Kraków. Zbroja Zygmunta Augusta trafiła na Zamek Królewski na Wawelu. Bezcenny eksponat

Powrót cennego artefaktu do Polski zawdzięczamy działaniom premiera Mateusza Morawieckiego, który zwrócił się do premiera Węgier - Viktora Orbána - z prośbą o przekazanie renesansowej zbroi młodzieńczej króla Zygmunta Augusta. W myśl postanowień umowy między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Węgierskiej o współpracy kulturalnej i naukowej, sporządzonej w Budapeszcie 13 października 1992 r., w trosce o integralność narodowego dziedzictwa kulturowego Węgier i Polski, 25 grudnia 2020 r. Viktor Orbán podpisał dekret o przekazaniu zbroi Rzeczypospolitej Polskiej.

– Zbroja będzie stanowić dla naszego muzeum jedną z pereł kolekcji. Trzeba bowiem pamiętać, że na świecie istnieją tylko dwa tego typu dzieła z XVI wieku. Pragnę podziękować premierom Polski i Węgier oraz wszystkim, którzy zaangażowali się w ten trudny proces przekazania i zapewnić naszych węgierskich kolegów, że będzie ona otoczona wyjątkowo staranną opieką i nigdy nie zapomnimy tego gestu – zapewnia dr hab. Andrzej Betlej, prof. UJ, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Bezcenna zbroja młodego króla Zygmunta Augusta znajdowała się na Węgrzech na mocy decyzji sądu arbitrażowego z 1933 roku. Wtedy to została przekazana z cesarskich zbiorów wiedeńskich do Muzeum Narodowego w Budapeszcie jako rzekoma własność króla Węgier Ludwika II Jagiellończyka, poległego w bitwie z Turkami pod Mohaczem w 1526 roku.

W rzeczywistości, jak wykazał w 1939 r. wybitny bronioznawca Bruno Thomas, zbroję zamówił w 1533 r. król Czech i Węgier (późniejszy cesarz) Ferdynand I z okazji zaręczyn swojej córki Elżbiety z synem Zygmunta I, trzynastoletnim Zygmuntem Augustem, wówczas już ukoronowanym za życia ojca, królem Polski. Na napierśniku i naramiennikach umieszczono wiązany monogram z liter E i S (Elisabetha, Sigismundus).

Zbroja Zygmunta Augusta pełniła nie tylko funkcje użytkowe, ale też reprezentacyjne i symboliczne. Stojący w tym niezwykle kosztownym kostiumie młody król miał 156,8 cm wzrostu. Stalowe płyty wykuto na wzór ubioru wykonanego z miękkiej tkaniny, przeszywanego w deseń ukośnej kratownicy wypełnionej czworoliściami. Geometryczna dekoracja, dopełniona trawionymi i złoconymi ornamentami roślinnymi, kontrastuje z gładkim, polerowanym tłem.

– Przekazanie do zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu renesansowej zbroi chłopięcej króla Zygmunta Augusta to wydarzenie dla naszego muzeum wyjątkowe i bez precedensu. Zbroja przeznaczona dla ostatniego Jagiellona na tronie polskim, którego – pamiętając o arrasach – możemy określić jako najwybitniejszego mecenasa zamku wawelskiego, jest dla Polaków bezcennym regalium – mówi dr hab. Andrzej Betlej, prof. UJ, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Zygmunt II August jako władca Polski i Litwy dał się poznać jako wybitny mecenas i kolekcjoner. Obok wielkiego zespołu tapiserii niderlandzkich i wspaniałego skarbca, posiadał też kilkadziesiąt luksusowych zbroi. Z doborowej zbrojowni Zygmunta Augusta, oprócz prezentowanej młodzieńczej, zachowała się tylko pełna zbroja jeździecka wykonana przez Kunzaochnera w Norymberdze, a podarowana królowi Szwecji Janowi III z okazji jego zaślubin z Katarzyną Jagiellonką (Zbrojownia Królewska w Sztokholmie).

Zbroję młodego króla Zygmunta Augusta, którą do końca lutego będzie można oglądać bezpłatnie w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego na Wawelu, wykonał świetny rzemieślnik z Innsbrucku – Jörg Seusenhofer. Jego dzieła uważane są za szczytowe osiągnięcia płatnerstwa renesansowego. Szczególna sławą cieszy się ozdobiony heraldycznymi orłami, zachowany w Wiedniu, komplet uzbrojenia z 1547 roku, przeznaczony dla arcyksięcia Ferdynanda II. Jak wiadomo z zachowanej korespondencji z płatnerzem do zbroi Zygmunta Augusta należały dwa siodła. Tylko okucia łęków jednego z nich zachowały się do dnia dzisiejszego.

18–28.02.2021 DARMOWY POKAZ SPECJALNY

Wstęp bezpłatny
Sala Senatorska, II piętro Zamku, wejście Schodami Senatorskimi
Poniedziałek, godz. 9.30-13, ostatnie wejście o 12.40 oraz wtorek-niedziela, godz. 9.30-17.00, ostatnie wejście o 16.40
Czwartek 18.02.2021, godz. 11 – 17, ostatnie wejście o 16.40.

Od 2.03.2021 prezentacja zbroi będzie się odbywać w ramach wystawy "Skarbiec Koronny i Zbrojownia".
Poniedziałek, godz. 9.30-13, ostatnie wejście o 12.15, wtorek-niedziela, godz. 9.30-17, ostatnie wejście o 16
Bilety: normalny 25 zł, ulgowy 15 zł
Bezpłatne wejściówki oraz bilety dostępne:
online https://ebilet.wawel.krakow.pl/
kasa Centrum Promocji i Informacji.