„Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego. Streszczenie lektury i najważniejsze wątki

• Tytuł i autor: „Nie-boska komedia”, Zygmunt Krasiński
• Czas i miejsce akcji: czas akcji nie jest dokładnie określony, w przybliżeniu jest to około 15 lat. Brak sprecyzowanych wszystkich miejsc. Jedyne, które możemy określić to Okopy Świętej Trójcy na Podolu.
• Gatunek: dramat
• Geneza: Krasiński wydał utwór anonimowo w 1835 roku w Paryżu, mając 21 lat. Pod jego nazwiskiem dramat ukazał się niemal 30 lat później. „Nie – Boska komedia” powstała w momencie, gdy pisarz pragnął dołączyć do powstania listopadowego, czego nie zrobił zgodnie z wolą ojca. Na utwór miało też wpływ życie uczuciowe Krasińskiego, utwór często określany jest jako dramat romantyczny.
• Problematyka utworu: autor porusza tematy związane z ludzkim losem, cierpieniem, miłością, oraz konfliktem między dobrem a złem. Akcję osadza w przyszłości a inspirację czerpie m.in. z wydarzeń dotyczących rewolucji francuskiej.

Cytując za Wikipedią:

Najważniejszym problemem poruszanym w dziele Krasińskiego jest konflikt polityczno-społeczny, czyli, jak pisał, walka „arystokracji i demokracji”. W utworze zawarta jest także krytyka typowo romantycznego nastawienia do rzeczywistości

Tytuł „Nie-Boska komedia” nawiązuje do „Boskiej komedii” Dantego Algierii. Przedrostek „nie” podkreśla, że miejsce akcji utworu to nie zaświaty, a Ziemia. W metaforycznym sensie boskiemu porządkowi zaświatów został przeciwstawiony świat nie-boski, piekło ziemskie.

Część I:
Poeta krytykuje poezję, ukazując jej fałszywość i zdolność jedynie do chwilowego wzruszenia. Anioł Stróż błogosławi narodzinom syna Henryka i Marii, lecz Złe Duchy wprowadzają konflikty. Ślub Męża i Marii przynosi dramat, gdy Dziewica wizytuje Męża, wywołując kryzys. Mąż poddaje się urokom postaci poetycznej, co prowadzi do tragicznych wydarzeń.

Część II:
Orcio, syn Henryka i Marii, wyróżnia się nietypowym zachowaniem. Rodzina przeżywa tragedię po śmierci Marii, a Orcio wykazuje nadzwyczajne zdolności. Mąż doświadcza braku wiary, a społeczeństwo szykuje się do rewolucji pod przywództwem Pankracego. Orcio przepowiada klęskę, a walka kończy się tragicznie dla ojca i syna.

Część III:
Henryk odrzuca kapitulację i prowadzi arystokratów do walki. Pankracy planuje rewolucję, próbując przekonać Henryka do zmiany, ale bezskutecznie. Pojawiają się postaci symboliczne, takie jak Przechrzta i Leonard, reprezentujące różne ideologie. Walka eskaluje, a wybory Henryka prowadzą do tragedii, zwiastującej upadek arystokracji.

Część IV:
Henryk zostaje namaszczony na wodza arystokratów, zatwierdzając walkę do końca. Klęska jest nieuchronna, a Orcio przewiduje tragiczny los ojca. Wszyscy arystokraci są gotowi podążać za Henrykiem w ostatni bój. Orcio ginie, a Henryk, klnie na poezję, popełnia samobójstwo. Pankracy uznaje jego wielkość, ale Chrystus na chwilę przed jego śmiercią zwiastuje zwycięstwo, co przerywa plany Pankracego.

1. Narodziny dziecka zapowiedziane przez Anioła Stróża.
2. Złe Duchy tworzą Dziewicę, Orła i zniszczony obraz Edenu.
3. Ślub Henryka i Marii.
4. Mąż Henryk ma niepokojący sen.
5. Przygotowania do chrztu dziecka.
6. Po ślubie Henryk opuszcza dom, podążając za Dziewicą.
7. Chrzciny i cierpienie matki.
8. Henryk znajduje się na krawędzi otchłani.
9. Anioł Stróż przybywa i odsyła Henryka do domu.
10. Matka Orcia trafia do szpitala dla obłąkanych.
11. Orcio otrzymuje zapowiedź swojego losu.
12. Maria umiera.
13. Po dziesięciu latach od śmierci Marii, Orcio i Henryk stoją przy jej grobie, a chłopiec wykazuje pierwsze nadzwyczajne zdolności.
14. Filozof i Hrabia spotykają się, rozmawiając o zmianie.
15. Hrabia decyduje się walczyć po stronie arystokracji.
16. Syn Orcio traci wzrok.
17. Henryk odwiedza obóz rewolucjonistów.
18. Henryk spotyka się z Pankracym.
19. Mąż zostaje mianowany dowódcą obrony twierdzy Świętej Trójcy.
20. Orcio prowadzi ojca do lochu.
21. Rozłam wśród arystokratów, Ojciec Chrzestny negocjuje z Pankracym.
22. Orcio umiera od kuli.
23. Arystokraci doznają porażki.
24. Rewolucjoniści wkraczają do miasta.
25. Hrabia Henryk skacze w przepaść.
26. Pankracy wysyła kolejnych panów na śmierć.
27. Przywódca rewolucji oddaje honor Mężowi.
28. Chrystus się pojawia.
29. Pankracy umiera.

• Hrabia/Henryk/Mąż - arystokrata i poeta, główny bhater utworu. Porzuca rodzinę, co prowadzi do tragedii dla jego bliskich (żona popada w obłęd, syn traci wzrok). Dalej Hrabia przewodzi arystokracji, broniąc konserwatywnych wartości. Podszywając się pod przeciwnika, odwiedza obóz rewolucji i angażuje się w ideologiczną dyskusję z przywódcą, Pankracym. W ostatecznej walce między grupami, po klęsce obozu Hrabiego i śmierci syna Orcia, Henryk popełnia samobójstwo. Jako romantyczny bohater tragiczny, jego próby obrony ideałów (poezji i wartości swojej klasy) kończą się niepowodzeniem, skazuje się na potępienie.
• Maria, żona Hrabiego, staje się prostą kobietą, pogrążając się w obłędzie po odejściu męża.
• Orcio, syn Henryka, jest dzieckiem-poetą dotkniętym obłędem, niewidomym, alegoryczną postacią jasnowidzącego wieszcza romantycznego.
• Pankracy, ideolog i lider rewolucji, będący antagonistą Hrabiego, przeświadczony o słuszności swoich przekonań.
• Leonard, kapłan i ideolog obozu rewolucyjnego, głosi nową wiarę i popiera radykalne działania polityczno-społeczne, pełniąc rolę pośrednika między Pankracym a rewolucjonistami.
• Postacie z obozu arystokracji i rewolucji reprezentują różne ideologie i klasy społeczne.
• Postacie fantastyczne - Dziewica, symbolizująca poezję, Mefisto i duchy.

• Pokój ludziom dobrej woli - błogosławiony pośród stworzeń, kto ma serce - on jeszcze zbawion być może.
• Kto jest poetą, ten nie żyje długo.
• Twoje rozpacze i westchnienia opadają na dół i Szatan je zbiera, dodaje w radości do swoich kłamstw i złudzeń - a Pan je kiedyś zaprzeczy, jako one zaprzeczyły Pana...
• Całym wzrokiem oczu moich, całą nienawiścią serca obejmuję was, wrogi.
• Gdybym był tobą, wiem co bym uczynił.
• Za to, żeś nic nie kochał, nic nie czcił prócz siebie, prócz siebie i myśli twych, potępion jesteś - potępion na wieki.
• Ktokolwiek jesteś, powiedz mi, w co wierzysz - łatwiej byś życia się pozbył, niż wiarę jaką wynalazł, wzbudził wiarę w sobie.
• Kiedy spuszczę powieki, więcej widzę niż z otwartymi oczyma.

• Motyw ojca
• Motyw męża
• Motyw miłości i namiętności
• Motyw poezji
• Motyw rewolucji
• Motyw dziecka
• Motyw śmierci
• Motyw wiary

Źródło: Wolne Lektury, Wikipedia.