III Kongres Demograficzny w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Największym wyzwaniem jest to, aby w Polsce rodziło się więcej dzieci

W 2021 r. liczba dzieci w Polsce wyniosła blisko 6 mln, tj. 15,6 proc. ogółu populacji. Z danych GUS wynika, że w ubiegłym roku liczba dzieci w Polsce była niższa o niemal 1,4 mln niż w roku 2000. Głównym powodem tego stanu jest spadająca z roku na rok liczba urodzeń. W 2021 r. odnotowano najmniej urodzeń żywych w całej powojennej historii – było ich niespełna 322 tys.

CZYTAJ TAKŻE:
W Gdańsku urodziły się bliźnięta syjamskie – były „wielkim cudem”. Kim są bliźnięta syjamskie i jak wygląda ich leczenie?

Zaobserwowano, że w większości dużych miast na prawach powiatu udział dzieci w strukturze ludności jest relatywnie niski. Z drugiej strony, w Polsce jest kilka rozległych obszarów, składających się z kilku powiatów, w których odsetek dzieci w strukturze ludności jest wysoki. Jednym z nich jest obszar pomorsko-kaszubsko-kociewski.

- Województwo pomorskie jest tym regionem, w którym liczba ludności nie spada – stwierdził wojewoda pomorski Dariusz Drelich. - A możemy powiedzieć, że wręcz wzrosła na terenach wiejskich, z czego jesteśmy dumni. A to oznacza, że polityka zrównoważonego rozwoju przynosi pozytywne efekty. Oczywiście nie są to jeszcze takie efekty, jakich byśmy oczekiwali, ale idziemy w dobrym kierunku. Pomorze jest dobrym miejscem do życia i posiadania dzieci. Model rodziny 2 + 4 to jest ten model, o którym myślimy. Demografia jest kwestią kluczową i strategiczną. Dlatego realizujemy wiele inwestycji, które przynoszą poprawę poziomu życia, są one związane m.in. z transportem, energetyką czy oświatą. Chcemy zrobić wszystko, aby warunki do rozwoju dzieci były jak najlepsze – dodaje wojewoda.

CZYTAJ TAKŻE:
Dziecko nie je śniadania w domu? Grożą mu problemy psychiczne i społeczne. Zobacz, jak wpływają na to produkty zawarte w pierwszym posiłku

Oprócz obszaru pomorskiego w kraju są też 3 inne, w których rodzi się stosunkowo dużo dzieci. Są to: obszar wokół Poznania i w zachodniej Wielkopolsce, obszar na prawym brzegu Wisły, w okolicy Warszawy i Siedlec, a także obszar krakowsko-sądecki.

Rodziny w Polsce na ogół borykają się z podobnymi problemami, które dotyczą m.in. warunków mieszkaniowych czy bezpieczeństwa zatrudnienia. Co więc sprawia, że akurat na tych kilku obszarach rodzi się stosunkowo dużo dzieci?

- Sytuacja materialna rodzin jest dość podobna w całym kraju. To nie jest tak, że tam, gdzie dzieci rodzi się stosunkowo dużo, to tych barier materialnych nie ma. Zauważyliśmy, że na tych obszarach żyją społeczności lokalne, które są głęboko zakorzenione w tradycjach rodzinnych i mające bardzo silne poczucie patriotyzmu, zarówno lokalnego jak i narodowego. A to oznacza, że dla poprawy demografii, oprócz kwestii typowo materialnych czy związanych z bezpieczeństwem socjalnym, dużą rolę może odgrywać również kwestia związana z systemem wartości - mówi Piotr Łysoń, dyrektor Departamentu Badań Społecznych Głównego Urzędu Statystycznego.

CZYTAJ TAKŻE:
Macierzyństwo po 50. roku życia? Tak, to możliwe. Naukowcy odmłodzili komórki jajowe. To ułatwi zajście w ciążę

Eksperci mówili nie tylko o wskaźnikach demograficznych, ale też o zdrowiu dzieci. To jemu poświęcona była większa część kongresu. Specjaliści wskazywali, że ponad 90 proc. dzieci (w wieku 7-14 lat) posiada niezadowalający poziom kompetencji ruchowej. Problem nadwagi i otyłości dotyczy już ponad 13 proc. badanych uczniów. Wyniki badań potwierdzają też spadek wydolności krążeniowo-oddechowej wśród dzieci. Eksperci podkreślali, że sytuację pogorszyła pandemia. A w szczególności okres, gdy dzieci uczyły się zdalnie i więcej czasu spędzały przed komputerami. Oprócz kwestii fizycznych, konieczna jest też pilna poprawa systemu ochrony psychiatrycznej dzieci i młodzieży.

- Skoro dzieci w Polsce rodzi się mniej, musimy o nie dbać. Dziś nie ma ważniejszej sprawy niż zdrowie dziecka. Wszystkie obawy dotyczące pojawienia się dziecka w rodzinie, a one zawsze są, muszą być w jak największym stopniu ograniczane przez służby publiczne - stwierdziła prof. dr hab. Józefina Hrynkiewicz, przewodnicząca Rządowej Rady Ludnościowej.

Czy wobec tego należy wdrożyć odrębną ustawę o zdrowiu dzieci?

- Mamy w Polsce przepisy, które tę sferę regulują. Myślę tu choćby o konwencji o prawach dziecka, która mówi m.in., że każde dziecko ma prawo do jak najwyższego poziomu zdrowia i opieki lekarskiej. Nie jestem przekonany, czy należy mnożyć regulacje i oddać tę sferę w ręce prawników – mówił Mikołaj Pawlak, Rzecznik Praw Dziecka.

CZYTAJ TAKŻE:
Twoje dziecko korzysta ze smartfona lub tabletu? Czas przed ekranem może pogarszać jego koncentrację, pamięć i wpływać na zachowanie

Z kolei prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego prof. dr hab. Jarosław Peregud-Pogorzelski przypomniał, że jest już m.in. ustawa o medycynie szkolnej, która nie do końca spełniła oczekiwania.

- Ta ustawa ma charakter fragmentaryczny, a my potrzebujemy większej kompleksowości, jeśli chodzi o dbanie o zdrowie dzieci. Z kolei konwencja to nie jest taki akt prawny, który ma sprawcze działanie, choć oczywiście bardzo dobrze, że ona jest. Dziś w opiece pediatrycznej są pewne działki, które są bardzo dobrze rozwinięte, inne zaś słabiej. Mam wrażenie, że my ciągle działamy w rozproszeniu. Być może należy utworzyć jakiś organ, np. Polską Akademię Zdrowia Dziecka, która te wszystkie działania na rzecz dzieci skoordynuje – proponował prof. dr hab. Jarosław Peregud-Pogorzelski, prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego.

Józefina Hrynkiewicz, przewodnicząca Rządowej Rady Ludnościowej, dodała, że potrzebna jest szersza, wieloaspektowa i ogólnospołeczna debata na temat dbania o dzieci.

Współorganizatorami III Kongresu Demograficznego, który odbył się w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym , byli Rządowa Rada Ludnościowa, Główny Urząd Statystyczny oraz Polskie Towarzystwo Statystyczne. Sponsorzy wydarzenia to: PZU Zdrowie, Fundacja Energa oraz AmberExpo. Kongres honorowym patronatem objął prezydenta RP Andrzeja Duda.