Kiedy dojeżdża się do tego magicznego miejsca, nie czuje się już takiego upału, jaki panował jeszcze kilka kilometrów wcześniej. To sprawka gór, które otaczają malowniczą Dolinę Róż. Witamy w Damasceńskim Kompleksie Etnograficznym, gdzie znajduje się pierwsza prywatna destylarnia olejku różanego „Damascena” w Bułgarii. Jest on położony u podnóża Bałkanów, w przepięknej wiosce Skobelevo, niedaleko miasta Kazanlak.
Olejek różany to prawdziwe złoto tego kraju, mówią z dumą miejscowi. Kraj ten produkuje go najwięcej na świecie. Wykorzystywany jest między innymi do produkcji kosmetyków, leków i innych produktów, a czekają na niego koncerny i mniejsze firmy we Włoszech, Turcji, Francji czy Stanów Zjednoczonych.
Co ciekawe, olejek różany oraz wodę różaną wytwarza się dokładnie tak, jak… bimber , czyli przez destylację. Technologia ta trafiła kilka wieków temu do Bułgarii z Indii i Persji.
Początek na plantacji
Wszystko zaczyna się od urządzenia plantacji róż. Dopiero po trzech latach mamy szansę na odpowiednie zbiory. Nadchodzi wtedy wreszcie pora zbierania płatków róż. Robi się to zawsze o świcie, aby uzyskać najcenniejszy olejek różany, zwany także „płynnym złotem Bułgarii". Zebrane z pobliskich pól płatki róż przywozi się następnie do miejscowego zakładu i wsypuje do kadzi z gorącą wodą.
Do każdego z ogromnych pojemników, jak tłumaczy nam jeden z pracowników tego zakładu, wlewa się 2000 litrów ciepłej wody i pół tony płatków róży. Woda musi być ciepła, aby płatki róży mogły „zatonąć” . Gdyby woda była zimna, płatki nie
osiadłyby na dnie zbiornika. Wszystko to gotuje się przez kilka godzin.
Opary z róż i gotowanej wody trafiają do chłodnicy. Tam para wodna skraplała się w prostej rurce przechodzącej przez kocioł zasilany przez cały czas zimną wodą i jest zbierana w zbiorniku. Innymi słowa następuje kondensacja mieszaniny płynów-olejek różany/woda różana/czysta woda. Róże nie fermentują ponieważ nie zawierają cukrów.
W czasie tego procesu czysta woda zostaje oddzielona i zostaje nam tylko olejek różany i woda różana. Cały proces trwa przeciętnie dwie i pół godziny. Do wyprodukowania jednego kilograma olejku różanego potrzebujemy, co może się wielu wydać niewiarygodne, od 3500 do 6000 kilogramów płatków różanych oraz aż czternaście ton wody.
W skrócie olejek różany jest produktem otrzymywanym w procesie destylacji z parą wodną o świeżym różowym kolorze. Pierwszy olejek różany w Bułgarii wydestylowano w XVII wieku. Jest on uznawany za najwyższej jakości olejek różany na świecie. Wyprodukowanie jednej kropli olejku różanego wymaga wykorzystanie płatków z 30 róż.
Bułgarskie złoto
Ta prywatna destylarnia została założona w 1991 roku. To największa fabryka tego cennego olejku nie tylko w Bułgarii, ale również na kontynencie. Jest też jedyną destylarnią olejku różanego w kraju, w którym można zobaczyć niesamowite malowidła ścienne. Freski opowiadają o historycznej przeszłości kraju, o podróży, jaką przebyła róża, abyśmy mogli cieszyć się jej cennym darem, jakim jest olejek różany.
To niepowtarzalne miejsce, gdzie można się przyjrzeć technologii produkcji olejku różanego i poznać wiele ciekawostek o historii róży, jej właściwościach i zastosowaniu. "Damascena" jest liderem w produkcji olejku różanego. Inspiracją do powstania zakładu w tym właśnie miejscu była, jak tłumaczą miejscowi, energia Doliny Róż i Doliny Trackich królów niedaleko miasta Kazanłyku.
Roczna produkcja olejku różanego w Bułgarii pod koniec lat 90. XX i w pierwszej dekadzie XXI wieku wahała się od 870 do 2000 kg rocznie (z wyjątkiem 2002, gdy wyniosła tylko 650 kg). W latach 2001–2008 eksportowano od 1020 do 1800 kg rocznie, a ceny rosły. od ponad 3200 euro za kilogram w roku 2001 do 4600 euro w roku 2008.
