"Po wyginięciu pszczół ludzkość przetrwa tylko cztery lata" - nadal te słowa brzmią groźnie

Pszczelarz ma jedną z najpiękniejszych siedzib pracy; wśród kwitnących ziół, krzewów i drzew. Trudno też o lepszych pracowników niż pszczoły - najchętniej pracowałyby na okrągło. Jakby tego było mało, pszczelarz może cieszyć się jeszcze jednym atutem swej pracy: przynosi ona pożytek nie tylko jemu, ale też całemu światu.

Słynne jest ostrzeżenie Alberta Einsteina, że po wyginięciu pszczół ludzkość przetrwa tylko cztery lata i nadal brzmi ono groźnie.

Według ONZ 90 proc. żywności świata pochodzi ze stu gatunków roślin i aż 71 z nich zapylają pszczoły. Europejska Agencja Środowiska wyliczyła, że zarabiają w ten sposób 190 mld dolarów rocznie. W samej Europie pszczoły zapylają aż 84 proc. roślin uprawnych, dając rocznie (według obliczeń Komisji Europejskiej) prawie 16 mld euro dochodu. Tymczasem od 1989 roku tylko z rezerwatów przyrody w Niemczech zniknęło trzy czwarte owadów latających - alarmują naukowcy w czasopiśmie „PLOS ONE”.

Tendencja ta dotyczy całego świata, a najdotkliwiej dotknęła chińską prowincję Syczuan, w której pszczoły wyginęły w połowie lat 80. Odtąd tamtejsi rolnicy ręcznie zapylają drzewa owocowe. To zajęcie trudne i niebezpieczne, a w porównaniu z pszczołami, mało skuteczne.

Zobacz także: Dotacje dla pszczelarzy 2019. W tym roku wnioski składają stowarzyszenia, nabór trwa

Gwałtowne ubywanie zapylaczy na świecie to powód, dla którego realizowane są programy wsparcia pszczelarstwa. W latach 2005-2016 w Polsce wypłacono na ten cel ponad 206,7 mln zł.

Fach pszczelarza jest ciekawy i dotowany, jednak jego nauka trwa wiele lat. Teoretyczną wiedzę można zdobyć np. w Technikum Pszczelarskim w Pszczelej Woli, ale najlepiej jest, gdy początkujący pszczelarz ma swojego mistrza. Pasieki nie można założyć wszędzie. Trzeba znaleźć teren, gdzie w promieniu trzech kilometrów rośnie wiele gatunków roślin miododajnych.

Dr Krystyna Stepczyńska-Szymczak, botanik z Bydgoszczy, wyjaśnia, że pszczoła - tak, jak człowiek - żeby prawidłowo funkcjonować, potrzebuje różnorodnego menu. Pszczoła wróci do ula z pięciu kilometrów, ale taka odległość jest mało efektywna , bo w drodze powrotnej strawi pobrany nektar. Dobrze, gdy pożytek dla pszczół znajduje się jak najbliżej pasieki. Pszczelarz musi też mieć pracownię, potocznie zwaną budziakiem, w której przechowuje sprzęt pszczelarski, m.in. liczne ramki, nieużywane korpusy uli, wirówkę do miodu. Rolę budziaka może pełnić barak lub garaż.

Pszczelarz - żeby sprzedawać miód legalnie - nie musi rejestrować działalności gospodarczej. Od 2017 roku może skorzystać z uproszczonej formy prawnej, tzw. sprzedaży bezpośredniej. Rejestruje się ją w powiatowym inspektoracie weterynarii. Sprzedaż bezpośrednia umożliwia handel miodem na targowiskach i bezpośrednio z pasieki, zwolnienie od podatku ze sprzedaży (do 20 tys. złotych) i podatek ryczałtowy w wysokości 2 proc. od sprzedaży powyżej 20 tys. złotych (rozliczany z PIT-em). Od pszczelarza wymaga się, żeby zapisywał swój dochód w zeszycie. Trzeba się spodziewać kontroli inspektora weterynarii, jednak wymagania są do udźwignięcia. Np. w pomieszczeniu, gdzie wiruje się miód, należy mieć „powierzchnie łatwe do czyszczenia i dezynfekcji”, a za takie uważa się blat w domowej kuchni.

Obowiązkiem pszczelarza jest leczenie pszczół. Gdyby nie choroby, pszczoły żyłyby jak przed pojawieniem się ludzi na świecie. Pszczelarze są pszczołom potrzebni przez pasożyty. Jednym z nich jest varroa destructor, sprowadzony ze Wschodu w latach 70. XX w. wraz z pszczołami kaukaskimi, które miały pracować wydajniej. Varrora destructor wygląda jak kleszcz i atakuje zarówno młode, jak i dorosłe pszczoły. W ciągu dwóch lat potrafi doprowadzić do śmierci całego gniazda. Żeby temu zapobiec, pszczelarze odymiają ule specjalnymi lekami. Varroa początkowo był utrapieniem tylko pszczelarzy z Azji, a teraz na całym świecie, poza Australią i niektórymi wyspami Pacyfiku.