Wyrok TSUE korzystny dla frankowiczów. Polskie kredyty frankowe i zawarte umowy nie mogą być swobodnie zmieniane przez krajowe sądy

Sędziowie w Luksemburgu orzekli, że krajowe sądy nie mogą zmieniać umów kredytowych w obcych walutach, które zawierały niedozwolone klauzule przeliczeniowe, jeśli sprzeciwia się temu konsument, bądź jest to dla niego niekorzystne.

Chodzi o sytuacje, w których sądy same zmieniały niedozwolone klauzule bez wiedzy klientów. Sędziowie w Luksemburgu są zdania, że tego robić nie mogą.

"Jeżeli umowa kredytu nie może dalej obowiązywać bez tego postanowienia, należy stwierdzić jej bezwzględną nieważność” – tak brzmi fragment komunikatu prasowego opublikowanego przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 8 września 2022 r. Rozstrzygnięcie dotyczy kredytów hipotecznych denominowanych w walucie obcej.

Jeżeli umowa kredytu nie może dalej obowiązywać bez tego postanowienia, należy stwierdzić jej bezwzględną nieważność - napisano komunikacie prasowym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Rozstrzygnięcie dotyczące kredytów hipotecznych denominowanych w walucie obcej opublikowano 8 września 2022 r.

Cała sprawa zaczęła się do tego, że osoby posiadające kredyty hipoteczne denominowane we franku szwajcarskim zwrócili się do Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia z powództwem. Chcieli o stwierdzenia nieuczciwego charakteru warunków umowy kredytowej, a dokładniej tego jak wyglądał mechanizm wymiany.

Trybunał w Luksemburgu wydając wyrok, zwrócił uwagę, że choć sądowi krajowemu przysługuje możliwość zmiany nieuczciwego zapisu z umowy przepisem prawa krajowego, to jednak ta możliwość nie jest nieskrępowana.

Tymczasem w sytuacji, gdy konsument został poinformowany o konsekwencjach związanych z całkowitym unieważnieniem umowy i wraził zgodę na takie unieważnienie, nie wydaje się, aby została spełniona przesłanka, zgodnie z którą unieważnienie całej umowy naraziłoby go na szczególnie szkodliwe konsekwencje – czytamy w uzasadnieniu trybunału.

Oznacza to, że dyrektywa nie zezwala na zastosowanie orzecznictwa krajowego, zgodnie z którym sąd krajowy może zastąpić warunek umowny, którego nieważność została stwierdzona, przepisem prawa krajowego o charakterze dyspozytywnym, nawet jeśli konsument sprzeciwia się takiemu rozwiązaniu.

Trybunał uzasadnił również, że dyrektywa nie pozwala na zamienienie nieważnego zapisu umownego wykładnią sądową. Wynika to z faktu, że sądy krajowe nie mają uprawień do zmiany treści oraz są zobowiązane jedynie do zaniechania stosowania nieuczciwego warunku umownego.

Ponadto, według trybunału niezgodne z unijną dyrektywą jest to orzecznictwo krajowe, które zezwala sądom krajowym na skasowanie tylko nieuczciwego elementu oraz pozostawienie dalszej części zapisu jako skutecznej.

Trybunał ustalił również, że termin przedawnienia związany z prawami konsumenta może być zgodny z prawem Unii Europejskiej. Będzie tak jednak tylko wtedy, gdy konsument wcześniej miał szansę na zapoznanie się ze swoimi prawami nim rozpoczął się bieg terminu przedawnienia.