15. rocznica katastrofy smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 r. Relacja na żywo

Ulicami Warszawy przeszedł "Marsz z Portretami", upamiętniający ofiary katastrofy smoleńskiej. Uczestnicy przeszli z Placu Trzech Krzyży do placu Piłsudskiego, gdzie złożono kwiaty pod pomnikami prezydenta Lecha Kaczyńskiego oraz Ofiar Katastrofy Smoleńskiej.

Przed Pałacem Prezydenckim i na pl. Zamkowym wygłoszono przemówienia, w których m.in. atakowano premiera Donalda Tuska. Prezeska stowarzyszenia Solidarni 2010 Ewa Stankiewicz podkreśliła, że 10 kwietnia mija "15 lat od zamachu na państwo polskie", kiedy "samolot z polskim prezydentem na pokładzie został rozerwany nad ziemią w wyniku serii eksplozji".

"Do dziś nie wyciągnęliśmy z rosyjskiego błota ani wszystkich szczątków ofiar zamachu, ani wszystkich odłamków samolotu. Do dziś nie wydobyliśmy z tamtego rosyjskiego błota szczątków naszego państwa, które uległo katastrofie w wyniku zamachu" - mówiła Stankiewicz. Obecnej koalicji rządzącej zarzucała atak na opozycyjne media, czy pozbawienie Prawa i Sprawiedliwości subwencji.

Po przemówieniu uczestnicy marszu przeszli na plac Zamkowy, gdzie Stankiewicz odczytała treść przemówienia w języku angielskim.

"Marsz z portretami" został zorganizowany przez stowarzyszenie Solidarni 2010. Po godz. 16 ponad sto osób wyruszyło sprzed pomnika Witosa na placu Trzech Krzyży w stolicy. Uczestnicy przemarszu nieśli czarno-białe fotografie osób, które zginęły w 2010 r. w katastrofie rządowego samolotu pod Smoleńskiem. Część niosła biało-czerwone flagi. Niektórzy trzymali transparenty, np. "Stowarzyszenie Solidarni 2010 - Smoleńsk 10.04.2010 - Pamiętamy". Przez głośnik wyczytywane były nazwiska ofiar katastrofy.

W 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej, w archikatedrze warszawskiej w czwartek po godz. 19 rozpoczęła się msza św. w intencji ofiar. Liturgii z udziałem m.in. prezydenta RP Andrzeja Dudy przewodniczy metropolita warszawski abp Adrian Galbas SAC.

W wieczornej mszy w archikatedrze pw. Jana Chrzciciela biorą udział prezes PiS Jarosław Kaczyński, prezydent Andrzej Duda z pierwszą damą Agatą Kornhauser-Dudą oraz córka Lecha i Marii Kaczyńskich - Marta Kaczyńska.

Obecni są także politycy PiS: b. premier Beata Szydło, Henryk Kowalczyk, Piotr Gliński, Jacek Sasin.

Z placu Trzech Krzyży wyruszył w czwartek po godz. 16 "Marsz z Portretami", zorganizowany przez Stowarzyszenie Solidarni 2010. Ma on upamiętnić ofiary katastrofy rządowego samolotu Tu-154M z 2010 r. Uczestnicy przejdą ul. Nowy Świat do pl. Piłsudskiego.

Ponad 100 uczestników "Marszu z Portretami" wyruszyło po godz. 16 sprzed pomnika Witosa na placu Trzech Krzyży w stolicy. Uczestnicy przemarszu niosą czarno-białe fotografie osób, które zginęły w 2010 r. w katastrofie rządowego samolotu pod Smoleńskiem.

Część niesie biało-czerwone flagi. Niektórzy trzymają transparenty, np. "Stowarzyszenie Solidarni 2010 - Smoleńsk 10.04.2010 - Pamiętamy". Przez głośnik wyczytywane są nazwiska ofiar katastrofy.

10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu, który rozbił się pod Smoleńskiem, zginęło 96 osób, w tym prezydent Lech Kaczyński i jego małżonka Maria, najwyżsi dowódcy Wojska Polskiego oraz ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Polska delegacja udawała się na uroczystości rocznicowe do Katynia.

Politycy w swoich mediach społecznościowych upamiętnili 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Wśród tych, którzy wyrazili swoją pamięć o tragicznie zmarłych, znaleźli się m.in. marszałek Sejmu Szymon Hołownia, wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski, szef MSZ Radosław Sikorski oraz kandydaci na prezydenta.

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia upamiętnił na platformie X tragicznie zmarłych słowami "pamiętamy każdą i każdego z Nich. Cześć ich Pamięci".

"Czas ucieka. Wspomnienia pozostają. Poranek 10.04 to zawsze smutny czas, a to już 15 lat" - napisał wicepremier, minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych uczciło pamięć przypominając, że 15 lat temu miała miejsce największa tragedia w historii współczesnej Polski, podczas której zginęli członkowie służby zagranicznej, w tym Mariusz Kazana, Andrzej Kremer, Stanisław Komorowski i Mariusz Handzlik. "Ciepło wspominam dziś Andrzeja Kremera i Mariusza Kazanę" - napisał w mediach społecznościowych szef MSZ Radosław Sikorski.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji na platformie X upamiętniło ofiary katastrofy wpisem: "dziś mija 15 lat od katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem, w której zginęło 96 osób", przypomniano również, że wśród tragicznie zmarłych byli nie tylko prezydent RP Lech Kaczyński, ale również "minister spraw wewnętrznych i administracji Władysław Stasiak, funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu, wysocy rangą urzędnicy państwowi, dowódcy Wojska Polskiego oraz ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski". "Wśród ofiar katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem było dziewięciu funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu. Oddajmy hołd tym, którzy zginęli na służbie" - dodano.

"Wśród 96 tragicznie zmarłych osób była Grażyna Gęsicka, minister rozwoju regionalnego w latach 2005-2007 - poinformował na platformie X minister rozwoju i technologii Krzysztof Paszyk. Dodał, że złożył kwiaty pod upamiętniającą minister tablicą".

"10 kwietnia 2010 r. nieopodal lotniska wojskowego w Smoleńsku na terytorium Rosji rozbił się polski samolot TU-154. Na pokładzie znajdowała się delegacja udająca się do Katynia, by wziąć udział w obchodach 70. rocznicy sowieckiej zbrodni z 1940 r. Zginęli wszyscy pasażerowie oraz członkowie załogi" - wydarzenie upamiętniło Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Szefowa MFiPR Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zaznaczyła, że chciałaby, aby ta rocznica nie była okazją do wzajemnych oskarżeń, a momentem namysłu nad dobrem Polski i jej przyszłością. "Możemy dokonać w Polsce odważnych zmian. I zawalczyć o utrzymanie naszego wspólnego dobra. Wywalczyć to w świecie, który w większości nie jest już dla Polski ani przyjazny, ani bezpieczny" - dodała.

Do 15 rocznicy obchodów katastrofy na swoich mediach społecznościowych odnieśli się również kandydaci na prezydenta. Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski napisał, że 15 lat temu wszyscy straciliśmy kogoś ważnego. "Dlatego 10 kwietnia spotykamy się przed pomnikiem na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Pamiętamy o każdej z 96 ofiar katastrofy pod Smoleńskiem" - zaznaczył.

Popierany przez PiS kandydat na prezydenta Karol Nawrocki napisał, że "to był wstrząs okrutny i ogromny. Przyniósł wielkie cierpienie. Polska pokryła się łzami, ale też pokazała, że w tych najtrudniejszych chwilach, potrafimy być trwałą i mocną wspólnotą narodową".

Swój hołd dla ofiar katastrofy smoleńskiej wyraził również poseł PiS i były premier Mateusz Morawiecki, który napisał, że "mija 15 lat od Katastrofy Smoleńskiej, największej tragedii w powojennej historii Polski". "To już półtora dekady, a ból i świadomość kolosalnej straty dla naszego narodu ciągle te same. Składamy dziś hołd ofiarom, wspominamy naszych rodaków, którzy odeszli, na czele ze ś.p. Prezydentem Lechem Kaczyńskim i jego małżonką" - dodał.

Prezydent Andrzej Duda złożył w czwartek wieńce przed pomnikiem Ofiar Katastrofy Smoleńskiej na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach. Prezydent złożył też wieńce na znajdujących się na tym cmentarzu grobach ofiar katastrofy.

Pomnik upamiętniający 96 ofiar katastrofy pod Smoleńskiem odsłonięto na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach 10 listopada 2010 r. Monument znajduje się w tzw. kwaterze smoleńskiej, u wylotu Alei Profesorskiej. Ma formę bloku z białego granitu, przełamanego na dwie zapadające się w ziemię części, umieszczonego na ciemnej nawierzchni pomiędzy dwoma rzędami nagrobków z czarnego granitu.

W grobach spoczywa 28 osób, które zginęły 10 kwietnia 2010 r., wśród nich: dowódca Sił Powietrznych gen. Andrzej Błasik, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Franciszek Gągor, dow. Garnizonu Warszawa gen. Kazimierz Gilarski, szef Kancelarii Prezydenta Władysław Stasiak, prezydencki minister Mariusz Handzlik, szef BBN Aleksander Szczygło oraz szef protokołu dyplomatycznego Mariusz Kazana.

Pochowani w nim są także: prezes NBP Sławomir Skrzypek, posłowie PiS: Grażyna Gęsicka i Przemysław Gosiewski, posłanka SLD Jolanta Szymanek-Deresz, przewodniczący Komitetu Katyńskiego Stefan Melak, sekretarz generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik, wiceprzewodniczący tej Rady Stanisław Mikke, członkowie załogi Tu-154M: Robert Grzywna i Andrzej Michalak; stewardessy - Barbara Maciejczyk i Natalia Januszko, funkcjonariusze BOR: Paweł Janeczek, Dariusz Michałowski, Piotr Nosek i Jacek Surówka; kapelan prezydenta ks. Roman Indrzejczyk, prezydencki lekarz Wojciech Lubiński i pracownik Kancelarii Prezydenta Dariusz Jankowski.

W kwaterze spoczywają ponadto: szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Janusz Krupski, dyrektor Biura Kadr i Odznaczeń w Kancelarii Prezydenta Polski Barbara Mamińska, a także dyrektor Zespołu Protokolarnego Prezydenta RP Izabela Tomaszewska.

– Dzisiaj jest dzień szczególny. Piętnaście lat temu naszymi sąsiadami, państwem polskim, i jego przyjaciółmi, wstrząsnęła wielka tragedia. W katastrofie lotniczej zginął prezydent Polski, wielu parlamentarzystów, przedstawicieli wojska i większość polskiej elity politycznej. Dzisiaj obchodzimy 15. rocznicę tej tragedii. Proszę o uczczenie minutą ciszy pamięci wszystkich, którzy zginęli w tej katastrofie – powiedział przewodniczący Sejmu Saulius Skvernelis, inaugurując posiedzenie izby.

W intencji ofiar katastrofy smoleńskiej i zbrodni katyńskiej w wileńskim kościele pw. św. Rafała Archanioła po południu zostanie odprawiona msza święta, na którą zaprasza ambasada Polski w Wilnie.

– Byłem w szoku, gdy dowiedziałem się, że pod Smoleńskiem zginęła polska delegacja. (…) Było to dla mnie podwójnie bolesne, ponieważ tam zginęli nasi przyjaciele. Osoby, które były zwolennikami zacieśniania sojuszu między naszymi dwoma krajami – powiedział wiceprzewodniczący Sejmu Juozas Olekas, którego cytuje polski dziennik „Kurier Wileński”.

Prezydent Andrzej Duda w czwartek, w 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej, złożył wieńce przy grobach ofiary katastrofy smoleńskiej znajdujących się w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, w tym m.in. na grobie ostatniego Prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego.

„W Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie Andrzej Duda złożył wieńce na grobach śp. Ryszarda Kaczorowskiego, śp. ks. Józefa Jońca, śp. ks. Zdzisława Króla, śp. ks. Andrzeja Kwaśnika oraz przy elemencie zaprojektowanego Pomnika Katastrofy Smoleńskiej, który miał powstać w miejscu katastrofy” – poinformowała w czwartek na swojej stronie internetowej Kancelaria Prezydenta RP.

Ryszard Kaczorowski spoczywa w otwartym w 2022 r. Mauzoleum Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie, mieszczącym się w Świątyni Opatrzności Bożej.

Natomiast twórca „Parafiady” - o. Józef Joniec, kapelan Federacji Rodzin Katyńskich, duszpasterz policjantów i motocyklistów – ks. Andrzej Kwaśnik, a także kapelan Warszawskiej Rodziny Katyńskiej – ks. Zdzisław Król spoczywają w Panteonie Wielkich Polaków, w podziemiach Świątyni Opatrzności Bożej.

Na pl. Piłsudskiego spotkali się także Krzysztof Stanowski i... Zbigniew Stonoga.

Jak poinformował ambasador RP w Rosji Krzysztof Krajewski, grupa około 10 Rosjan próbowała zakłócić obchody 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej, odbywające się na miejscu tej tragedii.

Dyplomata powiedział RMF FM, że Rosjanie wznosili okrzyki i trzymali transparenty. 

– Podważali wszystko, również w kontekście wojny na Ukrainie. Padały już znane mi hasła, że Polska jest sponsorem terroryzmu, że fałszujemy historię – mówił Krajewski.

Źródło: RMF FM

Prokuratura Krajowa poinformowała, że na przełomie kwietnia i maja skieruje do sądu wnioski o zastosowanie tzw. aresztu poszukiwawczego wobec rosyjskich biegłych medyków sądowych. Sprawa dotyczy poświadczenia nieprawdy w ich opiniach medyczno-sądowych po sekcji zwłok ofiar katastrofy smoleńskiej.

„Strona rosyjska odmówiła realizacji wniosków o udzielenie pomocy prawnej, w tym w postaci ogłoszenia biegłym postanowień o przedstawieniu zarzutów i przesłuchania ich w charakterze podejrzanych. Wobec tego na przełomie kwietnia i maja 2025 r. prokurator skieruje do właściwego sądu wnioski o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. W przypadku uwzględnienia wniosków przez sąd umożliwi to poszukiwanie podejrzanych listami gończymi” – podała w komunikacie prokuratura.

Sprawa ta dotyczy śledztwa prokuratury ws. poświadczenia nieprawdy przez rosyjskich biegłych medyków sądowych w sporządzonych przez nich opiniach medyczno-sądowych. 

„W toku postępowania uzyskano materiał dowodowy pozwalający na ustalenie, że w 61 sekcjach zwłok dotyczących 60 ofiar katastrofy polskiego samolotu rosyjscy medycy sądowi w wydanych przez siebie opiniach medyczno-sądowych poświadczyli nieprawdę co do okoliczności mających znaczenie dla prowadzonego śledztwa” – przypomniała PK.

O decyzji w sprawie skierowania wniosków o zastosowanie tzw. aresztu poszukiwawczego wobec ponad 40 rosyjskich biegłych medyków sądowych informował wcześniej PAP prok. Krzysztof Schwartz, szef zespołu śledczego nr 1 w Prokuraturze Krajowej, którego prokuratorzy - poza głównym śledztwem dotyczącym katastrofy smoleńskiej - prowadzą także pięć innych postępowań związanych z katastrofą.

„Śledztwo w sprawie poświadczenia nieprawdy przez rosyjskich biegłych genetyków oraz biegłych medyków sądowych jest jednym z kilku ważnych tzw. postępowań okołosmoleńskich. Ustaliliśmy ponad wszelką wątpliwość, że w opiniach medyczno-sądowych dotyczących sekcji zwłok ofiar katastrofy, które lekarze rosyjscy sporządzili na potrzeby prowadzonego śledztwa w sprawie katastrofy polskiego samolotu, znalazło się bardzo wiele nieprawdziwych informacji” – powiedział prok. Schwartz

W 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej premier Donald Tusk stwierdził, że pamięć o niej i jej ofiarach „nie powinna nas dłużej dzielić”. Odbudowanie wspólnoty i wzajemnego szacunku jest możliwe i konieczne, nawet jeśli wciąż bardzo trudne; spróbujmy – zaapelował w mediach społecznościowych.

„Pamięć o katastrofie smoleńskiej i jej Ofiarach nie powinna nas dłużej dzielić. Odbudowanie wspólnoty i wzajemnego szacunku jest możliwe i konieczne, nawet jeśli wciąż bardzo trudne. Spróbujmy. Na taki hołd pamięci czekają. Niech spoczywają w pokoju” – czytamy we wpisie premiera opublikowanym na portalu X.

W mediach społecznościowych głos zabrał Karol Nawrocki, popierany przez PiS kandydat na prezydenta.

„Zbrodnia Katyńska już zawsze będzie przypominać o groźbie zniewolenia i zniszczenia ludzi i narodów. O sile kłamstwa. Będzie jednak także świadectwem tego, że ludzie i narody potrafią – nawet w czasach najtrudniejszych – wybrać wolność i obronić prawdę.

Te słowa są fragmentem wystąpienia, które miał wygłosić śp. Prezydent Lech Kaczyński 10 kwietnia 2010 roku w Katyniu. Nie zostały wypowiedziane, ale nigdy nie mogą być zapomniane. 15 lat temu Polacy stracili swojego Prezydenta śp. profesora Lecha Kaczyńskiego i Pierwsza Damę Marię Kaczyńską. W tej tragicznej drodze po prawdę katyńską, Pierwszej Parze towarzyszyły 94 osoby, które żyły i pracowały dla Polski. To był wstrząs okrutny i ogromny. Przyniósł wielkie cierpienie. Polska pokryła się łzami, ale też pokazała, że w tych najtrudniejszych chwilach, potrafimy być trwałą i mocną wspólnotą narodową. Nigdy nie zapomnimy! Cześć Ich pamięci! – napisał szef IPN.

Nigdy nic nie naprawi tej straty, ani najbliższym, ani Rzeczypospolitej; to jest ból, który nie mija, mimo że minęło 15 lat - mówił prezydent Andrzej Duda w 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Podkreślił też, że lot do Katynia w kwietniu 2010 r. był misją „niezwykle ważną” państwowo i historycznie.

Prezydent Andrzej Duda, który w czwartek rano wziął udział w mszy świętej oraz złożył wieniec przed sarkofagiem Marii i Lecha Kaczyńskich w krypcie na Wawelu, dziękował wszystkim, którzy pamiętają o katastrofie smoleńskiej i chcą oddać hołd osobom, które w niej zginęły.

Jak podkreślił, delegacja wraz z ówczesnym prezydentem na pokładzie leciała do Katynia m.in. po to, by po raz kolejny „zadać kłam propagandzie sowieckiej, która przez lata realizowała tzw. kłamstwo katyńskie”.

– To była misja niezwykle ważna państwowo i niezwykle ważna historycznie – powiedział.

– Oni o tym wiedzieli i dlatego tam lecieli, dlatego wtedy ponosili ten trud tej wyprawy. Niestety, zginęli, nigdy nie wrócili. Nigdy nic też nie naprawi ani ich najbliższym (...), ani Rzeczypospolitej tej straty. I to jest ból, który - myślę, dla wielu, zwłaszcza najbliższych - nie mija, mimo tego że minęło 15 lat – powiedział prezydent.

10 kwietnia 2010 roku Polska poniosła najboleśniejszą stratę w swojej najnowszej historii. W katastrofie smoleńskiej zginęli Prezydent RP Lech Kaczyński, Pierwsza Dama Maria Kaczyńska oraz 94 członków oficjalnej delegacji – Państwowców reprezentujących wszystkie najważniejsze środowiska życia publicznego, politycznego i społecznego. 

W 15. rocznicę tej tragedii łączymy się w zadumie i modlitwie. Pamiętamy. Oddajemy hołd. Szacunek dla Nich i wdzięczność za Ich postawę, oddanie i wkład w rozwój Rzeczypospolitej jest i pozostanie miarą szacunku wobec nas samych – jako obywateli i patriotów. Cześć Ich pamięci!

W 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej politycy PiS, m.in. prezes partii Jarosław Kaczyński, wzięli udział w uroczystym Apelu Pamięci przed Pałacem Prezydenckim w Warszawie. Wcześniej w Kościele seminaryjnym na Krakowskim Przedmieściu odbyła się msza św. w intencji ofiar.

Na chodniku przed Pałacem Prezydenckim, w miejscu, gdzie 10 kwietnia 2010 roku gromadzili się warszawiacy, ustawiono pęknięty krzyż z białych i czerwonych zniczy. Za nim ustawiono zdjęcie Marii i Lecha Kaczyńskich. Po drugiej stronie Krakowskiego Przedmieścia umieszczono scenę z nagłośnieniem, a także telebim.

Apel rozpoczął się od hymnu. Następnie odczytane zostały nazwiska ofiar katastrofy.

Uroczystości zorganizowane przez PiS w rocznicę katastrofy smoleńskiej rozpoczęły się o godz. 8 od mszy w intencji ofiar katastrofy smoleńskiej w Kościele seminaryjnym pw. Wniebowzięcia NMP i św. Józefa Oblubieńca przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.