Wakacje od składek ZUS rewolucją dla firm. Kto zyska, a kto straci? W grę wchodzą pomysły dwóch partii

Ustawa budżetowa w kształcie, który znamy obecnie, przewiduje wzrost przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce w 2024 roku do 7824 zł, a więc o 12,8 proc. w porównaniu z rokiem 2023. To oznacza także podwyżkę wysokości składek ZUS dla przedsiębiorców w Polsce. Tak wzrosną składki ZUS w 2024:

• składka emerytalna: 912,23 zł w 2024 roku zamiast 812,23 zł w 2023
• składka rentowa: 374,11 zł w 2024 roku zamiast 332,88 zł w 2023
• składka chorobowa: 114,57 zł w 2024 roku zamiast 101,94 zł w 2023
• składka wypadkowa: 78,10 zł w 2024 roku zamiast 69,49 zł w 2023
• składka na Fundusz Pracy: 114,57 zł w 2024 roku zamiast 101,94 zł w 2023

Łącznie te składki dają koszty w wysokości blisko 1600 zł, a nie wymieniliśmy jeszcze składki zdrowotnej, która po rewolucji wprowadzonej przez Polski Ład jest zależna od dochodu. Przedsiębiorca rozliczający się według skali podatkowej zapłaci 9 proc. składki zdrowotnej, a więc 900 zł za każde 10 000 zł dochodu w miesiącu. Wówczas łącznie zapłaci on blisko 2500 zł składek ZUS miesięcznie niezależnie od dochodu.

A ile składki zdrowotnej w 2024 zapłacą firmy na podatku liniowym? 4,9 proc. od 10 000 zł dochodu miesięcznie to 490 zł samej składki zdrowotnej, a łącznie z innymi składkami ZUS mówimy tutaj o kwocie blisko 2100 zł miesięcznie. Czy pomysł nowej ulgi podatkowej odciąży przedsiębiorców?

Wielu ekspertów podkreśla, że korzystanie z ulg podatkowych przy własnej działalności gospodarczej jest lepszą opcją niż zatrudnienie na etat. Obecnie ta teoria sprawdza się przede wszystkim w przypadku niedawno rozpoczętych działalności, bowiem ci przedsiębiorcy najczęściej korzystają z ulgi na start czy programu mały ZUS plus. Finalnie osoba, która otwiera działalność, może korzystać z różnych ulg podatkowych przez 5,5 roku od dnia założenia firmy.

Już w kampanii wyborczej przed wyborami parlamentarnymi 2023 pojawiły się pomysły wprowadzenia tzw. wakacji od składek ZUS dla przedsiębiorców. To pomysł Koalicji Obywatelskiej, który w praktyce ma oznaczać rokrocznie powtarzaną możliwości skorzystania z urlopu dla przedsiębiorców.

Plan zakłada wprowadzenie jednego miesiąca zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i jednoczesną wypłatę wynagrodzenia w kwocie połowy płacy minimalnej (w 2023 roku byłaby to kwota 1800 zł, a po 1 stycznia przyszłego roku 2121 zł). Propozycja ma dotyczyć wszystkich przedsiębiorców niezależnie od stażu prowadzenia firmy i ilości zatrudnionych osób.

Zawieszenie opłacania składek w razie „kłopotów finansowych” w wizji Trzeciej Drogi

Pojawiają się także doniesienia mówiące o ograniczeniu grupy uprawnionych do samozatrudnionych przedsiębiorców z kłopotami finansowymi. To pomysł Trzeciej Drogi:

Polskich przedsiębiorców duszą horrendalne koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Jednym z nich są stale rosnące składki na ZUS, które płacą niezależnie od uzyskiwanego dochodu. Zmienimy to. Wprowadzimy wakacje od składek na Zakład Ubezpieczeń Społecznych dla mikroprzedsiębiorców w kłopotach finansowych — piszą autorzy w programie 12 gwarancji Trzeciej Drogi.

W ich planie z wakacji od składek ZUS mogliby skorzystać przedsiębiorcy, którzy w ciągu ostatnich dwóch lat:

• zatrudniali średniorocznie do 10 pracowników
• osiągnęli przychód netto do 2 mln euro

Tak naprawdę jednak szczegóły obydwu pomysłów poznamy dopiero, kiedy powstanie projekt ustawy. To może nastąpić już w 2024 roku, jak zapowiadali to przedstawiciele Koalicji Obywatelskiej.

Wspomnianą ulgę podatkową warto przeliczyć na średnie oszczędności dla firm. Według wyliczeń wakacje od składek ZUS dałaby średnio nieco ponad 300 zł oszczędności miesięcznie. Otwarte pozostaje jednak pytanie, czy nie spowoduje to dalszego parcia na kontrakty B2B w Polsce, które coraz silniej wypierają pracę na etacie.

Druga strona medalu to także straty, jakie poniosą firmy korzystające z wakacji od składek. Nie jest to jeszcze przesądzone, ale logicznym wydaje się, że okres korzystania z tej ulgi nie będzie zaliczany do okresów składkowych, co z biegiem lat wyraźnie obniży wysokość emerytury takiego przedsiębiorcy.

W obecnym systemie prawnym możliwe jest odroczenie terminu płatności składek ZUS, a także rozłożenie zaległych płatności na raty. Prawo przewiduje również umorzenie należności wobec ZUS, jeśli ubezpieczony wykaże i uzasadni, że jakie konkretne okoliczności (majątkowe lub rodzinne), uniemożliwiają mu opłatę składek.