Józef Marian Bańka urodził się 27 lutego 1934 roku w Nieszkowie. Studia ukończył na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej KUL. Doktoryzował się na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1969 roku uzyskał habilitację. Od 1985 roku był profesorem nauk filozoficznych. Pracował na wielu uczelniach. Przez wiele lat związany był z Uniwersytetem Śląskim w Katowicach. Był tam dziekanem Wydziału Nauk Społecznych i dyrektorem Instytutu Filozofii.
"Z wielkim bólem i smutkiem oraz w poczuciu niepowetowanej straty przyjęliśmy wiadomość o śmierci śp. prof. zw. dr. hab. Józefa Bańki, Dziekana Wydziału Nauk Społecznych w latach 1999–2005, organizatora i Dyrektora Instytutu Filozofii w latach 1976–1999, wieloletniego Kierownika Zakładu Antropologii Filozoficznej, wybitnego uczonego w dziedzinie filozofii, specjalisty z zakresu metafizyki,
historii filozofii i antropologii filozoficznej oraz filozofii techniki i etyki, autora licznych dzieł naukowych - poinformował w środę 7 lipca 2019 Uniwersytet Śląski.
"W sposób charakterystyczny dla wielkich osobowości świata nauki znakomicie łączył funkcje wybitnego Uczonego i Pedagoga – wychowawcy wielu pokoleń filozofów, dla których pozostanie wzorem i Mistrzem.
Utraciliśmy znamienitego uczonego i nauczyciela akademickiego, który wytyczał nowe kierunki badawcze oraz inspirował innych.
W naszej pamięci pozostanie jako Człowiek wielkiego serca, kultury osobistej i błyskotliwego umysłu, mądry i szlachetny, oddany służbie Drugiemu, autorytet moralny i naukowy, znakomity organizator i wspaniały Przyjaciel".
- czytamy na stronie Uniwersytetu Śląskiego.
