Pełnomocnik premiera Paweł Mirowski odpowiada na zarzuty NIK: Program „Czyste Powietrze” zrealizowany w 25 proc.

Pełnomocnik premiera ds. „Czystego Powietrza” oraz wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Paweł Mirowski uczestniczył w środę w posiedzeniu senackiej komisji nadzwyczajnej ds. klimatu. Podczas obrad odniósł się do niedawnej kontroli NIK dot. realizacji programu zakładającego m.in. wymianę tzw. kopciuchów na bardziej ekologiczne piece.

Jednym z zarzutów zeszłorocznej kontroli, było to, że po trzech latach realizacji programu liczba ocieplonych budynków wynosiła niecałe 73 tys. (2,4 proc.), a ponad 66 tys. kotłów starej generacji (2,2 proc.) wymieniono na niskoemisyjne.

Najwyższa Izba Kontroli wykazała, że przy budżecie w wysokości 103 mld zł podpisano umowy na zaledwie 4,2 mld zł (ok. 4 proc.). Według kontrolerów przy takim tempie realizacji programu na osiągnięcie zaplanowanych efektów trzeba będzie poczekać cztery lata dłużej, niż planowano, do 2033 r.

Zdaniem Mirowskiego pod względem rzeczowym i ekologicznym taki program jak „Czyste Powietrze” nigdy w historii nie był realizowany.

Wiceprezes NFOŚiGW, odpowiadając na zarzuty NIK, wyjaśnił, że budżet programu jest podzielony na część dotacyjną w wysokości 63 mld zł oraz pożyczkową w wysokości 40 mld zł.

Ponadto zauważył, że nie można w obliczeniach pomijać ulgi termomodernizacyjnej, z której skorzystało w ciągu trzech lat 1,3 mln osób. Inwestycje termomodernizacyjne zrealizowane przez te osoby miały wartość 21 mld zł.

Jeśli przyjmiemy do obliczeń wypłaty realne, które zostały przekazane beneficjentom w kwocie 3,8 mld zł, i dopiszemy do tego ulgę termomodernizacyjną, to mamy 7,5 mld zł, zatem nie 2 proc. tylko 12 proc. realizacji programu - podkreślił Mirowski.

Przypomniał, że beneficjenci dotacji przyznawanych w ramach „Czystego Powietrza” mają 36 miesięcy na realizację inwestycji, następuje zatem przesunięcie w czasie od momentu podpisania umowy do jej faktycznego rozliczenia.

Pełnomocnik dodał, że należy również zwrócić uwagę na podpisane umowy na dofinansowanie inwestycji termomodernizacyjnych. Do tej pory podpisano ich blisko 448 tys. na 8 mld zł dofinansowania, a beneficjentom wypłacono ponad 3,7 mld zł. W sumie złożono blisko 520 tys. wniosków na ponad 9 mld 666 mln zł. Na to - jak zaznaczył - należy nałożyć dane z centralnej ewidencji emisyjności budynków (CEEB), z której wynika, że ok. 2,1 mln gospodarstw domowych powinno wymienić piec grzewczy.

Jeśli przyjmiemy 500 tys. złożonych wniosków versus 2,1 mln gospodarstw domowych, gdzie musi być wykonana interwencja, to mamy 25 proc. - patrząc na rzeczowy efekt realizacji programu - powiedział Mirowski.

Z kolei Sławomir Mazurek, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wskazał w rozmowie ze Strefą Biznesu, że Polska gospodarka doświadczyła w ostatnim czasie kilku „czarnych łabędzi”. Była to m.in. pandemia, wojna na Ukrainie.

Jego zdaniem to wymusza u przedsiębiorców, ale także u każdego z nas zmianę modelu korzystania z energii i szukania możliwości oszczędzania na różne sposoby. - Podpowiedzią jest tutaj oczywiście gospodarka obiegu zamkniętego, która mówi o tym, żebyśmy jak najdłużej wykorzystywali surowce, dobra ale także o tym, żeby oszczędzać zasoby oraz energię elektryczną i cieplną – mówił Sławomir Mazurek.

Dodał, że potrzebne są również działania, które wynikają z adaptacji do zmian klimatu. - Czyli te, które są związane z planowaniem przestrzennym, z takim planowaniem, które powoduje, że nie będzie sztucznych wysp ciepła - więc wszędzie tam, gdzie możemy oszczędzać energię, także poprzez niemarnowanie żywności, to są obszary, które na stałe powinny się zmienić. A my jesteśmy instytucją, która od 30 lat finansuje tego typu dobre zachowania – wyjaśnił Mazurek.

Celem programu „Czyste Powietrze” jest wymiana przestarzałych pieców grzewczych, tzw. kopciuchów na te bardziej ekologiczne, aby ograniczyć zjawisko niskiej emisji, której efektem jest smog. Oprócz dotacji do kupna nowego pieca pieniądze można otrzymać też na termomodernizację domów jednorodzinnych.