Przy czym warto zaznaczyć, że książki "ważne" to nie zawsze to samo co książki "wielkie". Równie istotne były książki w tym okresie niedostrzeżone, przemilczane, a mądre i świetnie napisane, wokół których nie było żadnego szumu. Generalnie uważam, że przełom roku 1989 w istotnym stopniu zredukował rolę kulturotwórczą książki w Polsce. Nawet gdyby w latach 1989-2009 jakiś nowy Stefan Żeromski napisał świetne "Przedwiośnie", i tak nie wygrałby pewnie z "polityczną powieścią medialną w odcinkach", jaką jest choćby codzienny program informacyjny TVN. Mój ranking przedstawiałby się zatem następująco:
Czytaj także: Ulubione książki Polaków. Co czytamy najchętniej?
1. Jana Tomasza Grossa "Strach" i "Sąsiedzi". Książki o napięciach polsko-żydowskich, które przeczytało niewielu Polaków. Za to wielu się o nie awanturowało.
2. Książki Normana Daviesa. Opowieści o Polsce, chętnie czytane przez Polaków, których nie potrafił napisać żaden polski historyk.
3. Późna twórczość Czesława Miłosza, szczególnie tom "To". Ważne dla pewnej części polskiej inteligencji, do której należę.
4. Późna twórczość Zbigniewa Herberta, poetycka i publicystyczna. Dzieło, które zbudowało wiele lodowatych murów między Polakami.
Czytaj także: Literackie odkrycia 2011 roku
5. Olga Tokarczuk, Manuela Gretkowska oraz Kazimiera Szczuka - ich obecność w przestrzeni debaty publicznej odegrała istotną rolę w ukonstytuowaniu się dyskursu feministycznego w Polsce.
6. Jerzy Pilch - człowiek instytucja, piszący od wielu lat jedną powieść o Polsce, składającą się z wielu książek. Postać opiniotwórcza. Kingmaker. To on stworzył Masłowską. Ale gdyby zechciał, to by sobie stworzył kogoś innego.
7. Andrzej Stasiuk, pisarz, który tworzy własną wizję Europy Środkowo-Wschodniej, dość mocno wpływając na sposób myślenia sporej części młodych ludzi w Polsce. Kiedyś był Edward Stachura, teraz jest Stasiuk.
Czytaj także: 10 najlepszych książek dla dzieci
8. Książki historyczno-publicystyczne Jarosława Marka Rymkiewicza. "Wieszanie" jako dzieło symptomatyczne dla żarliwych obsesjonatów "nowej polityki historycznej".
9. Książka Piotra Gontarczyka i Sławomira Cenckiewicza. Dzieło symptomatyczne dla skrajności myślenia lustracyjnego. Katalizator wściekłego podziału Polski na wałęsowską i antywałęsowską.
10. Epopeja radiowo-telewizyjna w wielu odcinkach pisana przez grupę utalentowanych autorów pod kierownictwem wybitnego oratora o. Tadeusza Rydzyka z Torunia. Przykład sugestywnej polskiej literatury mówionej o wyrazistym stylu i wielkiej sile rażenia, o jakiej nie mógł nawet marzyć dotychczas żaden pisarz polski.
