Powiat gostyniński został utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Gostynin. Region zamieszkuje około ponad 44,5 tys. osób.
Miasto i gmina Sanniki
Miasto i gmina Sanniki to rejon położony pomiędzy Pojezierzem Gostynińskim, Równiną Kutnowską, Puszczą Kampinoską i doliną Wisły. Nazwa miejscowości pochodzi od wyrobu sań. W okresie średniowiecza Sanniki były bowiem jedną z osad służebnych książąt płockich, której mieszkańcy tzw. "sannicy" specjalizowali się w produkcji drewnianych sań.
Największym atutem Sannik jest zespół pałacowo-parkowy im. Fryderyka Chopina. 18-letni Fryderyk przebywał w Sannikach "dla poratowania zdrowia" latem 1828 r. Od 1981 r. w Sannikach odbywają się koncerty chopinowskie połączone z recytacją pięknej poezji polskiej.
Gmina Gostynin
Wiele kościołów, pałaców i dworów ziemi gostynińskiej nie dotrwało do naszych czasów. Zachowały się jedynie niektóre zabytkowe obiekty.
Z pewnością warto zobaczyć parafię w Sokołowie pw. Św. Anny, która powstała w 1405r., Kościół Przemienienia Pańskiego w Białotarsku pierwszy raz opisany w 1249 roku, Kościół św. Wojciecha w Solcu, pochodzący prawdopodobnie z XV w., czy Kaplicę św. Józefa w Białem z I poł. XVII wieku.
Na uwagę zasługuje również budynek neoklasycystycznego pałacu w Lucieniu z II poł, XIX w., zespół parkowo-pałacowo-folwarczny w Sierakówku oraz zespół dworsko-folwarczny usytuowany w południowej części wsi Sokołów.
Będąc w tym rejonie, warto odwiedzić również drewniany młyn w Bierzewicach.
Gmina Szczawin Kościelny
Obszar gminy Szczawin Kościelny jest unikatowym miejscem kumulacji różnych form dziedzictwa kulturowego, na jej terenie znajduje się wiele zabytkowych obiektów architektonicznych.
Należy do nich pochodzący z 1661 roku kościół parafialny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Szczawinie kościelnym oraz kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii w Suserzu wzniesiony w 1810 roku. Warty uwagi jest również kościół parafialny pod wezwaniem św. Stanisława Kostki w Trębkach z 1802 roku.
Wśród zabytków gminy znajduje się również zespół parkowo-dworski w Słupie z 2 poł. XIX w., a także zespół dworski w Trębkach z połowy XIX wieku.
Gmina Pacyna
Na obszarze gminy Pacyna znajduje się kilka interesujących obiektów i zabytków kultury. Składają się na nie obiekty sakralne i zespoły pałacowe z parkami podworskimi.
Warto zobaczyć zespół dworski wraz z zespołem parkowym w Czarnowie z 1 poł. XIX w., gotycko-renesansowy kościół parafialny pod wezwaniem św. Stanisława w Luszynie z 1595 r., klasycystyczny zespół pałacowy w Luszynie z końca XVIII w., czy ruiny zespołu dworskiego w Modelu z 1825 r.
Wśród zabytków gminy znajdują się również: neorenesansowy zespół pałacowy w Skrzeszewach z XIX w., dwór w Skrzeszewach, kościół parafialny w Pacynie pod wezwaniem św. Wawrzyńca, zespół dworski w Kątach z końca XIX w., rzymsko-katolicki cmentarz parafialny w Luszynie z I połowy XIX wieku oraz poniemiecki cmentarz w Luszynie założony w 1918 r.
Miasto Gostynin
Gostynin znajduje się w otoczeniu malowniczo położonych terenów nad brzegiem rzek: Skrwy Lewej i Osetnicy. Miasto często nazywane jest "Zielonymi Płucami Mazowsza". Na terenie Gostynina znajdują się trzy rezerwaty przyrody: Ostetnica, Dybanka i Drzewce. Atrakcyjnym elementem krajobrazu miasta są również gostynińskie jeziora, które wraz z jeziorami gminy Gostynin tworzą Pojezierze Gostynińskie liczące około 60 jezior.
Wśród najważniejszych zabytków Gostynina znajduje się Zamek Gostyniński, który powstał w XIV w., a także Ratusz Miejski zbudowany w latach 1821-1824. Ciekawy jest również budynek Urzędu Miasta, zbudowany pod koniec XIX wieku.
Będąc w mieście, warto zwrócić uwagę na budynek Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki, pochodzący z 1907 roku, była to pierwsza szkoła średnia w Gostyninie.
Nie sposób przeoczyć także kaplicy św Jakuba, która powstała prawdopodobnie w tym samym czasie, co pierwszy gród w Gostyninie, czyli w XI wieku.
