Rzecznik TSUE wydał opinię. Chodzi o status sędziego wybranego przez nową KRS

Sam udział organu niedającego gwarancji niezawisłości w nominacji sędziego nie uzasadnia konieczności wyłączenia tego sędziego z rozpoznania sprawy - ocenił rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE Dean Spielmann.

Opinia rzecznika TSUE dotyczy odpowiedzi na pytanie Sądu Rejonowego Poznań Stare Miasto dotyczące statusu sędzi wybranej przez Krajową Radę Sądownictwa (KRS) po 2018 roku. O wyłączenie jej zwrócił się powód w toku postępowania o zapłatę należności.

Obywatel domagał się przed poznańskim sądem zapłacenia przez pozwanego kwoty blisko 4 tys. zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Ma to być rekompensata zgodnie z przepisami dyrektywy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Powód złożył wniosek o wyłączenie sędzi, która w jego ocenie nie została skutecznie powołana na ten urząd, ponieważ wybrana została na wniosek KRS ukształtowanej na mocy ustawy z 2017 roku. Powód uważa, że nie jest ona sędzią. Powołał się przy tym na Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), który zakwestionował zgodność powołania KRS z konstytucją.

Poznański sąd, który rozpatruje wniosek o wyłączenie kwestionowanej sędzi, zwrócił się do trybunału w Luksemburgu o rozstrzygnięcie wątpliwości. We wniosku napisał, że spór ma "walor sprawy o charakterze unijnym", co obliguje sąd do zapewnienia skuteczności ochrony przedsiębiorcy przyznanej przez prawo unijne.

Sąd Rejonowy zapytał TSUE, czy w tym przypadku jednoosobowy skład sądu powszechnego, w którym zasiada sędzia o kwestionowanym statusie, spełnia unijny wymóg sądu. A jeśli nie, to czy osoba ta, wadliwie powołana na stanowisko, powinna być odsunięta od orzekania z mocy samego prawa, niezależnie od okoliczności konkretnej sprawy.

Sąd podkreślił, że znane są mu wcześniejsze pytania prejudycjalne kierowane do TSUE w sprawie statusu sędziów. Tym razem sprawa jest jednak nowa, ponieważ chodzi o osobę powołaną na stanowisko sędziego sądu powszechnego, która w trakcie konkursu została zaopiniowana przez samorząd sędziowski. Poznański sąd przypomniał bowiem, że w czasie konkursu na to stanowisko obowiązywały jeszcze przepisy dotyczące udziału samorządu sędziowskiego w procesie nominacyjnym. W efekcie kwestionowana sędzia otrzymała pozytywną opinię Kolegium Sądu Okręgowego oraz Zgromadzenia Przedstawicieli Sędziów okręgu Sądu Okręgowego.

Powód wniósł także o wyłączenie innych sędziów, powołanych na wniosek nowo ukształtowanej KRS, jeśli mieliby rozpoznawać złożone przez niego zażalenie.

Z kolei kwestionowana sędzia złożyła oświadczenie, że w jej ocenie nie zachodzą okoliczności mogące wywoływać wątpliwości co do jej bezstronności i brak jest podstaw do jej wyłączenia.

Opinia rzecznika generalnego nie wiąże Trybunału Sprawiedliwości UE. Jest propozycją rozstrzygnięcia dla sędziów Trybunału, z której najczęściej korzystają, ale mogą też wydać wyrok inny niż zaproponowany przez rzeczników.

Z kolei odpowiedź TSUE na pytania prejudycjalne nie rozstrzyga sporu przed sądem krajowym. Zrobi to sąd, który zwrócił się z nimi do Trybunału w Luksemburgu.