7-latki odwiedzają serwisy pornograficzne. Alarmujący raport o dzieciach w internecie

W marcu 2025 r. opublikowany został raport „Internet dzieci. Raport z monitoringu obecności dzieci i młodzieży w internecie” opracowany przez Instytut Cyfrowego Obywatelstwa, Polskie Badania Internetu, Państwową komisję ds. przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej 15 roku życia oraz Gemiusa.

Z raportu wynika, że dzieci i młodzież w Polsce spędzają coraz więcej czasu w internecie, traktując go jako przestrzeń zarówno edukacyjną, jak i rozrywkową. Dostęp do sieci stał się dla nich tak naturalny, jak codzienne funkcjonowanie w świecie offline. Niestety, rosnąca aktywność online niesie za sobą nie tylko korzyści, ale także liczne zagrożenia.

Szczególnie niepokojącym zjawiskiem jest powszechność korzystania z serwisów społecznościowychprzez dzieci poniżej 13. roku życia – mimo że regulaminy wielu platform zakazują im rejestracji. Często dzieje się to za przyzwoleniem rodziców, którzy nie zawsze mają świadomość, jakie treści mogą napotkać ich dzieci. Serwisy społecznościowe to nie tylko przestrzeń do kontaktów z rówieśnikami, ale także miejsce narażenia na cyberprzemoc, nieodpowiednie treści czy niebezpieczne wyzwania internetowe.

Jak wynika z raportu, ponad 1,6 mln dzieci w wieku 7–12 lat w Polsce aktywnie korzysta z szeroko rozumianych serwisów społecznościowych, co stanowi ponad dwie trzecie całej populacji w tej grupie wiekowej.

Jeśli wyłączymy z tego zestawienia YouTube, który jest dostępny dla dzieci poniżej 13. roku życia pod nadzorem rodziców, liczba aktywnych użytkowników mediów społecznościowych w tej grupie wiekowej spada do 1,4 mln – nadal oznacza to, że korzysta z nich ponad połowa dzieci w wieku 7–12 lat.

Jeszcze bardziej zawężając definicję i pomijając komunikatory, a skupiając się jedynie na TikToku, Facebooku i Instagramie, okazuje się, że co najmniej 900 tys. dzieci, czyli blisko 40% całej populacji w tej grupie wiekowej, aktywnie korzysta z przynajmniej jednego z tych trzech serwisów.

Jeżeli chodzi o najczęściej używane przez dzieci komunikatory, to na czele znajduje się TikTok.

– Na czele rankingu intensywności korzystania mamy TikToka, który dzieci uruchamiają bardzo często w ciągu dnia i łącznie na długi czas (choć zasięg ma znacząco niższy niż YT), Messengera, do którego dzieci powracają porównywalnie często, jednak na krótki czas, i wreszcie najpopularniejszego YouTube’a, oglądanego stosunkowo długo, jednak ze znacznie mniejszą liczbą powrotów dziennie – pisze w raporcie Jadwiga Przewłocka z Gemiusa.

Dzieci i młodzież korzystają ze smartfonów od wczesnych godzin porannych do późnej nocy. Między 6:00 a 7:00 po telefon sięga co trzecie dziecko w wieku 7–12 lat i niemal połowa nastolatków. W godzinach 7:00–8:00 aktywność wzrasta – prawie połowa młodszych dzieci i dwie trzecie starszych używa smartfonów, głównie do aplikacji internetowych.

W ciągu dnia młodsze dzieci rzadziej korzystają z urządzeń, co wynika m.in. z braku dostępu do telefonów podczas lekcji. U nastolatków ten spadek nie występuje – telefon często towarzyszy im także w szkole.

Po południu, około 14:00–15:00, następuje wyraźny wzrost aktywności – szczególnie wśród nastolatków, którzy średnio spędzają 20 minut na godzinę przed ekranem. W wieczornych godzinach liczby te rosną jeszcze bardziej – między 21:00 a 22:00 po smartfona sięga 40% dzieci i 70% młodzieży. Po 23:00 wciąż aktywnych jest 40% nastolatków, co może negatywnie wpływać na ich sen i koncentrację.

Problemem jest jednak nie tylko długotrwałe użytkowanie, ale również brak kontroli ze strony dorosłych nad tym, jakie treści konsumują dzieci.

Jednym z najbardziej alarmujących wniosków raportu jest fakt, że już kilkulatki mogą mieć kontakt z treściami nieodpowiednimi dla ich wieku, w tym z pornografią. Średni wiek pierwszego zetknięcia się z takimi materiałami wynosi niespełna 11 lat, a niemal co piąte dziecko miało z nimi kontakt przed ukończeniem 10. roku życia. Treści te są łatwo dostępne, a mechanizmy ich filtrowania okazują się niewystarczające.

Z raportu wynika, że serwisy erotyczne teoretycznie przeznaczone dla dorosłych cieszą się dużym zainteresowaniem wśród niepełnoletnich użytkowników. W IV kwartale 2024 roku w grupie 7–14 lat serwisy pornograficzne odwiedziło aż 1,4 mln dzieci, co stanowi 51,3% całej populacji w tym wieku. Większość z nich korzystała z tych stron za pomocą urządzeń mobilnych (48% zasięgu), a 10% używało komputerów osobistych. Średni dzienny czas spędzony na takich stronach wynosił prawie 10 minut.

W grupie wiekowej 15–18 lat sytuacja wygląda równie niepokojąco – serwisy pornograficzne odwiedziło 805 tys. nastolatków, co oznacza zasięg na poziomie 53,8%. Większość, bo 50,4% młodzieży, korzystała z tych treści na urządzeniach mobilnych, a 10,7% na komputerach osobistych. Średni dzienny czas spędzony w tego typu serwisach wynosił 9 minut dla użytkowników mobilnych i ponad 14 minut dla osób korzystających z komputerów.

Nadmierne korzystanie z internetu oraz niekontrolowany dostęp do szkodliwych treści mogą prowadzić do szeregu negatywnych skutków, takich jak problemy z koncentracją, uzależnienie od ekranów czy trudności w nawiązywaniu relacji międzyludzkich. Wczesny kontakt z pornografią może także zaburzać rozwój emocjonalny dzieci i ich postrzeganie relacji międzyludzkich, co wymaga zdecydowanych działań ze strony rodziców i instytucji zajmujących się bezpieczeństwem cyfrowym.

– W IV kwartale 2024 r. co drugi niepełnoletni internauta miał kontakt z treściami erotycznymi, na które poświęcał średnio od 10 do 14 min dziennie – czytamy w raporcie.

Raport „Internet dzieci 2025” wskazuje na pilną potrzebę regulacji prawnych oraz działań edukacyjnych mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa najmłodszych w sieci. Wśród kluczowych rekomendacji znalazły się:

• Zmiany w przepisach karnych – dostosowanie prawa do cyfrowych zagrożeń, w tym ekspozycji dzieci na treści związane z przestępczością seksualną, narkotykami, hazardem i oszustwami.

• Ochrona przed reklamą – zakaz kierowania reklam do dzieci poniżej 13. roku życia oraz wykorzystywania ich wizerunku w kampaniach marketingowych.

• Lepsza ochrona danych osobowych – ograniczenie publikowania wizerunku dzieci przez placówki edukacyjne, kluby i organizacje w mediach cyfrowych.

• Monitorowanie i raportowanie – obowiązkowe audyty regulacyjne i raporty dotyczące ochrony dzieci w internecie, prowadzone przez instytucje takie jak UOKiK, KRRiT i UKE.

• Unijne strategie walki z wykorzystywaniem dzieci – wdrażanie regulacji UE dotyczących zwalczania treści CSAM (ang. child sexual abuse material) oraz utworzenie Europejskiego Centrum Monitorowania Nielegalnych Treści.

• Edukacja cyfrowa – wprowadzenie do programów nauczania tematów związanych z higieną cyfrową, świadomym korzystaniem z internetu i ochroną przed zagrożeniami online.

• Ścisła egzekucja prawa – bardziej restrykcyjne postępowanie wobec sprawców przestępstw seksualnych online, w tym nieuchronność kar i ograniczenie możliwości pracy z dziećmi dla osób skazanych.

• Współpraca z operatorami telekomunikacyjnymi – stworzenie systemów umożliwiających rodzicom kontrolę nad aktywnością dzieci w sieci oraz darmowe narzędzia do zarządzania czasem ekranowym.

• Programy edukacyjne dla dorosłych – szkolenia dla rodziców, nauczycieli i wychowawców dotyczące rozpoznawania zagrożeń cyfrowych i sposobów reagowania.

Raport podkreśla, że ochrona dzieci w internecie wymaga zaangażowania zarówno instytucji państwowych, sektora prywatnego, jak i samych rodziców. Bez skutecznych regulacji i działań edukacyjnych młodzi użytkownicy internetu pozostają narażeni na poważne zagrożenia.

Pełen raport Internet dzieci Raport z monitoringu obecności dzieci i młodzieży w internecie. Marzec 2025 znajdziemy na stronie Instytutu Cyfrowego Obywatelstwa.

Źródło: Instytut Cyfrowego Obywatelstwa.