Część napojów i nektarów zostanie wyłączona z opłaty cukrowej. Ministerstwo rolnictwa chce promować owoce i warzywa

W Rządowym Centrum Legislacji 2 grudnia pojawił się Projekt ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym. Obejmuje nowelizację ustawy z 11 września 2015 r. o zdrowiu publicznym w zakresie opłaty od środków spożywczych. Głównym celem zmian jest:

• wyłączenie z opłaty od środków spożywczych:
  - napojów, w których składzie znajdują się wyłącznie cukry zawarte naturalnie w użytym do ich produkcji soku owocowym lub warzywnym,
  - nektarów owocowych z owoców o wysokiej kwasowości, z których sok nie nadaje się do bezpośredniego spożycia (czyli produktów wymagających dosładzania, np. z czarnej porzeczki), nawet jeśli zawierają więcej niż 5 g cukru na 100 ml;
• objęcie opłatą od środków spożywczych syropów, w których na pierwszym miejscu w  wykazie składników znajduje się cukier lub syrop glukozowo-fruktozowy i które do wprowadzenia opłaty były „zwykłymi” środkami spożywczymi, a które po wprowadzeniu opłaty zaczęto wprowadzać na rynek jako suplementy diety.

Warto przypomnieć, że tzw. opłacie cukrowej nie podlegają soki 100%, mieszanina soków 100%, soki 100% odtworzone z koncentratu. Opłata ich nie dotyczy, ponieważ nie zawierają dodanych cukrów ani substancji słodzących, jak również środków spożywczych zawierających te substancje.

Ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2025 r.

Ministerstwo doszło do wniosku, że skoro woda i sok, wprowadzane do obrotu oddzielnie nie podlegają opłacie, to razem też nie powinny.

Sok owocowy albo sok warzywny oraz woda spożywane oddzielnie czy też zmieszane razem nie zmieniają swojej specyfiki i oddziaływania na organizm człowieka. Dodanie wody do soku dodatkowo zmniejsza kaloryczność wyrobu, zachowując jego naturalność.

W uzasadnieniu wyjaśniono również, że nektary z owoców o wysokiej kwasowości oraz soki rozcieńczane wodą konkurują z napojami, które zawierają w swoim składzie wodę z  dodanymi aromatami, barwnikami i cukrami.

Dlatego wyłączenie ich z opłaty przyczyniłoby się do zwiększenia ich atrakcyjności, a także pozytywnie wpłynęło na wykorzystanie krajowego potencjału produkcji owoców i warzyw oraz sytuację gospodarstw zajmujących się produkcją owoców.

Opłata cukrowa obowiązuje od początku 2021 roku. Miała stymulować prozdrowotne wybory konsumentów. W praktyce wpłynęła na podwyżki cen napojów słodzonych oraz napojów z zawartością kofeiny lub tauryny. Producentów miało to zachęcać do redukcji ilości substancji słodzących, a konsumentów do wyboru zdrowszych produktów.

Ministerstwo rolnictwa chce silniej promować wykorzystanie owoców i warzyw do produkcji środków spożywczych.

Utrzymanie produkcji i przetwórstwa owoców i warzyw w kraju przełoży się na zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w kraju poprzez zabezpieczenie zaplecza surowcowego, co jest szczególnie istotne w kontekście ostatnich wydarzeń geopolitycznych.

Jest o co grać. Niskie ceny skupu zwłaszcza owoców miękkich, np. malin w ostatnim sezonie czy powracający problem zbytu jabłek wymaga rozwiązań. Resort rolnictwa przypomina, że Polska jest jednym z największych producentów owoców i warzyw w Europie, zajmując trzecie miejsce po Hiszpanii i Włoszech.

Produkcja owoców w Polsce od 2013 r. corocznie przekracza 4 mln ton (za wyjątkiem nieurodzajnego roku 2017, kiedy zebrano 3,2 mln ton owoców), a powierzchnia kształtuje się na poziomie ok. 400 tys. ha. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (dalej GUS) w  2023 r. produkcja owoców może wynieść nawet 4,9 mln ton.

W krajowej produkcji owoców dominują jabłka. Produkujemy ich najwięcej w Unii Europejskiej, jesteśmy liderem produkcji również w przypadku wiśni.

W 2023 r. prognozowane przez GUS zbiory:

• jabłek mogą wynieść 3,9 mln ton (w 2022 r. zbiory wyniosły ok. 4,3 mln ton, w 2021 r. – 4,1 mln ton, w 2020 r. - 3,4 mln ton, a  w  2019 r. – 3,1 mln ton).
• gruszek - 81 tys. ton,
• śliwek - 123 tys. ton (-8% r/r),
• wiśni - 165 tys. ton (-10% r/r),
• czereśni – 71  tys. ton (-7% r/r).

Polska jest ważnym w UE i na świecie producentem owoców miękkich. Nasz kraj zajmuje czołowe miejsca pod względem wolumenu zbiorów:

• porzeczek (2 miejsce na świecie),
• malin (3 miejsce na świecie),
• borówek (4 miejsce na świecie),
• wiśni (5 miejsce na świecie),
• truskawek (9 miejsce na świecie na podstawie danych FAOSTAT, 2020 r.).

Produkcja warzyw jest istotną gałęzią krajowego rolnictwa i przekracza 5 mln ton rocznie. Polska jest czołowym w UE producentem kapusty, marchwi czy cebuli. Według prognoz GUS w 2023 r. łączne zbiory warzyw gruntowych szacuje się na 3,8 mln ton, tj. o ok. 3% mniej w  porównaniu do 2022 r. W 2023 r. produkcja:

• pomidorów wyniosła 170 tys. ton,
• zbiory cebuli oszacowano na poziomie 626 tys. ton.
• marchwi - 580 tys. ton.
• kapusty - 620 tys. ton,
• buraków ćwikłowych - 252 tys. ton.

Autorzy projektu z ministerstwa rolnictwa przekonują:

Promowanie wykorzystania owoców i warzyw do produkcji nektarów oraz rozcieńczanych wodą soków z owoców i warzyw w długiej perspektywie pozwoli na utrzymanie produkcji i  przetwórstwa owoców i warzyw, a tym samym wpłynie na zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w kraju poprzez zabezpieczenie zaplecza surowcowego, co jest szczególnie istotne w kontekście ostatnich wydarzeń geopolitycznych.

Źródło: RCL