zwyczaj budowania Bożego Grobu pojawił się także we Francji, Włoszech, Austrii i w Czechach. W Polsce od XV wieku przenoszono do Bożego Grobu Najświętszy Sakrament i krzyż. Sto lat później utrwalił się obowiązujący do dziś zwyczaj przechowywania w Bożym Grobie monstrancji zasłoniętej welonem na znak, że Ciało Pańskie było w grobie zawinięte w całun. Wtedy utrwalił się też zwyczaj modlitewnego czuwania w Bożym Grobie i zaciągania przy nim symbolicznych wart przez różne grupy społeczne i zawodowe.
W ostatnim dniu Wielkiego Tygodnia zwyczajowo błogosławi się pokarmy na śniadanie wielkanocne. Tradycja ta sięga w Polsce przełomu XIII i XIV wieku. Jest także znana w innych rejonach Europy, m.in. w Słowenii, w Styrii i Karyntii w Austrii oraz w Bawarii.
Pokarmy składające się na tzw. święconkę mają swoją utrwaloną symbolikę: chleb jest znakiem Ciała Pańskiego, mięso i wędliny mają przypominać ofiarne baranki paschalne, sól oznacza trwałość i dojrzałość chrześcijańską, chrzan - zdrowie i siły fizyczne zaś jajko jest symbolem nowego i odradzającego się życia.
Wieczorem w kościołach odprawiona zostanie liturgia Wigilii Paschalnej. Składa się na nią: liturgia światła, podczas której święci się ogień i wnosi się uroczyście do świątyni zapalony paschał - świecę symbolizującą Chrystusa zmartwychwstałego, rozbudowana liturgia słowa z ok. 10 czytaniami ze Starego i Nowego Testamentu, liturgia chrzcielna z poświęceniem wody oraz Eucharystia. W jej trakcie - po raz pierwszy - po okresie wielkiego postu - zabrzmi śpiew Alleluja. Po raz pierwszy od wielkoczwartkowej Mszy Wieczerzy Pańskiej odezwą się dzwonki i organy.
