We Fromborku archeolodzy odkryli cyrkiel z czasów Mikołaja Kopernika. Czy posługiwał się nim sam wybitny astronom?

Amelia Andryszczyk
Opracowanie:
Podczas sondażowych prac archeologicznych na terenie ogrodów kanonickich we Fromborku odnaleziono XVI-wieczny cyrkiel. To prawdopodobnie jeden z trzech w Polsce takich instrumentów związanych z pomiarami astronomicznymi i nauczaniem geometrii. Mógł się nim posługiwać sam Mikołaj Kopernik.

Spis treści

Niezwykłe odkrycia w Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku

4 sierpnia 2024 r.w ogrodach kanonickich we Fromborku, przy pomocy georadaru, prowadzone były poszukiwania podziemnych reliktów architektury. W wykopie sondażowym odnaleziono cyrkiel kroczek z XVI wieku.

Podczas tych poszukiwań odkopano też narożnik nieistniejącej już kanonii i wejście do jej częściowo zawalonych piwnic. Informacje te przekazało Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku.

To wykonany z brązu cyrkiel typu kroczek, służący do pomiarów astronomicznych, geodezyjnych i kartograficznych. Jest datowany na XVI wiek, czyli epokę Mikołaja Kopernika. Oczywiście, nie wiemy, czy mógł należeć do niego - powiedziała Zorjana Polenik z fromborskiego muzeum.

Odkrywcy wartościowych znalezisk

Za odkrycia odpowiadają poszukiwacze z grupy Misja Skarb i Warmińskiej Grupy Eksploracyjnej, którzy są dumni i cieszą się, że mogą eksplorować i odsłaniać nieznaną dotychczas historię:

To odkrycie jest przypomnieniem, jak ważne jest nasze dziedzictwo kulturowe i jak wiele tajemnic kryje się jeszcze pod ziemią - piszą odkrywcy z grupy Misja Skarb na profilu Facebook.

Trzy cyrkle z XVI wieku w Polsce

Muzealnicy liczą, że zabytek zostanie w przyszłości przekazany przez służby konserwatorskie do fromborskich zbiorów. Tamtejsze muzeum ma już bardzo podobny cyrkiel z XVI w., odnaleziony w 2016 r., również w ogrodach kanonickich.

Był on dotychczas najstarszym takim przyrządem wśród eksponatów działu historii astronomii. Ma połączone zawiasem ramiona zakończone ostrzami, na boku jednego z nich widać sygnaturę z rysunkiem gwiazdy w otoku koła.

Według fromborskich muzealników odnaleziony teraz cyrkiel to prawdopodobnie trzeci tego typu XVI-wieczny instrument zachowany w Polsce - pierwszy został odkryty w 2005 r. w północnym dziedzińcu Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Kopernik i Frombork - krótka historia

Mikołaj Kopernik - pełniący funkcję kanonika warmińskiego - mieszkał we Fromborku przez blisko 30 lat, sprawując posługę i prowadząc obserwacje astronomiczne. Po śmierci w 1543 r. został pochowany w tamtejszej katedrze.

W przylegającym do jego kanonii ogrodzie znajdowało się prawdopodobnie tzw. pavimentum, czyli stanowisko do prowadzenia obserwacji nieba – wypoziomowany podest, na którym astronom stawiał instrumenty pomiarowe. Jednak śladów tego miejsca nie udało się dotychczas odnaleźć.

Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię

Kopernik zasłynął jako ten, który "wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię". Teorię heliocentryczną, zakładającą, że Słońce jest centrum Układu Słonecznego, a planety obiegają je, przedstawił w dziele "O obrotach sfer niebieskich". Poza astronomią zajmował się medycyną, prawem, ekonomią i pracą administracyjną.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Kandydat PiS na prezydenta. Decyzja coraz bliżej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze 12

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

m
marek
to oczywista oczywistość, że w tamtych czasach inaczej pojmowano to co dziś dla nas wydaje się oczywiste.

Jednak gdy wiemy, że Kopernik pisząc o pieniądzu, pisał "nasza pruska waluta", to biorąc pod uwagę jego rodziców i dalszych krewnych, oraz to gdzie większość życia przebywał, Polakiem jest raczej "przez zasiedzenie" Torunia a dzięki Sowietom również Fromborka.

Bronimy polskości Kopernika bo mamy raczej skromny udział w światowej nauce, z wyjątkiem czasów zaborów gdy Polacy rozjechali się po świecie i tam kształcili.
a
antyPiS
6 sierpnia, 7:19, marek:

Czy jest choć jedn tekst napisany po polsku przez Nikolausa Kopernikusa?

Toruń to miasto krzyżackie. Co prawda gdy urodził się Kopernikus, to po wojnie polsko krzyżackiej, Thorn stał się trochę polski.

Historia to nie jest nauka, to narzędzie propagandowe.

W latach 70-tych bywałem we Fromborku i żadnego Kopernika tam nie widziałem.

Trochę jest tu: https://stanislaw-orda.szkolanawigatorow.pl/czy-kopernik-mowi-po-polsku W tamtych czasach rozumowano w innych kategoriach niż dziś. Ale zawsze był swoisty snobizm polegający na zaznaczaniu swej pozycji akcentowaniem języka, którym się posługiwano. Zaznaczano tym przynależność do elity, ludzi władzy - świeckiej i kościelnej, wolnych, kulturalnych i wykształconych. W czasach Coppernikusa (Koppernika - tak się pisali, przez dwa p) elita powszechnie używała łaciny, nie wiele już mającej wspólnego z mową [wulgaryzm]erona czy Owidiusza. Taka była moda na latynizowanie nazwisk czy nazw miejscowości. Jak dziś maniera na angielski. Kiedy byłem na akcji harcerskiej "Frombork 1001" to nam tłumaczono, że Kopernik swą polskość zaznaczał wrogością wobec Krzyżaków i lojalnością wobec Korony oraz polskiego Kościoła, który wówczas już się niejako wyodrębniał z innych. Wuj Mikołaja nazywał się Lukas Watzenrode, po polsku Łukasz. Imię jak najbardziej ewangelickie. Od dawna trwa spór, czy Kopernik był księdzem. Miał święcenia niższego stopnia bo to łączyło się z ukończeniem studiów. Księdzem nie był - kanonik to była funkcja.

T
Turbodymomen
5 sierpnia, 15:55, Karol!:

Nicolaus Copernicus!

A nie żaden Mikołaj.

Przestańcie podkradać wybitne postacie innym narodom!

A to w Europie są jakieś narody?😄

m
marek
Czy jest choć jedn tekst napisany po polsku przez Nikolausa Kopernikusa?

Toruń to miasto krzyżackie. Co prawda gdy urodził się Kopernikus, to po wojnie polsko krzyżackiej, Thorn stał się trochę polski.

Historia to nie jest nauka, to narzędzie propagandowe.

W latach 70-tych bywałem we Fromborku i żadnego Kopernika tam nie widziałem.
T
Trea
5 sierpnia, 15:55, Karol!:

Nicolaus Copernicus!

A nie żaden Mikołaj.

Przestańcie podkradać wybitne postacie innym narodom!

5 sierpnia, 21:37, antyPiS:

Czyli komu?

5 sierpnia, 23:00, Ojo:

Innym narodom. Czytać nie umiesz?

5 sierpnia, 23:05, antyPiS:

Co mam przeczytać, skoro nic nie napisane? Chętnie bym sie dowiedział, kim jeszcze - oprócz, że Niemcem - był Kopernik. Oczywiście, że był też kobietą. A może w tym problem, że są tacy Polacy, których nikt podkraść nie chce? Wziąć nawet za dopłatą.

Ostatnie zdanie dotyczy znamienitej większości.

a
antyPiS
5 sierpnia, 15:55, Karol!:

Nicolaus Copernicus!

A nie żaden Mikołaj.

Przestańcie podkradać wybitne postacie innym narodom!

5 sierpnia, 21:37, antyPiS:

Czyli komu?

5 sierpnia, 23:00, Ojo:

Innym narodom. Czytać nie umiesz?

Co mam przeczytać, skoro nic nie napisane? Chętnie bym sie dowiedział, kim jeszcze - oprócz, że Niemcem - był Kopernik. Oczywiście, że był też kobietą. A może w tym problem, że są tacy Polacy, których nikt podkraść nie chce? Wziąć nawet za dopłatą.

O
Ojo
5 sierpnia, 15:55, Karol!:

Nicolaus Copernicus!

A nie żaden Mikołaj.

Przestańcie podkradać wybitne postacie innym narodom!

5 sierpnia, 21:37, antyPiS:

Czyli komu?

Innym narodom. Czytać nie umiesz?

U
USS wojtuś
Sam by nie dał rady, za "mundry" był he he
a
antyPiS
5 sierpnia, 15:55, Karol!:

Nicolaus Copernicus!

A nie żaden Mikołaj.

Przestańcie podkradać wybitne postacie innym narodom!

Czyli komu?

a
antyPiS
Podobno odkryto także ustronne miejsce, gdzie Kopernik chodził za potrzebą. Dlaczego media o tym milczą???!!!
D
Do K
A co jesteś chyżym?
K
Karol!
Nicolaus Copernicus!

A nie żaden Mikołaj.

Przestańcie podkradać wybitne postacie innym narodom!
Wróć na i.pl Portal i.pl