Nie musisz jechać do Chin, Wielki Mur jest w Chorwacji

Właśnie tam, 59 km od Dubrownika, znajdują się mury nazywane europejskim murem chińskim. Skąd ta nazwa? Głównie ze względu na ich monumentalne rozmiary. A przyznać trzeba, że pochodzące z XIV w. mury robią niesamowite wrażenie.

W odróżnieniu od brata bliźniaka o nazwie Mali Ston w Kanale Neretvańskim, Veliki Ston zwrócony jest ku morzu. Właśnie te dwie miejscowości połączone są murami obronnymi, w których skład wchodzi dzisiaj aż 20 wież i twierdz. Kiedy powstały, łączna ich długość wynosiła 5,5 km. Dzisiaj możemy podziwiać tylko niewielki fragment murów - w sumie 890 m. Na fortyfikacje składało się 40 wież i 7 twierdz. Podstawę systemu obronnego, który był wybudowany tak dokładnie, że miasto było rzeczywiście nie do zdobycia z lądu, stanowiły trzy twierdze: Veliki Kaštio w miejscowości Ston, Koruna w miejscowości Mali Ston i twierdza na wzniesieniu Podzvizd.

W bogatej republice
Kiedy powstały, otaczały Ston, który już w XVI w. miał zarówno wodociąg, jak i kanalizację. Nic dziwnego. W czasach Republiki Dubrownickiej miasteczko było jej ważnym punktem. System fortyfikacji utworzonych wokół Stonu skutecznie zapobiegał zdobyciu miasta przez Turków.
Bogata republika inwestowała w system obronny i w mieszkańców miejscowości. W dobrze chronionych twierdzach urządzono spichlerz oraz zbrojownię. Dla części osób stały się one również domem.

Twierdzę Koruna rozpoczęto budować w roku 1347. Miała ona pięć wież i port, który służył przez stulecia do eksportu soli, pozyskiwanej w rejonie miasta. Zresztą do dzisiaj sól jest bogactwem, którym szczyci się region. W ozdobnych woreczkach można ją tu kupić niemal wszędzie.
Spacerując wzdłuż murów, zobaczyć możemy, że zewnętrzne fortyfikacje obejmują także Stari Ston, mniejszą miejscowość leżącą nad brzegiem zatoki (Malostonski Zaljev) oddzielającej półwysep od stałego lądu.

Mury za mury
W czasach nowożytnych, kiedy militarna wartość fortyfikacji straciła znaczenie, mury powoli zaczęto rozbierać. Pozyskane kamienne bloki sprzedawano jako budulec. Powstawały z niego okoliczne domy. Do dziś zachowały się ruiny trzech wież i fragmenty muru. W ich restaurację zainwestowano 2,7 mln kun. Dubrowniccy konserwatorzy zgodzili się na wykonanie prac związanych z odnowieniem zabytku.

Hodowlane smakołyki
Miłośników ostryg zainteresuje zapewne, że właśnie w miejscowości Ston i okolicach hodowane są cenione ostrygi. Trudno dostać je w innych rejonach Chorwacji. Restauratorzy muszą wnosić wysokie opłaty za pozwolenie na ich sprzedaż. W okolicach półwyspu Pelješac jest ich natomiast bez liku. Miejscowe restauracje serwują je w każdej postaci: świeże, gotowane, parowane, grillowane...

Półwysep Pelješac
Półwysep słynie z produkcji wyśmienitego wina i uprawy winorośli. Właśnie tutaj spotyka się najwięcej rodzinnych winiarni, w których produkuje się doskonałe wina z miejscowych szczepów. Warto wymienić Dingać, Prosek (słodkie wino deserowe o pięknym owocowym bukiecie). Okoliczni gospodarze sprzedają je na litry w charakterystycznych baniakach. Wśród nasłonecznionych stoków kilometrami ciągną się równe szpalery winorośli.
Ston
Dzisiaj to małe miasto (ok. 2600 mieszkańców) na półwyspie Pelješac na dalmatyńskim wybrzeżu w południowej Chorwacji, w okręgu dubrownicko-neretwańskim. Miasto leży w strategicznym miejscu, w przesmyku łączącym ląd stały z pozostałą częścią półwyspu. Przebiega przez nie droga nr 414, łącząca wszystkie miejscowości półwyspu z ciągnącą się wzdłuż Adriatyku drogą nr 8 i za jej pośrednictwem ze stolicą okręgu - Dubrownikiem. W bezpośrednim sąsiedztwie miasta, kilometr na północ znajduje się Stari Ston, a trzy kilometry na południe od miasta - Prapratno, w którym funkcjonuje przystań promowa Jadroliniji na wyspę Mljet. W samym Stonie również znajduje się kilka ciekawych obiektów. Jest przede wszystkim najstarsza solana, czyli miejsce pozyskiwania soli morskiej.

Korcula
Będąc na półwyspie Pelješac, warto się udać w podróż przed siebie i dopłynąć na wyspę Korcula. Znajdziemy tam miasto o tej samej nazwie - Korcula. To tu ulice się przecinają, tworząc "rybią ość". Urocze zakątki, wspaniałe zabytki i łagodny, śródziemnomorski klimat zapewne zachwycą wielu podróżników. Korcula to bowiem jedna z najsławniejszych pereł adriatyckiej architektury, która przyciąga turystów licznymi zabytkami, niedostępnymi zatoczkami, pięknymi krajobrazami i znanymi
winnicami...

W minionych wiekach z Korculi eksportowano charakterystyczny żółtawy kamień do Dubrownika, Istambułu, Wenecji. Legenda podaje, że na jednej z plantacji winorośli miała zasnąć Matka Boska. W miejscu tym wzniesiono kapliczkę poświęconą Maryi.

Korculę znamy przede wszystkim jako ojczyznę bodaj najsłynniejszego podróżnika Marco Polo. W części zamkniętej w starych murach znajdziemy dom uznawany za miejsce, w którym urodził się idol współczesnych globtroterów. Nic dziwnego, że budynek z czworokątną wieżą przekształcany jest przez władze miasta w muzeum poświęcone
Marco Polo.