Spis treści
Zapożyczenia w języku polskim
Słowa i konstrukcje językowe od wieków „pożyczaliśmy” z innych języków. Jest to proces naturalny, który pozwala na rozwój języka i wzbogacenie go o nowe pojęcia. Często były to języki naszych sąsiadów lub narodów, z którymi mieliśmy stosunki polityczne czy gospodarcze. W języku polskim zatem istnieje wiele słów pochodzących z języka rosyjskiego, niemieckiego, czeskiego, węgierskiego, francuskiego czy włoskiego. Obecnie dominującą rolę wśród zapożyczeń odgrywa język angielski, który jest dziś najpopularniejszym językiem na świecie.
Zapożyczenia z języka francuskiego
Czyli galicyzmy. Choć wydawałoby się, że język polski i francuski nie mają ze sobą nic wspólnego, to nic bardziej mylnego. Mnóstwo francuskich, spolszczonych słów, pożyczyliśmy właśnie z Francji.
Te słowa pochodzą z języka francuskiego:
- szarlotka,
- deser,
- balejaż,
- makijaż,
- armia,
- apaszka,
- dama,
- biżuteria,
- salon,
- szampan,
- biuro,
- sos,
- seans,
- omlet,
- parlament,
- premier,
- reżyser
- żyrandol.
Galicyzmy dotyczą przede wszystkim słów związanych z życiem towarzyskim, polityką, modą, gastronomią, kosmetyką, a zwłaszcza fryzjerstwem, literaturą, wojskiem.
Niemiecki w polszczyźnie? I to jak!
Inaczej zapożyczenia z języka niemieckiego nazywane są germanizmami. Najwięcej zapożyczeń z języka niemieckiego miało miejsce na przełomie XIII i XVI wieku. Było to związane z zakładaniem miast i nadawaniem im praw. Często są to wyrazy związane z budownictwem, zwłaszcza miejskim.
- cegła,
- blacha,
- dach,
- farba,
- warsztat,
- gmina,
- ratusz,
- kino,
- burmistrz,
- kasa,
- drukować,
- kelner.
Ciekawostką jest, że słowo uwielbiane obecnie przez młodzież, „fajnie”, również pochodzi z niemieckiego.
Zapożyczenia z języka rosyjskiego, czyli nielubiane rusycyzmy
To, że Polacy nie mogli mówić po polsku, a uczyli się właśnie rosyjskiego czy niemieckiego, sprawiło, że te języki są przez Polaków niezbyt lubiane. Nie zmienia to jednak faktu, że mnóstwo zapożyczeń pochodzi również z Rosji. Wiele z nich dotyczy języka urzędowego i codziennego, często były to kalki językowe, które przetrwały do dziś. Co więcej, często pożyczaliśmy stamtąd kalki językowe, które dziś są uznawane za niepoprawne. I tak na przykład narodziło się powszechne dziś idziemy na salę gimnastyczną zamiast do sali.
Zapożyczenia z języka rosyjskiego, będące kalkami frazeologicznymi:
- na dniach – zamiast niedługo,
- pójść w odstawkę – zamiast otrzymać dymisję,
- wziąć się za coś – zamiast zabrać się do czegoś,
- na siłę –zamiast siłą,
- na dzień dzisiejszy – zamiast dzisiaj.
Anglicyzmy
Czyli zapożyczenia z języka angielskiego. Stosunkowo krótko pożyczamy wyrazy z tego języka, zaczęliśmy na początku XX wieku, czyli niewiele ponad sto lat temu.
Ciekawostką jest, że wiele zapożyczeń powstało od nazw marek lub produktów, które stały się nazwami potocznymi, np. „adidasy” czy „pampersy”.
Od lat 80. i 90. XX wieku obserwujemy gwałtowny napływ nowych anglicyzmów. Dotyczą one zazwyczaj technologii, mody, kulinariów, rozrywki, biznesu.
Oto tylko niewielka część anglicyzmów w języku polskim:
- weekend – nie mamy polskiego odpowiednika tego słowa, dwudzionek się nie przyjął,
- smartfon,
- dżinsy,
- peeling,
- webinar,
- e-mail,
- hobby,
- drink,
- bestseller,
- show.
Anglicyzmy są łatwe do rozpoznania, ponieważ zwykle nie są spolszczane i funkcjonują w polszczyźnie w niemal identycznej formie jak w oryginale.
