Czy trzeba będzie zmienić podręczniki do fizyki i podstawę programową? Co z muzeum im. Kopernika we Fromborku? Czy teoria heliocentryczna zostanie zakazana, jak miało to miejsce w XVI wieku?
Żarty żartami, jednak rośnie w siłę ruch płaskoziemców, ludzi, którzy szerzą teorię rodem z czasów przedkopernikańskich, rodem z dawnego Egiptu i Babilonu. Mity o kulistości ziemi próbuje obalić Towarzystwo Płaskiej Ziemi, Stowarzyszenie Płaskiej Ziemi i eksperci z youtube. Płaskoziemcy trzymają się razem i spotykają na światowych i polskich konferencjach.
Znikające statki za horyzontem
62-letni Marian Ziemniak dwa lata temu zainteresował się teorią płaskiej Ziemi. Obejrzał film o niebocentryzmie. Wykonał doświadczenie przy pomocy latarki i tafli jeziora i stwierdził, że Ziemia jest płaściutka niczym naleśnik. - To nie jest kwestia wiary. Ja jestem po prostu przekonany, że Ziemia jest płaska. Jeśli lustro wody na jeziorze o szerokości 6 km jest płaskie, to nikt mi nie wmówi, że Ziemia jest kulą - zaznacza.
Marian Ziemniak nie uznaje autorytetów w tej dziedzinie. Czasami udziela się na forach. Wstawia tam swoje obliczenia, wykresy i uwagi, wszystkie mają na celu potwierdzić teorię, że Ziemia jest dyskiem, a „kulowiercy” są w błędzie. Nie jeździ na konferencje, nie bierze udziału w spotkaniach tematycznych. W domowym zaciszu przeprowadza doświadczenia i czyta.
- Co mogę sprawdzić sam, to wykonuję. Teraz obserwuje promienie Księżyca, chcę zorientować się, czy Księżyc świeci własnym światłem czy odbija promienie słoneczne - mówi.
Jak reagują inni ludzie? - Kiedy komuś o tym mówię, reakcje są różne. Różne tak, jak ludzie są odmienni - odpowiada.
20-letni Piotr Grabiec, razem z kolegą Filipem, organizują 24 czerwca w Łodzi Ogólnopolskie Spotkanie Płaskoziemców. Zapraszają prelegentów. Spodziewają się ok. 100 osób, choć ankietę uczestnictwa wypełniło 600 zainteresowanych. Liczą na żarliwą dyskusję. - Bo na pewno trafi się ktoś, kto będzie bojkotował ten fakt. Oczywiście jestem świadomy, że część przyjdzie dla żartu - mówi. Piotr rok temu zainteresował się tematem płaskiej niczym dysk Ziemi.
- Natknąłem się na tę teorię w internecie, zacząłem czytać. Wydaje się logiczne, że Ziemia jest płaska. Jest na to mnóstwo dowodów. Jak wiadomo, prawdopodobnie największym jest ten o statkach znikających za horyzontem. Przy wystarczającym powiększeniu wciąż je widać - tłumaczy.
Prawdy płaskoziemców
Zdaniem płaskoziemców Ziemia nie jest planetą, lecz płaskim dyskiem, nad którym obraca się Słońce i Księżyc. Niebo nad Ziemią ograniczone jest od góry kopułą. Na niej są gwiazdy i inne planety. Płaskoziemcy wykluczają istnienie satelitów. GPS działa w oparciu o system anten naziemnych. A jak to się dzieje, że są pory roku? W różnym czasie w roku Słońce raz jest bliżej Ziemi, raz dalej. Ziemia nie kręci się wokół własnej osi, bo wtedy samoloty nie doleciałyby do celu. Wyprawy w kosmos to bujda. Nikt nie był na Księżycu. Grawitacja nie istnieje. Zaćmienia Księżyca nie mogą być powodowane przez cień Ziemi. NASA podrabia zdjęcia w photoshopie i dorabia krzywiznę.
To tylko kilka z wielu teorii zwolenników płaskiej Ziemi. Wszystkie postawione tezy próbują w sposób mniej lub bardziej naukowy udowodnić. - Zgadzam się tylko z jednym faktem, że NASA obrabia, nie podrabia, zdjęcia. Używa też obiektywu typu rybie oko, który rzeczywiście uwypukla krzywiznę, ale nikt nie powinien wątpić, że jej nie ma - zaznacza Karol Wójcicki. Jego zdaniem ci ludzie traktują teorie o płaskiej ziemi bardzo poważnie.
- Z jednej strony mają zadatki na naukowców. Posługują się naukowym nazewnictwem, przeprowadzają doświadczenia, są ciekawi, zadają pytania, formułują tezy. Ale brakuje im jednej podstawowej rzeczy: metody naukowej. Jak ten pan na podstawie lasera, zapewne kupionego gdzieś w sklepie, stwierdza płaskość ziemi? Jaka była metodologia, jak zostało zrobione? - pyta Wójcicki. Uważa, że płaskoziemcy nie prowadzą rzetelnych badań, mają za to chwytliwe hasła. Głoszą teorie, które manipulują faktami.
- Trudno komentować takie rewelacje - włącza się do dyskusji prof. Krzysztof Murawski, astrofizyk z UMCS w Lublinie. - Myślę, że nie ma co do tego wątpliwości, że Ziemia nie jest jednak płaskim dyskiem. Wszak mamy satelity, które dostarczają nam fotografie planety, a nawet egzoplanet (planet, które znajdują się poza Układem Słonecznym), które oddalone są od nas tak bardzo, że światło wysłane z Ziemi potrzebuje co najmniej kilku lat, aby do nich dotrzeć - tłumaczy.
Tych planet nie widzimy bezpośrednio. Wyniki naukowe wskazują, że mają one, podobnie jak planety w Układzie Słonecznym, kształty kuliste. Profesor tłumaczy, że Ziemia jest lekko wyciągnięta na równiku, ale wynika to z ruchu obrotowego. - Dysponujemy wysublimowanymi technikami doświadczalnymi, które udowadniają kulistość ziemi. Gdyby ktoś zapalił zapałkę na Księżycu, to nasze teleskopy by to wykryły - tłumaczy.
Róg świata na Wyspie Fogo
Ruch kwitnie na całym świecie. Najsilniejszy jest w USA. W ubiegłym roku w Raleigh odbyła się Międzynarodowa Konferencja Płaskiej Ziemi. W tym roku w Denver w listopadzie odbędzie się kolejne spotkanie. To nie wszystko. Na wyspie Fogo powstało Muzeum Płaskiej Ziemi. Nie bez przyczyny w tym miejscu. Zwolennicy tej teorii twierdzą, że wyspa jest narożnikiem dysku. Eksponaty w muzeum są gromadzone od lat 70. Pieczę nad nimi sprawuje kanadyjski oddział Towarzystwa Płaskiej Ziemi.
Ruch zwolenników płaskiej Ziemi wzbudza kontrowersje. Obserwują go także psychologowie. - Głoszenie, że ziemia jest płaska, traktuję jako formę zabawy, rozrywki intelektualnej podszytej poznawczą przekorą - mówi dr Paweł Fortuna, psycholog. - To figiel, który podważa coś, co rzadko się krytykuje. W tym wypadku mamy do czynienia ze społecznie akceptowanym absurdem - ocenia.
Co nimi kieruje? Ludzie lubią się z czymś utożsamiać, być w jakiejś grupie. Ci, którzy dołączają do grona płaskoziemców, czują, że znajdują się w grupie ludzi inteligentnych, pełnych humoru i na tyle odważnych, by negować powszechnie przyjęte fakty. - Temat jest ciekawy i zabawny. Płaskoziemcy przedstawiają przy tym swoje wywody w naukowym anturażu. To rozrywka, za którą nie stoi chęć zmiany świata. Jedyny cel, to działać razem, jak w przypadku fleshmoba. Równie dobrze może powstać ruch wierzących, że widelec służy do czesania - dodaje Fortuna.
Karol Wójcicki widzi w tym ruchu jednak pewne zagrożenie. - Myślę, że nie potrafimy weryfikować informacji, które znajdują się w internecie, nie wiemy, co jest prawdą, a co fejkiem, a to może stać się niebezpieczne - zaznacza. Uważa, że należy położyć już nacisk na edukację dzieci, w zakresie weryfikowania faktów. - To jest jedyna droga do wygrania nie tylko z ruchem płaskoziemców, ale również, o zgrozo, z antyszczepion-kowcami, którzy są już dziś realnym zagrożeniem dla całej ludzkości - podsumowuje.
