500 plus dla niepełnosprawnych - haczyki w projekcie ustawy

Dodatek dla osób niepełnosprawnych ma wynosić 500 zł. Opublikowany w środę rządowy projekt ustawy różni się od tego, co jest zapisane w wykazie prac legislacyjnych rządu.

Projekt ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, czyli o 500 plus dla niepełnosprawnych pojawił się w środę na stronach internatowych Sejmu. Początkowo była to tylko informacja, wersja elektroniczna nie była dostępna.

Ważne orzeczenia o niezdolności

Co jest zapisane w projekcie?
Świadczenie uzupełniające - mowa o jest o 500 zł, a nie DO 500 zł, ma przysługiwać dorosłym (ukończone 18 lat), niezdolnym do samodzielnej egzystencji.

Niezdolność musi być stwierdzona:

• orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji
• albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji
• albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji,
• albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i samodzielnej egzystencji.

Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które nie mają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych (chodzi o szeroko rozumiane świadczenia emerytalno-rentowe) lub wysokość świadczeń nie przekracza kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Pod uwagę brane są też świadczenia z zagranicy, jednak zawsze suma brutto ("przed dokonaniem potrąceń, odliczeń i zmniejszeń") nie może przekraczać kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Obecnie jest to 1100 zł.

Projekt szczegółowo wylicza, o jakie świadczenia chodzi - generalnie o emerytury i renty z różnych systemów: ZUS, KRUS, mundurowych, ale też m.in. renty wypadkowe, socjalne, okresowe emerytury kapitałowe i rolnicze, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne.

Pod uwagę nie bierze się zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków przysługujących do otrzymywanych świadczeń na mocy odrębnych przepisów (np. ryczałt energetyczny) oraz świadczeń jednorazowych.
Przy zbiegu prawa do kilku świadczeń ważne jest, by ich suma nie przekraczała wysokości minimalnej renty.

500 plus wolne od potrąceń i podatku

500 plus dla niepełnosprawnych - zostańmy przy tym umownym określeniu - przyznawane jest na wniosek zainteresowanej osoby. Składa się je do właściwego organu emerytalno-rentowego, a kto ma świadczenia spoza tego systemu (np. zasiłek stały z ośrodka pomocy społecznej) - do ZUS.

Świadczenie uzupełniające jest nieopodatkowane, wolne ma być od potrąceń i egzekucji, nie wlicza się do dochodów, od których odlicza się wydatki na cele rehabilitacyjne, do dochodu branego przy przyznawaniu dodatków mieszkaniowych, zasiłków z pomocy społecznej, opłat za pobyt w DPS i innych.

Najmniej skorzystają renciści socjalni

Według szacunków rządu zaprezentowanych w Ocenie Skutków Regulacji, niepełnosprawni pobierający rentę socjalną to najmniej liczna grupa, która skorzysta na ustawie - tylko 32,5 tys. osób.

Uprawnionych może natomiast być:

• ok. 120 tys. emerytów i rencistów ZUS z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji
• ok. 110 tys. osób w wieku 75 plus, które pobierają dodatek pielęgnacyjny i mogą wystąpić o orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji
• ok. 109 tys. emerytów i rencistów z KRUS
• oraz ok. 125 tys. osób niepełnosprawnych z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

To znacznie więcej niż ok. 300 tys. osób, wymieniane na wtorkowej konferencji po zakończeniu posiedzenia rządu.

Rząd spodziewa się, że w pierwszej fazie dużo osób wystąpi o wymienione ustawie orzeczenia, by starać się o 500 plus. Mogą być nawet problemy z lekarzami orzecznikami ZUS.
Projekt jako podstawę przyznania świadczenia wymienia orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub niezdolności do samodzielnej egzystencji i całkowitej niezdolności do pracy.
Tymczasem wiele osób ma przyznaną rentę socjalną tylko z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy. Orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji nie było potrzebne, wystarczało orzeczenie z powiatowego zespołu o znacznym stopniu niepełnosprawności. Projekt ustawy tymczasem nic nie mówi, by były to dokumenty równoważne. Będzie wiec szturm na ZUS, by potrzebne orzeczenia uzyskać.

Ponadto zmieniona ma być też ustawa o rencie socjalnej. Lekarz -orzecznik ustalając całkowitą niezdolność do pracy, będzie mógł jednocześnie ustalić niezdolność tej osoby do samodzielnej egzystencji w celu uzyskania świadczenia uzupełniającego, czyli 500 plus.

500 plus dla niepełnosprawnych 2019 - kiedy?

Ustawa o 500 plus dla niepełnosprawnych generalnie ma wejść w życie od 1 października 2019 r., w wyjątkiem kilku przepisów dotyczących funduszu solidarnościowego.