Praca zdalna dla każdego do 12 dni w roku. Jest projekt zmian w Kodeksie pracy

W środę 19 maja Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii poinformowało, że projekt dotyczący pracy zdalnej został skierowany do konsultacji międzyresortowych, opiniowania i konsultacji publicznych. Projekt przygotowany przez MRPiT stanowi jedno z założeń Polskiego Ładu.

- Chcemy, aby praca zdalna zaczęła funkcjonować na stałe po 3 miesiącach od ustania stanu zagrożenia epidemicznego. Projekt jest przygotowany, skonsultowany z Radą Dialogu Społecznego. Wykorzystuje także doświadczenia zdobyte przy stosowaniu rozwiązań prawnych dotyczących telepracy i pracy zdalnej, którą wprowadziła specustawa covidowa. Dzisiaj kierujemy go do konsultacji ustawowych - poinformowała Iwona Michałek, wiceminister rozwoju, pracy i technologii.

Przeważająca część przepisów zaproponowanych przez resort rozwoju, pracy i technologii jest już znana opinii publicznej. Większość propozycji MRPiT została uzgodnionych ze stroną społeczną, a kilka kwestii zostało do ustalenia.

Nowość ma stanowić praca zdalna na żądanie. Każda osoba pracująca w zakładzie pracy będzie miała prawa do okazjonalnej pracy zdalnej. Autorzy projektu chcą, aby pracownicy stacjonarni mogli wnioskować o okazjonalną pracę zdalną. Ma im przysługiwać 12 dni home office w skali roku kalendarzowego.

- Uważam, że okazjonalna praca zdalna w rządowym projekcie to okazja do uregulowania powszechnie stosowanego przed pandemią home office jako benefitu. Jako pracodawcy postulowaliśmy, by było to nawet 36 dni w roku, gdyż po doświadczeniach pandemii będzie to dobra formuła łączenia życia prywatnego i pracy. Dla pracodawcy ważne jest, aby taka praca nie była przeformalizowana, ani obwarowana tak licznymi obowiązkami i kosztami jak praca regularna czy całościowa - mówi Strefie Biznesu Katarzyna Lorenc, wiceprezes zarządu BCC.

Po wprowadzonych zmianach pracownicy będą mogli pracować zdalnie, w trybie hybrydowym lub stacjonarnie. Praca zdalna będzie jednak musiała odbywać się w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą. Uzgodnień dotyczących pracy zdalnej będzie można dokonać na etapie zawierania umowy o pracę lub w trakcie jej obowiązywania.

W firmach, przy których działają związki zawodowe, zasady wykonywania pracy zdalnej ma regulować porozumienie zawarte między pracodawcą a zakładową organizacją związkową lub regulamin ustalony przez pracodawcę (w przypadku braku porozumienia). Jeżeli przy firmie nie ma związku zawodowego, zasady pracy zdalnej ma określać regulamin opracowany przez pracodawcę po konsultacji z przedstawicielami pracowników.

Pracodawca będzie mógł również polecić pracę zdalną ze względu na:

• stan nadzwyczajny,
• stan zagrożenia epidemicznego,
• stan epidemii
• przez okres 3 miesięcy po odwołaniu stanu nadzwyczajnego, zagrożenia epidemicznego lub epidemii,
• gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi warunków zgodnych z przepisami BHP (kiedy pracodawca nie będzie mógł zapewnić tych warunków z przyczyn niezależnych od siebie).

Aby polecić pracownikowi pracę zdalną, pracodawca będzie musiał odebrać od pracownika oświadczenie o posiadaniu przez niego warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy zdalnej. Ocena tych warunków ma leżeć po stronie pracownika.

Część z propozycji, które wybrzmiały 19 maja, ma istotne znaczenie dla rodziców. Pracownik będzie mógł wnioskować o pracę zdalną, przy czym dla pracodawcy wiążące będą wnioski rodziców dzieci do 4. roku życia oraz określonych w przepisach rodziców dzieci z niepełnosprawnością. Praca zdalna będzie mogła być świadczona przez pracownika na jego wniosek, również w przypadku braku porozumienia lub regulaminu.

Pracodawca nie będzie mógł dyskryminować pracowników zdalnych, ani zwolnić osób, które przestaną wykonywać pracę zdalną lub odmówią home office.

Pracodawca będzie musiał określić zasady ochrony danych udostępnianych pracownikom zdalnym. Może przygotować specjalne instruktaże i szkolenia. Pracownicy na home office będą musieli przestrzegać tych zasad.

Pracownicy zdalni będą mogli na zasadach ogólnie przyjętych w firmie:

• przebywać na terenie zakładu pracy,
• kontaktować się z innymi pracownikami,
• korzystać z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy,
• korzystać z zakładowych obiektów socjalnych,
• korzystać z prowadzonej działalności socjalnej.

Obecnie w wielu firmach wnioski składane w biurze wymagają formy papierowej. Stanowi to dużą niedogodność dla osób, które przestały pracować w firmie. Po zmianach wszystkie wnioski, które zgodnie z przepisami kodeksowymi wymagają formy pisemnej, będą mogły być składane w druku lub elektronicznie, np. mailem.

Materiały i narzędzia pracy niezbędne do pracy z domu ma dostarczyć pracodawca. Będzie on także pokrywać koszty bezpośrednio związane z home office, a zwłaszcza koszty:

• związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,
• energii elektrycznej,
• dostępu do łączy telekomunikacyjnych.
• Pracodawca powinien także zapewnić pomoc techniczną oraz przeszkolić pracownika z obsługi narzędzi do pracy zdalnej.

Pracodawca nadal będzie realizował przepisy wynikające z działu dziesiątego Kodeksu pracy, ale zostanie wyłączony z obowiązku:

• organizowania stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp,
• dbania o bezpieczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego,
• dotyczących pomieszczeń pracy i obiektów budowlanych,
• dotyczącego urządzeń sanitarnych i środków higieny osobistej.

Narzędzia pracy i materiały wykorzystywane podczas home office mają spełniać wymagania, o których jest mowa w Kodeksie pracy. Niezbędne do home office narzędzia i materiały ma dostarczyć pracodawca, chyba że strony zawrą porozumienie, w którym określą zasady korzystania przez pracownika z własnych narzędzi i materiałów. W takim przypadku pracownik będzie miał prawo do ekwiwalentu lub ryczałtu, którego wysokość uzgodni z pracodawcą.

W projekcie ustawy przygotowanej przez resort rozwoju, pracy i technologii określona została minimalna treść:

• porozumienia z zakładową organizacją związkową,
• regulaminu pracy zdalnej,
• porozumienia z pracownikiem dotyczącego zasad pracy zdalnej,
• polecenia pracy zdalnej.

Resort przyznał, że praca zdalna pozostanie z nami na dłużej. W chwili obecnej regulują ją zasady określone w ustawie covidowej z marca 2020 roku. Umożliwiają one m.in. polecenie pracy zdalnej pracownikowi przez pracodawcę. Jednak stosowane obecnie przepisy obowiązują jedynie w trakcie stanu zagrożenia epidemicznego (lub stanu epidemii), ogłoszonego ze względu COVID-19, a także przez 3 miesiące po odwołaniu takiego stanu. Wprowadzenie pracy zdalnej do Kodeksu pracy umożliwi pracownikom korzystanie z home office na stałe.

Podczas pandemii praca zdalna przyjęła się na szeroką skalę i przyniosła wiele korzyści, zarówno pracodawcom, jak i pracownikom. Rodzicom ułatwia łączenie pracy z obowiązkami domowymi, np. opieką nad dziećmi. Co ważne dla pracodawcy, home office „wiąże się z ograniczeniem ryzyka nieobecności w pracy pracownika korzystającego ze zwolnienia lekarskiego, a także nieobecności w pracy z powodu kwarantanny, umożliwiając tym samym kontynuowanie prowadzonej działalności” - wskazuje resort rozwoju, pracy i technologii.