80. rocznica Akcji pod Arsenałem. Specjalna iluminacja na Pałacu Prezydenckim

O wyświetleniu iluminacji w 80. rocznicę akcji prezydencka kancelaria poinformowała na swej stronie internetowej. Przekazano ponadto, że – w imieniu prezydenta Andrzeja Dudy – złożono w niedzielę wiązanki kwiatów na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach przy grobach Macieja Dawidowskiego „Alka”, Jana Bytnara „Rudego”, i Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”.

26 marca 1943 r. u zbiegu ulic Długiej i Bielańskiej w Warszawie, w akcji przeprowadzonej pod kryptonimem „Meksyk II”, członkowie Grup Szturmowych Szarych Szeregów, pod dowództwem Stanisława Broniewskiego „Orszy”, dokonali odbicia z rąk Gestapo Janka Bytnara „Rudego” i 20 innych więźniów.

Uwolniono 21 więźniów, wśród nich obok „Rudego” – Henryka Ostrowskiego „Heńka”. W starciu wzięło udział 28 członków Szarych Szeregów. Po stronie polskiej straty były następujące: jedna osoba aresztowana – Hubert Lenk „Hubert” (zakatowany następnie przez gestapo) oraz dwie ciężko ranne: „Alek” i „Buzdygan”. „Alek” i „Rudy” zmarli tego samego dnia – 30 marca 1943 r. 2 kwietnia w szpitalu zmarł również Tadeusz Krzyżewicz „Buzdygan”. 27 marca, w odwecie Niemcy rozstrzelali na dziedzińcu Pawiaka 140 Polaków i Żydów. Po stronie niemieckiej było czterech zabitych i dziewięciu rannych.

Akcja pod Arsenałem była jedną z najważniejszych i kluczowych dla polskiego morale akcji polskiego podziemia w okupowanej stolicy. „Sensacją Warszawy był dokonany wczoraj wieczorem, na krótko przed nadejściem godziny policyjnej, napad na transport więźniów z Pawiaka” – zapisał Ludwik Landau w „Kronice lat wojny i okupacji”.

Przez wiele dni mieszkańcy plotkowali wyłącznie o wydarzeniach pod murami Arsenału. Już w lipcu bohaterowie akcji zostali upamiętnieni na kartach opublikowanej w nakładzie 2 tysięcy egzemplarzy w jednej z podziemnych oficyn wydawniczych powieści „Kamienie na szaniec. Opowiadanie o Wojtku i Czarnym”. Jej autorem był Aleksander Kamiński, który podpisał się jako „Juliusz Górecki”.

lena