Europejski Kongres Gospodarczy 2025 w Katowicach. Inaugurację zdominowały geopolityka, energetyka i bezpieczeństwo

Podczas ceremonii otwarcia organizatorzy oraz przedstawiciele regionalnych władz zgodnie podkreślali znaczenie momentu, w jakim znalazła się Polska i Europa.

- W niestabilnej rzeczywistości, w której przyszło nam działać, wyraźnie widzimy potrzebę dialogu i współpracy - mówi Grzegorz Kuśpik, prezes grupy PTWP, organizator kongresu. - W całej agendzie znajdują się odwołania do bezpieczeństwa i do tego, z czym się wiąże i od czego pochodzi, czyli gospodarki. Przez trzy dni będziemy rozmawiać o silnej gospodarce, energetyce i suwerenności cyfrowej - dodaje.

Prezydent Katowic Marcin Krupa także wskazał na potrzebę dialogu i zaproponował w tym zakresie zacieśnienie współpracy gospodarczej z partnerami z Bliskiego i Dalekiego Wschodu.

- Wszyscy mamy świadomość tego, co się dzieje na scenie geopolitycznej. To za dużo, by powiedzieć o tym w jednym zdaniu, ale wskazuje to na jedno: nie potrzebujemy kogoś, kto będzie nam dyktował i stawiał warunki. Potrzebujemy stołu, by usiąść, porozmawiać i wypracować porozumienie, które zadowoli wszystkie strony - mówi Marcin Krupa. - Chciałbym zaproponować i zachęcić do otwarcia się na nowe rynki, na współpracę z Emiratami Arabskimi i Arabią Saudyjską, a także z Chinami - dodaje.

Na potrzebę dalszej transformacji, która jest niezbędna do tego, by elastycznie odpowiadać na nowe wyzwania, wskazał Wojciech Saługa, Marszałek Województwa Śląskiego.

- Spotykamy się w czasach absolutnie przełomowych. Nowe technologie, idee i 100 dni nowej amerykańskiej prezydencji pokazuje, że wszystko może się zmienić. Mamy nowy ład i nowe zasady, ale my nie narzekamy i szukamy nadziei. Dokonaliśmy wielkiego wysiłku zmiany Śląska, Polski i jesteśmy gotowy na kolejną zmianę - mówi Wojciech Saługa.

Wskazał przy tym, że zgodnie z deklaracją premiera Tuska, ma to być rok przełomu, za czym poszły już pierwsze odważne decyzje, jak np. uruchomienie produkcji w Hucie Częstochowa oraz powstanie terminala przeładunkowego w Sławkowie "z nową funkcją geopolityczną". Marszałek podkreślił, że transformacja nie musi oznaczać likwidacji, ponieważ obecnie ważne jest posiadanie własnego produkcji i dalsze wydobycia węgla. To wszystko jednak ma się odbywać z poszanowaniem tkanki miejskiej.

- Żadna zmiana nie będzie trwała, jeśli miasta dalej nie będą wyznacznikiem jakości życia - zauważa Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

Wojewoda śląski Marek Wójcik podkreślił rolę i znaczenie małych i średnich przedsiębiorców, a także potrzebę "inspirowania" tego sektora poprzez właściwą legislację.

Inauguracyjna sesja rozpoczęła się dyskusją nt. energii dla europejskiej gospodarki. Marzena Czarnecka, Minister Przemysłu, wskazała na dwa aspekty polskiego bezpieczeństwa. Pierwszym ma być miks energetyczny oparty na atomie i OZE.

- Atom jest koniecznością i szansą. Czy zdążymy? Mogę złożyć deklarację: na pewno - mówi Marzena Czarnecka. - Wylejemy beton w 2028 roku, a w 2036 powinien popłynąć pierwszy prąd elektryczny z tego właśnie źródła. Na pewno jest to szansa dla Polski i droga, którą powinna obrać - dodaje.

Lord Philip Hunt, Minister Stanu ds. Bezpieczeństwa Energetycznego i Neutralności Klimatycznej Wielkiej Brytanii, opowiedział o planach Zjednoczonego Królestwa w obszarze energetyki. Celem na do 2030 ma być możliwa neutralność klimatyczna. już dziś 30 oze, a wkrótce 75%

- Plan, który w tej chwili wdrażamy, jest ekscytujący, ponieważ zabezpiecza dostawy energii i umiejętnie tworzy jakościowe miejsca pracy. Patrząc na Polskę i Wielką Brytanię oceniam, że mamy dobre relacje. To partnerstwo oparte na realnej współpracy i chcemy to partnerstwo wzmacniać w przyszłości. Program polski jest również ekscytujący i jestem pewien, że Polsce uda się go zrealizować - mówi Philip Hunt.

Zapewnił przy tym, że w tym kontekście szczególnie uważnie przygląda się temu, co dzieje się na Śląsku, ze względu na pewne podobieństwa do niedawnej sytuacji w Szkocji. Obie krainy łączy odchodzenie od paliw kopalnych i możliwość wykorzystania dużego potencjału energetyki odnawialnej.

- Mamy sporą bazę doświadczeń, Polska podobnie. Jesteśmy w podobnym momencie i wspólnie uczestniczymy w tej podróży do czystej energii - podkreśla Philip Hunt.

Zapytany o tematy związane z bezpieczeństwem i polityką międzynarodową zapewnił o trwałości więzi między Zjednoczonym Królestwem a Unią Europejską.

- Patrząc na to co dzieje się na świecie, jak trudna syt geopolityczna to relacje między Wielką Brytanią i Unią Europejską stanowią nasz priorytet. Jest bardzo wiele tematów, do wspólnego namysłu, ale najważniejsze są bezpieczeństwo i obronność

Tym, co łączy Polskę i UK jest przekonanie, że zapewnienie bezpieczeństwa Europy możliwe jest przez odcięcie się od rosyjskich paliw kopalnych. "Państwo tę politykę realizujecie bardzo skutecznie" - zauważył brytyjski minister.

Energetyka i bezpieczeństwo to "krytyczne tematy, które musimy podejmować na poziomie Unii Europejskiej", jak przekonuje Lukas Savickas, Minister Innowacji i Gospodarki Litwy.

- Cały czas analizujemy to, jak wykorzystać ten moment, żeby w pełni zrealizować nasz potencjał i móc przełożyć te zmiany na przyszły rozwój gospodarczy - mówi Lukas Savickas.

Dodał, że w procesie tworzenia nowego miksu energetycznego rząd w Wilnie wdraża elementy wspierające przedsiębiorców.

- Środowisko regulacyjne odgrywa tu kluczową rolę. Chcemy je w miarę możliwości skracać, nawet dziesięciokrotnie, aby szybciej realizować nowe inwestycje, zwłaszcza w energię i bezpieczeństwo - wyjaśnia Savickas.

Litwa wzorem Polski również zamierza deregulować rodzimą gospodarkę i intensyfikować strategiczne inwestycje dzięki zmniejszeniu biurokracji. To wszystko ma wzmocnić odporność gospodarczą Litwy na procesy globalne. Na pozytywny wpływ deregulacji na konkurencyjność zwróciła uwagę Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, z pionu ds. Unii Europejskiej.

- Staramy się uprościć i dać możliwość konkurowania. Nie ma bezpieczeństwa bez konkurencyjności. Nad każdym z siedmiu głównych filarów bezpieczeństwa ma być konkurencja. Może zaistnieć, gdy biznes może rozwijać się bez ograniczeń, w tym tych, które przez ostatnie dziesięciolecia tworzyła Unia Europejska - mówi Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Deregulacja w ostatnich miesiącach stała się topowym hasłem w polityce europejskiej, co w ocenie Sobkowiak-Czarneckiej, jest jednym z sukcesów polskiej prezydencji w Radzie UE.

- Ważna jest zmiana podejścia do deregulacji. Nie mówimy Komisji Europejskiej, żeby ci sami urzędnicy, którzy napisali te być może szkodliwe przepisy, muszą je teraz zmieniać. Odwróciliśmy ten sposób myślenia i grupa robocza w Radzie Europejskiej wskazuje te obszary - wyjaśnia Sobkowiak-Czarnecka.

W pakiecie majowych legislacji unijnych ma być deregulacja w kwestiach obronności "faktycznej, w której nie mówimy, że musimy być bezpieczni, a bierzemy się do roboty". Wydatki na obronność mają być wyłączone z procedury długu. Oddala to od Polski i innych krajów widmo procedury nadmiernego deficytu, co w jej ocenie jest kolejnym osiągnięciem polskiej prezydencji. W tym aspekcie wskazała również na akceptację dla budowy "Tarczy Wschód" i wpisanie tej inwestycji do programów unijnych. W kontekście tego, czego jeszcze nie udało się osiągnąć polskiej prezydencji, wskazała na kwestie związane z Ukrainą i rozszerzeniem europejskiej wspólnoty.

- Dziś tej jednomyślności nie ma. Mamy dwa miesiące i sześć dni, więc to jeszcze nie koniec - podkreśla Sobkowiak Czarnecka.

W kontekście sytuacji międzynarodowej zapewniła o trwałości naszych sojuszy.

- Więź transatlantycka była jest i będzie silna. Tu się absolutni nic nie zmienia. Wewnątrz UE powinniśmy być zjednoczeni. Na globalnym rynku żaden kraj UE solo nie będzie konkurencyjny. Musimy współpracować, by być częścią globalnego wyścigu - mówi Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Tu wskazała też na kluczową rolę prezydencji, której nadrzędnym celem jest szukanie porozumienia w 28 krajach wspólnoty europejskiej.

Następnie dyskusja wróciła do tematów wprost związanych z bezpieczeństwem energetycznym. Przejście od węgla do atomu realizowane ma być w trzech obszarach, w tym też w terytorialnym.

- Myślę nie tylko o obszarach węglowych, ale także o regionach, które powinny zmienić swój profil z biznesowego punktu widzenia - mówi Marzena Czarnecka.

Drugim elementem przejścia, ma być człowiek i aspekt ludzki. W ocenie szefowej resortu przemysłu kluczowe jest to, aby ludzie odnaleźli się w nowych rynkach i sektorach. "Mamy determinację, by zająć się transformacją w tym obszarze" - podkreśla Czarnecka. Ostatnim komponentem są zmiany deregulacyjne i procesowe, które mogą uprościć transformację, ale jednocześnie zapewnić sprawiedliwość i bezpieczeństwo tego procesu. Minister wskazała również na potencjał gruntowy, czyli na tereny w posiadaniu spółek i Skarbu Państwa, które mogą posłużyć do realizacji nowych inwestycji z zakresu bezpieczeństwa energetycznego i transformacji.

Druga debata skupiona była wokół hasła "bezpieczna gospodarka". Ireneusz Fąfara, prezes zarządu, dyrektor generalny ORLEN SA, zauważył, że bezpieczeństwo było najczęściej pojawiającym się hasłem w strategii spółki do 2035 roku.

- 380 mld zł to inwestycja w polską energetykę, bo energia daje bezpieczeństwo państwu i gospodarstwom domowym - podkreśla Fąfara.

W jego ocenie bezpieczeństwo energetyczne opiera się na rozwoju elektrowodorów i OZE (m.in. nowe farmy wiatrowe na morzu).

- Droga do tego prowadzi jednak przez gaz. Nasza droga europejska jest taka, że będziemy chcieli się pozbyć tych źródeł, ale za pewien czas, dlatego nadal to rozwijamy i budujemy elektrownie gazowe - podkreśla prezes Orlenu.

Elementem bezpieczeństwa są też sojusze, a w przypadku Polski i Orlenu, najważniejsze jest partnerstwo z krajami basenu morza Bałtyckiego oraz stabilność łańcuchów dostaw.

- Niezwykle ważna jest infrastruktura, dlatego 40 mln zł na budowę linii energetycznych, portów instalacyjnych i montażowych na polskim wybrzerzu. Bezpieczeństwo łańcucha dostaw od wydobycia do gospodarstwa domowego - wyjaśnia Fąfara.

Tu zabezpiecza nas m.in. upstreaming w Norwegii i Balitic Pipe

Dariusz Marzec, prezes zarządu PGE Polska Grupa Energetyczna SA, zauważył, że "świętym gralem polskiej energetyki jest dzisiaj elastyczność".

- Mamy do czynienia z elektrowniami, w których występują skoku zużycia z 300 do 600 megawatogodzin 12 razy w ciągu doby - mówi Dariusz Marzec.

Takie sytuacje są związane m.in. z zachmurzeniem, które wpływało na produkcję energii.

- Przyszłość jest w gazie, tylko w źródłach, które są elastyczne i mogą odpowiadać na potrzby operatorów w ciągu minut i godzin - przekonuje Marzec.

W jego cenie docelową będzie energia jądrowa. Do tego czasu miks ma się opierać na OZE, które stabilizowane jest blokami gazowymi. Ma to być podstawa polskiej energetyki na ponad dekadę.

- Cały czas jesteśmy w sytuacji, kiedy Unia Europejska nie zmienia priorytetów. Dokłada wydatki na zbrojenia, ale nie zmienia nic w podejściu do energii. Elektrownia atomowa cały czas jest zbyt emisyjna. Od 2031 roku mamy być w rzeczywistości wodorowej, ale wodór jest jak Yeti, każdy o nim słyszał, ale nie widział i nie wiadomo jak ma działać - mówi prezes PGE.

Patronem medialnym XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EEC) w Katowicach są „Strefa Biznesu” oraz „Dziennik Zachodni”, należące do Polska Press Grupy – jedynej firmy medialnej w Polsce, która posiada w swoim portfolio 22 serwisy regionalne, ponad 500 serwisów miejskich, ogólnopolski portal informacyjny i.pl, a także liczne serwisy tematyczne (m.in. StrefaObrony.pl, StrefaEdukacji.pl, StronaKobiet.pl czy RegioDom.pl), branżowe oraz e-commerce. Jest również wydawcą 20 dzienników regionalnych.