Drugi rok PPK. Kto dołącza do programu i na jakich zasadach? [14.01.2020 r.]

PPK powstały w ramach reformy systemu emerytalnego. Mają zachęcić Polaków do oszczędzania poprzez wysokie dopłaty ze strony państwa i firmy.

- Zdecydowanie najważniejszą zmianą na rynku pracy w 2019 roku było wprowadzenie Pracowniczych Planów Kapitałowych. Choć PPK stanowią dodatkowy koszt dla przedsiębiorców, a dla partycypujących w programie pracowników oznaczają niższą pensję netto, to w długim okresie program może pozytywnie wpłynąć na polską gospodarkę – uważa dr Piotr Maciąg z Katedry Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego.

Warto przypomnieć, że każdy uczestnik programu otrzyma miesięczną wpłatę od pracodawcy w wysokości min. 1,5 proc. wynagrodzenia brutto. Środki te nie zasilą jednak naszych rachunków bankowych, ale wpłyną na indywidualne konto PPK. Do tego dochodzi wpłata pracownika, która musi wynieść min. 2 proc. wynagrodzenia brutto oraz dopłata od państwa w wysokości 20 zł miesięcznie. Zarówno osoba zatrudniona, jak i pracodawca, mogą zadeklarować wyższą kwotę oszczędności, maksymalnie 4 proc. wynagrodzenia.

PPK największą popularnością cieszą się wśród kobiet (stanowią one 55 proc. uczestników programu) oraz pracowników firm z zagranicznym kapitałem.

Dla osób o niższych zarobkach barierę wejścia może stanowić konieczność uszczuplenia swojej wypłaty. Dlatego ustawodawcy przewidzieli wyjątek, który pozwala przystąpić do programu najgorzej zarabiającym Polakom. Osoby o dochodach nieprzekraczających 120 proc. najniższej krajowej, mogą wpłacać do PPK 0,5 proc. swojego miesięcznego wynagrodzenia.

W 2020 r. płaca minimalna wynosi 2600 zł brutto, tak więc prawo do obniżonych wpłat przysługuje pracownikom zarabiającym miesięcznie nie więcej niż 3120 zł brutto.

Przykład
Osoba, która zarabia 120 proc. minimalnej pensji (3120 zł) może obniżyć wysokość wpłaty do 15,60 zł brutto miesięcznie. Przy tej kwocie pracodawca będzie musiał dołożyć minimum 1,5 proc. wynagrodzenia (w tym przypadku 46,8 zł). Razem z miesięczną dopłatą od państwa da to 82,4 zł miesięcznie.

2. przykład
Pracownik z najniższą krajową i wpłatą na poziomie 0,5% wynagrodzenia będzie miał potrącone z pensji 13 zł miesięcznie. Dopłata pracodawcy wyniesie 39 zł, a od państwa – 20 złotych. Łącznie konto PPK zasili kwota 72 złotych.

W 2024 r., kiedy płaca minimalna ma wynieść 4000 zł, odkładając 0,5% pensji, jesteśmy w stanie zaoszczędzić 100 zł miesięcznie (20 zł z wpłaty pracownika, 20 zł z państwowej dopłaty i 60 zł z wpłaty pracodawcy).

- Negatywne trendy demograficzne wskazują, że drastycznie spadnie relacja między liczbą osób pracujących a liczbą emerytów. Obecnie na jednego emeryta przypada dwóch pracujących, podczas gdy w 2040 r. relacja ta osiągnie poziom 1,2, a w 2050 r. poziom 0,8 – czyli na jednego emeryta będzie przypadać mniej niż jedna osoba aktywna zawodowo. Sukcesywnie spadająca stopa zastąpienia, czyli relacja przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia, powoduje zatem konieczność poszukiwania instrumentów zachęcających obywateli do regularnego oszczędzania - mówi dr Piotr Maciąg.

W pierwszym półroczu obowiązywania programu na przystąpienie do PPK zdecydowało się ponad 1,1 mln pracowników, kolejne 150 tys. osób zapisało się do nowo utworzonych Pracowniczych Programów Emerytalnych (PPE) - wynika z szacunkowych danych Polskiego Funduszu Rozwoju. Łącznie blisko 1,3 mln osób zaczęło oszczędzać na jesień życia (41% pracowników dużych firm), z czego 39% osób było zapisanych do PPK (dane te mogą odbiegać od rzeczywistości o 2-3 proc.).

Ponadto pracownicy mogą odkładać środki na starość na indywidualnym koncie emerytalnym (IKE) lub indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego (IKZE). Przed wprowadzeniem PPK z PPE, IKE i IKZE korzystało ok. 900 tys. osób. W grudniu 2019 r. na aktywnych rachunkach w ramach III filaru znajdowało się łącznie ok. 22 mld złotych.

W grudniu 1,55 mln pracowników firm 250+ należało do PPK lub PPE, co stanowi 44 proc. wszystkich uprawnionych. Taki wynik znajduje się znacznie poniżej oczekiwań rządu, który zakładał, że do PPK może zapisać się nawet 75 proc. osób zatrudnionych w dużych przedsiębiorstwach. Niechęć Polaków do oszczędzania w III filarze wynika dużej mierze z likwidacji OFE.

- W mojej opinii, można ją tłumaczyć przede wszystkim faktem nacjonalizacji obligacyjnej części Otwartego Funduszu Emerytalnego w 2013 r. - wyjaśnia dr Piotr Maciąg. - Drugi powód to nieuwzględnianie interesów inwestorów indywidualnych w spółkach giełdowych, w których dominującym akcjonariuszem jest Skarb Państwa. Często w podmiotach tych interes polityczny jest ważniejszy od interesu ekonomicznego, za co cenę płacą przede wszystkim mniejszościowi akcjonariusze.

Państwo próbuje odbudować zaufanie obywateli do PPK, a premier Mateusz Morawiecki zadeklarował w swoim exposé zmiany w konstytucji, które mają zagwarantować prywatność środków zgromadzonych w ramach systemu. Marek Dietl, prezes GPW, szacuje, że za rok odsetek uczestników programu może sięgnąć 50 procent.

- PPK mają szansę przyczynić się do polepszenia sytuacji Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Rynek kapitałowy w Polsce od wielu lat znajduje się w fazie stagnacji. Relatywnie niskie wyceny zniechęcają przedsiębiorstwa do wejścia na giełdę. Warto podkreślić, że w rozwiniętych gospodarkach rynek kapitałowy pełni kluczową rolę, ponieważ, w przeciwieństwie do sektora bankowego, umożliwia łatwiejsze pozyskanie finansowania dla ryzykownych przedsięwzięć. Te są z kolei kluczowe dla kreowania konkurencyjności przedsiębiorstw oraz całej gospodarki - podsumowuje dr Piotr Maciąg.

Pracownicze Plany Kapitałowe stanowią dobrowolny, powszechny, prywatny i długoterminowy system oszczędzania na emeryturę. Pracownicy są do nich zapisywani automatycznie, ale mogą zrezygnować z programu na własne życzenie. Przynależność do PPK nie jest obowiązkowa, natomiast każda uprawniona osoba może dołączyć do systemu w dowolnym momencie.

Pracownicy będą zapisywani do PPK automatycznie raz na cztery lata. Po tym czasie osoby, które nie zdecydują się na partycypację w PPK, będą musiały ponownie złożyć oświadczenie o rezygnacji z programu.

1 lipca 2019 r. do PPK włączeni zostali pracownicy przedsiębiorstw zatrudniających minimum 250 osób. Raz na pół roku do systemu będą wcielane kolejne, mniejsze firmy. 1 stycznia grono uczestników programu poszerzy się o osoby pracujące w podmiotach zatrudniających od 50 do 249 osób, a 1 lipca do systemu dołączą pracownicy firm, w których liczba zatrudnionych waha się od 20 do 49 osób. 1 stycznia 2021 system obejmie najmniejsze przedsiębiorstwa.

Mikrofirmy (do 9 osób), których pracownicy będą zgodni co do tego, że chcą zrezygnować z PPK, nie będą musiały należeć do programu.

Od 1 stycznia 2020 r. płaca minimalna wzrosła o 350 złotych, ale dla pracowników budżetówki, którzy dostają dodatki stażowe ta podwyżka będzie dużo większa. Dlaczego? Kto skorzysta jeszcze na wyłączeniu dodatków z podstawy wymiaru płacy minimalnej? Po prostu kliknij w ten tekst a poznasz szczegóły!

Chcesz być szybko i dobrze poinformowany w sprawie pieniędzy: zarabiania, oszczędzania, wydawania, inwestowania? Zapewniamy szybkie informacje, analizy i porady ekspertów. Kliknij w ten tekst i polub nas na Facebooku! Wtedy wszystkie godne Twojej uwagi nowości i porady znajdziesz na swojej osi czasu bez zbędnego szukania. Naprawdę warto!