Mały kleszcz, wielki problem. Choroba może pojawić się po kilku miesiącach lub zabić w kilkanaście godzin. Jak się chronić?

Kleszcze to stawonogi należące do pajęczaków z podgromady roztoczy. Charakteryzuje je bardzo duża odporność – wytrzymują długie okresy suszy, a głodne dojrzałe osobniki są w stanie przetrwać w odrętwieniu nawet 800 dni. Żyją dość długo, średnio 2-4 lata.

Do spotkania z kleszczem najczęściej dochodzi w miejscach porośniętych trawą lub krzewami. Zarośla stanowią bowiem idealne miejsce oczekiwania na swoją „ofiarę”. Spacerując po lesie, łące lub parku czy wypoczywając na rzeką albo jeziorem jesteśmy narażeni na spotkanie kleszcza.

Zgodnie z zaleceniem GIS, kluczowy jest odpowiedni ubiór. Wybierając jasną odzież, łatwiej zauważymy kleszcza, zanim zdąży się on wczepić. Zaleca się również noszenie długich rękawów, spodni i zakrytych butów, które skutecznie utrudnią kleszczom dostęp do skóry. Nie zapominajmy też o nakryciach głowy.

Po powrocie do domu należy dokładnie sprawdzić skórę, zwłaszcza w miejscach trudno dostępnych, takich jak za uszami czy w zgięciach kolan. Kleszcz ukąsza bezboleśnie, przez co może pozostać niezauważony przez kilka dni.

Kleszcze usuwamy wyłącznie mechanicznie, przy pomocy pęsety lub specjalnych narzędzi do usuwania kleszczy. Ważne jest, by chwycić kleszcza jak najbliżej skóry i delikatnie pociągnąć w górę. Po usunięciu pasożyta należy dokładnie oczyścić miejsce ukąszenia środkiem dezynfekującym.

Po usunięciu kleszcza warto obserwować miejsce ukąszenia przez kilka dni. Jeżeli pojawią się niepokojące objawy, takie jak gorączka, osłabienie, bóle głowy, mięśni lub charakterystyczne rumień wędrujący, koniecznie trzeba skonsultować się z lekarzem.

Kleszcze są nosicielami poważnych chorób, takich jak borelioza i kleszczowe zapalenie mózgu. Borelioza może przebiegać bezobjawowo, a pierwsze objawy, w tym rumień, pojawiają się dopiero po kilku tygodniach. Chorobę leczy się antybiotykami, ale tylko pod kontrolą lekarza.

Z kolei kleszczowe zapalenie mózgu może przybrać formę łagodną lub ciężką, prowadząc do poważnych powikłań. Pierwsze objawy przypominają grypę, jednak po kilku dniach ustępują, a następnie wracają, towarzysząc im coraz bardziej niepokojące symptomy.

– Wczesne wyjęcie kleszcza zabezpiecza nas przed zakażeniem boreliozą, ale nie przed KZM, ponieważ wirus wnika do organizmu już w momencie, kiedy kleszcz wprowadza ślinę do skóry – mówiła cytowana przez PAP prof. Joanna Zajkowska, specjalista chorób zakaźnych z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku podczas konferencji „Kleszczowe zapalnie mózgu. Wiedza, praktyka i profilaktyka wśród Polek i Polaków”.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed kleszczowym zapaleniem mózgu jest szczepienie. Zaleca się je wykonać na kilka miesięcy przed sezonem, aby organizm zdążył wytworzyć odporność.

– Zimy są obecnie dość łagodne, a kleszcze potrafią być aktywne już przy temperaturze -4°C. Na szczęście coraz więcej właścicieli zdaje sobie sprawę, jak niebezpieczne są one dla naszych zwierząt, zwłaszcza dla psów. Kleszcze przenoszą aż pięć chorób odkleszczowych, z których wiele może być śmiertelnych, jeśli nie zostaną odpowiednio wcześnie leczone – mówi "Kurierowi" lek. wet. Izabela Piecyk ze Stowarzyszenia Lubelski Animals.

Najczęściej diagnozowaną chorobą jest babeszjoza, która może rozwinąć się bardzo szybko – nawet w ciągu kilku godzin lub dni – i prowadzić do śmierci zwierzęcia. Inne choroby, jak np. erlichioza, rozwijają się wolniej – objawy mogą pojawić się dopiero po kilku miesiącach. Warto też pamiętać, że borelioza, znana głównie jako zagrożenie dla ludzi, występuje także u psów.

Właściciele najczęściej decydują się na tabletki przeciwkleszczowe, które działają przez 4–5 tygodni lub nawet do 3 miesięcy. Na rynku dostępne są również preparaty w formie kropli oraz obroże, jednak kleszcze coraz częściej uodparniają się na te środki.

– Jeśli chcemy mieć niemal 100-procentową skuteczność ochrony, zalecamy tabletki – oczywiście pod warunkiem, że zwierzę jest w pełni zdrowe. Warto też pamiętać, że te środki nie odstraszają kleszczy – działają dopiero po ich wbiciu się w skórę psa. Kleszcz wtedy ginie, zanim zdąży przenieść chorobę – tłumaczy lekarka weterynarii.

Koty są mniej narażone na choroby odkleszczowe niż psy, a przypadki śmiertelne wśród nich zdarzają się znacznie rzadziej