Bon energetyczny zastąpi zamrożenie cen prądu? To pomysł na złagodzenie podwyżek cen energii 2024

Nawet 70-procentowe wzrosty cen prądu w 2024 roku zapowiadają eksperci. Na konkretne kwoty przelicza to Forum Energii, które wskazuje, że bez zamrożenia cen czekają nas rachunki za prąd wyższe o nawet 100 zł miesięcznie. Tymczasem centralne sterowanie zamrożeniem cen przeczy rynkowemu ich charakterowi i jest bardzo kosztowne. W latach 2022-2023 koszty mrożenia cen energii dla odbiorców indywidualnych pochłonęły już ponad 26 mld zł.

Nie zmienia to jednak faktu, że 2024 rok przyniesie kolejne rekordowe podwyżki na rachunkach za prąd, jeśli zamrożenie cen nie zostanie przedłużone. Forum Energii proponuje jednak pakiet rozwiązań, który miałby być finansowany z Krajowego Planu Odbudowy i przychodów budżetu państwa ze sprzedaży prawa do emisji CO2. Plan zakłada wprowadzenie przede wszystkim:

• bonu energetycznego
• wsparcia taryf dystrybucyjnych
• dodatkowe fundusze na poprawę efektywności energetycznej budynków
• specjalną taryfę na ogrzewanie budynków energią elektryczną

Zobacz także: Co zdrożeje najbardziej w 2024 roku? To nie tylko prąd i paliwa. Sprawdzamy prognozy cen żywności na przyszły rok

Według szacunów przeciętne gospodarstwa domowego zużywające 2000 kWh rocznie odczuje podwyżki cen prądu na poziomie blisko 70 proc. Znacznie łagodniejsze będą podwyżki dla pomp ciepła. Tutaj mowa jest o około 20-proentowych podwyżkach na rachunkach. Z kolei małe i średnie firmy czeka podwyżka cen prądu rzędu 20-30 proc.

Z czego wynikają zapowiedzi tak dużych podwyżek cen prądu? Eksperci Forum Energii jako przyczynę wskazują przede wszystkim zaburzoną konkurencję w energetyce. Długoletnie kontrakty na zakup węgla kamiennego od polskich kopalni niegdyś ratowały nas przed podwyżkami cen prądu, teraz je powodują. Węgiel importowany jest nawet o 25 proc. tańszy niż polski, i chociaż procent udziału węgla w strukturze energetycznej w Polsce ciągle spada, to wspomniane kontrakty blokują dalsze zmiany w tej strukturze.

Forum Energii podkreśla, że w przyszłości to rozwój OZE uchroni nas przed gwałtownymi wzrostami cen prądu. Aktualnie polski prąd obciążony jest bardzo wysokimi cenami emisji CO2, bo energia elektryczna w Polsce nadal pochodzi przede wszystkim z węgla. Możliwości jednak są, chociaż wymagają inwestycji. Eksperci wskazują, że 10 mld zł z KPO przeznaczone na inwestycje w sieci dystrybucyjne (obecnie to 4,4 mld zł), obniżyłoby rachunki za prąd dla przeciętnego gospodarstwa domowego o 50 zł rocznie. To efekt tylko poprawy efektywność i przesyłu energii i jej magazynowania, co umożliwi zwiększenie udziału OZE w polskiej energetyce i obniżenie opłat za emisję CO2.

Główna propozycja Forum Energii zakłada zamianę zamrożenia cen energii na bon energetyczny. To świadczenie miałoby przypominać tarcze antyinflacyjne z czasu pandemii i wojny w Ukrainie. Forum proponuje trzy warianty:

• 500 zł rocznie dla wszystkich gospodarstw domowych, bez kryterium dochodowego i bez wsparcia dla najmniej zarabiających.
• 1040 zł rocznie dla najmniej zarabiających i gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami z kryterium dochodowym
• 430 zł rocznie dla najmniej zarabiających i gospodarstw domowych z osobami z niepełnosprawnościami oraz częściowe zamrożenie cen

Najbardziej kosztowna miałaby być ostatnia z opcji. Około 8,2 mld zł miałoby kosztować częściowe mrożenie cen, natomiast 1,2 mld to wydatek na bon energetyczny. To jednak rozwiązanie, które pozwoliłoby połączyć stopniowy powrót do rynkowego charakteru cen energii i jednocześnie zapobiegłoby skokowym wzrostom cen prądu w 2024 roku. Przyznanie 500 zł wszystkim gospodarstwo domowych to koszt 6,75 mld zł dla budżetu państwa, a pomoc w wysokości 1040 zł ma kosztować 3 mld zł.

W obecnym systemie najbardziej pokrzywdzeni mogą czuć się m.in. właściciele pomp ciepła. Analitycy Forum Energii uważają, że wyższe taryfy za energię najbardziej uderzają właśnie w tych odbiorców, a powinno być wręcz odwrotnie. Proponuję przy tym wprowadzenie taryfy grzewczej podzielonej na trzy okresy zużycia prądu:

• szczytowy
• pozaszczytowy
• południowy

W okresie południowym, gdy działanie fotowoltaiki jest zwykle najintensywniejsze, ceny prądu powinny być najniższe, z kolei w pozostałych okresach wyższe ustalone na podstawie średniej ceny.