Architektura lat 90. XX w. Hit czy kit? Postmodernizm. Szpiczaste daszki, pierwsze ściany kurtynowe, kolory. Budynki w Polsce sprzed 30 lat

Dorota Niećko
Bank PKO przy Damrota w Katowicach powstał w latach 90. Takich przeszkleń wcześniej nie było
Bank PKO przy Damrota w Katowicach powstał w latach 90. Takich przeszkleń wcześniej nie było Dorota Niećko
To były szalone lata 90., barwne, bez starych ograniczeń. W architekturze też. A jednak rzadko w XXI wieku mówi się przychylnie o obiektach, które powstały 30 lat temu w Polsce. Raczej: architektoniczny kit. A to przecież początek postmodernizmu. Niektóre obiekty do dziś są funkcjonalne. Jedno jest pewne: nie pomylicie ich z żadna inną dekadą. Pierwsze ściany kurtynowe, barwne elewacje, szpiczaste daszki: oto 13 przykładów architektury lat 90. z Warszawy, Wrocławia, Katowic, Szczecina i Krakowa

Kiedy myślisz: lata 90. w architekturze, mówisz: postmodernizm, a przed oczami staje Solpol. Dom towarowy przy ulicy Świdnickiej we Wrocławiu to sztandarowy architekta Wojciecha Jarząbka. Otwarto go 6 grudnia 1993 roku. Te kolory, kształty! Elewacja w kolorze żółtym, różowym, beżowym, fioletowym. Wieżyczka, kanciaste kształty, ścięty narożnik. Hit czy kit? Na pewno barwny symbol lat 90. w architekturze. Co więcej, w 2015 roku społecznicy rozpoczęli starania o wpisanie Solpolu na listę obiektów zabytkowych. Na razie to się nie udało, ale byłby to najmłodszy zabytek w Polsce.

Z malowniczych i w podobnym tonie obiektów Wojciech Jarząbek zaprojektował jeszcze we Wrocławiu m.in. kamienicę-plombę przy Wybrzeżu Wyspiańskiego 36. Popatrzcie tylko na te kolory:

Postmodernizm i architektura lat 90. w Katowicach

Żeby przenieść się w czasie w lata 90. XX wieku w Katowicach, należy stanąć na skwerze między ulicami Damrota i Powstańców, żeby mieć najlepszy widok na Bibliotekę Śląską ( Marek Gierlotka, Jurand Jarecki, Stanisław Kwaśniewicz, otwarcie 1998), wciąż działający bank PKO BP i dawny Bank Rozwoju Eksportu z lat 1997−1999. Pierwsze ściany kurtynowe z charakterystyczną "kratką", ogromne przestrzenie wewnątrz, wciąż kanciaste kształty, spiczaste daszki i kolory - to jest to. To zła architektura? Nie. Warszawskie Centrum Finansowe przez lata uchodziło za jeden z najlepiej zaprojektowanych biurowców w Polsce. Również w latach 90. budowano pierwsze nowoczesne terminale na lotniskach: na Okęciu, w Krakowie, w Katowicach - Pyrzowicach. Dziś jako niefunkcjonalne są rozbierane i budowane na nowo, ale wtedy przeszklone ściany i wysokie na kilka pięter hole to było nowoczesne i światowe rozwiązanie.

Obejrzyj dokładnie

Bloki i mieszkania z lat 90.

To nie był łaskawy czas dla budownictwa mieszkaniowego, które w okresie transformacji, czyli po roku 1989, mocno wyhamowało. Nie powstawały już wielkie osiedla z płyty, jak w PRL, jeszcze nie powstawały nowe apartamentowce jak obecnie - bo przecież w XXI wieku bloków już się nie buduje, przynajmniej zdaniem deweloperów. Jeśli rosło duże osiedle - to najczęściej siłą rozpędu, rozpoczęte przed 1989. jak np. osiedle Na Alpach w Katowicach - Bogucicach. Albo ostatnie Kukurydze na osiedlu Tysiąclecia w Katowicach - świetny przykład architektury tamtych lat, do dziś jedno z najpiękniejszych osiedli w Polsce.

Dom i nieruchomości

Dalszy ciąg artykułu pod wideo ↓
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jednak są osiedla z lat 90., które są obecnie symbolem architektury tamtych czasów, a kiedy powstawały - były oznaką nowego kapitalizmu i wyrazem aspiracji do życia Polaków na wyższym poziomie: niewysokie, maksymalnie 2-3 piętrowe tarasowce lub bloki-szeregowce, z garażami na dole, kaskadowymi balkonami, elewacją z cegły, większymi, niż w latach 80. mieszkaniami. Sadyba w Katowicach - Kokocińcu, część osiedla Zamkowego w Będzinie, niskie bloki z elewacją z cegły przy ulicy Sławka w Katowicach - to o nich mowa. Kiepska jakość materiałów z lat 90. XX wieku i inne wymagania termiczne w XXI wieku spowodowały jednak, że wiele z nich albo obecnie wygląda fatalnie, albo przeszły termomodernizację za pomocą styropianu i utraciły na zawsze swój jakikolwiek urok. Tak jak bloki z osiedla Witosa. Zobaczcie na zdjęciach charakterystyczne budynki z lat 90. XX wieku.

Zobacz koniecznie

Bądź na bieżąco i obserwuj

Polecane oferty
* Najniższa cena z ostatnich 30 dniMateriały promocyjne partnera

Wybrane dla Ciebie

Piękny wolej Casha ucieszył Stadion Śląski. Polska ukąsiła Mołdawię

Piękny wolej Casha ucieszył Stadion Śląski. Polska ukąsiła Mołdawię

Lewandowski pojawił się na ławce i szybko z niej zniknął. Dlaczego?

Lewandowski pojawił się na ławce i szybko z niej zniknął. Dlaczego?

Wróć na i.pl Portal i.pl