Konklawe – ile trwało najdłuższe, a ile najkrótsze? Ile trwał najdłuższy i najkrótszy pontyfikat? Z jakich państw pochodzili papieże?

Najdłuższe konklawe odbyło się po śmierci papieża Klemensa IV w 1268 roku. Trwało dwa lata, dziewięć miesięcy i około dwa tygodnie – od 29 listopada 1268 roku do 1 września 1271 roku. Nie odbywało się ono w Rzymie, a w Viterbo. Co było powodem tak długiego konklawe? Kardynałowie nie mogli się porozumieć co do wyboru nowego papieża. I właśnie z wydarzeń, które rozegrały się w Viterbo, pochodzi słowo konklawe – z łac. „cum clavis”, czyli „zamknięte pod kluczem”. Mieszkańcy miasta mieli dość przedłużającej się sytuacji i zamknęli kardynałów oraz m.in. ograniczyli im posiłki, aby zmusić ich do podjęcia szybkiej decyzji. Mimo tego kardynałowie dalej nie mogli dojść do porozumienia. Ostatecznie wybór padł na kandydata kompromisowego i papieżem został Grzegorz X.

Z kolei najkrótsze konklawe w historii odbyło się w 1823 roku po śmierci papieża Piusa VII. Trwało kilka godzin, choć nie wiadomo dokładnie ile, bo różne źródła podają inaczej.

Należy pamiętać, że kiedyś granice państw wyglądały inaczej, ale oficjalne statystyki wyglądają tak:

• Włochy – ponad 200 papieży – przez 455 lat – od 1523 do 1978 roku – wszyscy papieże pochodzili z tego kraju.

• Francja – 16 papieży.

• Niemcy – ośmiu papieży.

• Hiszpania – dwóch papieży.

• Anglia – jeden papież.

• Polska – jeden papież – św. Jan Paweł II.

• Argentyna – jeden papież – Franciszek (pierwszy Ojciec Święty) z Ameryki Południowej.

Ponadto kilku papieży w starożytności pochodziło z Afryki Północnej – dzisiejszej Tunezji i Algierii, kilku w średniowieczu z dzisiejszej Grecji (dawne Bizancjum), a w pierwszych wiekach było nawet kilku Ojców Świętych z Syrii.

Najmłodszym papieżem w historii w chwili wyboru był Benedykt IX. Miał wówczas około 20 lat. Tron papieski miał objąć dzięki wpływom arystokratycznej rodziny. Według źródeł ten papież prowadził życie pełne skandali – był oskarżany o symonię i korupcję, rozwiązłość seksualną czy przemoc. Tron papieski… obejmował trzykrotnie – w 1032 do 1044 roku, potem w 1045 roku, a następnie od 1047 do 1048 roku. W 1045 roku miał go sprzedać swojemu krewnemu – Grzegorzowi VI.

Najstarszym papieżem w chwili wyboru był Klemens XII, wybrany w 1730 roku. Miał wówczas 78 lat. Klemens XII już w chwili wyboru na papieża był niemal całkowicie niewidomy. Kardynałowie zdecydowali, że to on zostanie papieżem, ponieważ był znany z nienagannej reputacji oraz był kandydatem kompromisowym. Pontyfikat sprawował przez 10 lat. Przez ten czas podjął m.in. walkę z nepotyzmem w Kościele oraz był mecenasem sztuki (zainicjował budowę słynnej Fontanny di Trevi w Rzymie, którą ukończono po jego śmierci).

Także 78 lat w chwili wyboru miał Benedykt XVI, jednak był nieco młodszy od Klemensa XII. Benedykta XVI wybrano 19 kwietnia 2005 roku już w czwartym głosowaniu, w drugim dniu konklawe – od początku był faworytem. W 2013 roku abdykował – jako pierwszy papież od prawie 600 lat – oficjalnie ze względu na wiek i pogarszający się stan zdrowia. Ciekawostka – gdyby Benedykt XVI nie abdykował i pozostał papieżem aż do swojej śmierci, byłby najdłużej żyjącym urzędującym papieżem – w chwili śmierci miał 95 lat i 259 dni. Na razie ten rekord należy do papieża Leona XIII (miał 93 lata, gdy zmarł jako urzędujący papież).

Około 79 lat w chwili wyboru miał Celestyn V. Jego pontyfikat trwał zaledwie pięć miesięcy (w 1294 roku). Był pustelnikiem i mnichem. Celestyn V wcale nie chciał zostać papieżem – został nim tylko dlatego, że konklawe po śmierci Mikołaja IV trwało ponad dwa lata, a Pietro da Morrone (czyli właśnie późniejszy papież Celestyn V) wysłał list do innych kardynałów, że jeśli szybko nie wybiorą nowego Ojca Świętego, to staną przed sądem Bożym. Kardynałowie uznali to za znak i dlatego wybór padł na niego. Celestyn V abdykował, bo uświadomił sobie, że nie nadaje się do roli głowy Kościoła i wrócił do życia pustelnika. Celestyn V jest świętym Kościoła katolickiego – został kanonizowany w 1313 roku. Jest patronem ludzi starszych i pokornych.

Pius IX urzędował na tronie papieskim 31 lat, siedem miesięcy i 23 dni – od 16 czerwca 1846 do 7 lutego 1878. To on w 1854 roku ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu Maryi i zwołał I Sobór Watykański (1869–1870). Pius IX był postacią kontrowersyjną – jedni uznają go za symbol tradycji i świętości, inni – za symbol oporu wobec zmian. W ostatnich latach życia miał problemy z poruszaniem się – nie mógł chodzić i był częściowo sparaliżowany. Zmarł ze starości oraz w wyniku chorób. Papież Pius IX jest błogosławionym Kościoła katolickiego – został beatyfikowany przez Jana Pawła II w 2000 roku, razem z papieżem Janem XXIII.

Drugi najdłuższy pontyfikat należy do św. Jana Pawła II – trwał 26 lat, pięć miesięcy i 17 dni – od 16 października 1978 roku do 2 kwietnia 2005 roku.

Najkrócej trwający pontyfikat miał papież Urban VII. Było to zaledwie 13 dni. Nigdy nie został koronowany. Jednak, mimo krótkiego urzędowania wprowadził zakaz palenia tytoniu w kościołach. Troszczył się o ubogich – nie zdążył zrealizować zaplanowanej przez siebie akcji charytatywnej na rzecz ubogich, ponieważ nagle umarł. Przyczyną jego śmierci była malaria, którą zaraził się prawdopodobnie jeszcze przed wyborem na papieża. Śmierć Urbana VII wywołała ogromne poruszenie.

Do wielu papieży przywykły przydomki. I tak:

• „Uśmiechnięty papież” – Jan Paweł I – jego pontyfikat trwał zaledwie 33 dni. Ten Ojciec Święty słynął z serdecznego sposobu bycia i często się uśmiechał.

• „Papież pielgrzym”, ale też „papież młodych” czy „papież wolności” – Jan Paweł II – „papież pielgrzym”, ponieważ w ciągu pontyfikatu odwiedził 129 krajów – najwięcej spośród Ojców Świętych, „papież młodych” – bo to Jan Paweł II był inicjatorem Światowych Dni Młodzieży, „papież wolności” – ponieważ Jan Paweł II przyczynił się w istotny sposób do obalenia komunizmu.

• „Papież-teolog” – Benedykt XVI – to przydomek nadany mu ze względu na pracę naukową i wybitną wiedzę teologiczną. O Benedykcie XVI mawia się też „papież-profesor” czy „cichy papież” – w kontraście do poprzednika – Jana Pawła II – który był niezwykle charyzmatyczny.

• „Papież ubogich” – Franciszek – cały pontyfikat troszczył się o ubogich. Niektórzy mówili o nim również „papież z końca świata” – od słów Franciszka po wyborze, który powiedział wówczas: „Wybrali papieża z końca świata”. O Franciszku mawia się także „papież prostoty, ponieważ odrzucił luksusy i mieszkał w Domu św. Marty, a nie w Pałacu Apostolskim.

• „Grzegorz Wielki” – papież Grzegorz I Wielki – ponieważ jest twórcą liturgii gregoriańskiej, ale przede wszystkim jest uznawany za jednego z najwybitniejszych papieży starożytności. Przez niektórych nazywany też „doktorem kościoła”.

• „Papież krzyżowców” – Urban II – ponieważ ogłosił pierwszą krucjatę – w 1095 roku.

• „Papież absolutnej władzy” – Innocenty III – bo to za jego czasów w średniowieczu osiągnięto potęgę papiestwa.

• „Papież pychy” – Bonifacy VIII – skonfliktowany z królem Francji. Dante umieścił go w piekle w „Boskiej Komedii” – autor tego dzieła potępił Bonifacego VIII m.in. za symonię, pychę oraz upadek moralny Kościoła.

• „Papież nieomylności” – Pius IX – był najdłużej urzędującym papieżem w historii. Ogłosił dogmat o nieomylności papieża w kwestiach wiary i moralności podczas I Soboru Watykańskiego.

• „Papież robotników” – Leon XIII – napisał encykliki „Rerum Novarum” o prawach pracowników i godności pracy.

• „Papież mnich” i „papież pokory” – Celestyn V – czyli papież, który wcale nie chciał zostać papieżem. Był mnichem i pustelnikiem. Abdykował po pięciu miesiącach pontyfikatu. Jest świętym Kościoła katolickiego – patronem ludzi starszych i pokornych.

• „Papież skandalu” – Aleksander VI – oskarżany o nepotyzm, korupcję i rozwiązłość.

• „Papież wojownik” – Juliusz II – dowodził wojskowymi i nosił zbroję. Przypominał wojskowego, a nie papieża.

• „Papież budowniczy” – Sykstus V – to ten papież na ogromną skalę przeprowadził urbanistyczną i architektoniczną przebudowę Rzymu, a poza tym uporządkował finanse i administrację.