Kwitną hortensje. Czym się różnią poszczególne gatunki i odmiany hortensji i jak je uprawiać w ogrodzie?

Najbardziej znane gatunki i odmiany hortensji weszły już w okres kwitnienia. Te piękne krzewy o nieco egzotycznym wyglądzie dzielą się na dwie grupy – kwitnące na pędach zeszłorocznych oraz na pędach tegorocznych.

Do pierwszej grupy zalicza się hortensje ogrodowe (Hydrangea macrophylla), zawiązujące pąki kwiatowe w drugiej połowie lata. Pędy tego gatunku są słabo zdrewniałe, a pąki nie mają twardych łusek chroniących przed mrozem. Wszystko to sprawia, że następnego lata, gdy powinny się otworzyć kwiaty, ogrodników często spotyka rozczarowanie. Jedną z głównych przyczyn jest przemarzanie wierzchołków lub nawet całych pędów. Niekiedy hortensja ogrodowa nie kwitnie, gdyż ogrodnik zapomniał, że kwitnie ona na pędach zeszłorocznych i usunął jesienią zdrewniałe pędy wraz z pąkami kwiatowymi.

Chociaż wiosną z nieprzemarzniętych karp wyrosną nowe pędy, dopiero latem wytworzą one pąki kwiatowe, które zakwitną za rok – o ile nie będzie ciężkiej zimy. Słowem, uprawa hortensji ogrodowych jest w polskim klimacie zajęciem dla wytrwałych. Ze względu na niezwykle efektowne kwiaty, zebrane w kuliste kwiatostany, i zdrowe ulistnienie, hortensje te mają jednak swoich zaprzysięgłych zwolenników, którzy nie zrażają się tak łatwo. Troskliwie okrywają swoje ukochane krzewy na zimę, obsypując ziemię wokół nasady grubą warstwą kory sosnowej, zaś górę opatulając agrowłókniną.

Znacznie mniej kłopotliwa w uprawie jest hortensja bukietowa (Hydrangea paniculata). Choć nie wydaje tak pięknych kwiatów, jak Hydrangea macrophylla, szeroko się rozrasta i osiąga większe rozmiary, niekiedy do 2 m wysokości. Jest znacznie bardziej odporna na mrozy i zasadowy odczyn gleby. Kwitnie na pędach tegorocznych, zaś jej kwiaty, zebrane w wydłużone kwiatostany, są początkowo białe, a z czasem różowieją. Najbardziej popularną odmianą tego gatunku jest Grandiflora o kwiatach białych, płonnych, zebranych w wielkie (do 25 cm) stożkowate wiechy, doskonałe na suche bukiety. Kwitnie od lipca do września i jest prawie całkowicie odporna na mrozy.

Interesująca jest też odmiana Kyushu. Kwitnie późnym latem, wydając kwiatostany w formie stożkowatych wiech na końcach pędów. Kwiaty płonne porozrzucane są pośród drobnych kwiatków płodnych, co nadaje kwiatostanowi lekki, koronkowy wygląd. Z kolei odmiana „Pink Diamond” ma kwiatostany lekkoróżowe, które w stanie zaschniętym robią się intensywnie różowe.

Ostatnio zyskuje na popularności hortensja dębolistna (Hydrangea quercifolia), którą uprawia się z powodu ciekawego ulistnienia. Liście tego gatunku przypominają wielkie liście dębu; jesienią przebarwiają się na kolor bordowy i pozostają na pędach do późnej jesieni. Kwiaty są białe, zebrane w długie wiechy. Niestety, hortensja dębolistna jest dość wrażliwa na mrozy i trzeba ją na zimę okrywać.

Polecenia godna jest również hortensja krzaczasta (hydragena aborescens), a szczególnie jej odmiana wielkokwiatowa „Grandiflora", osiągająca do jednego metra wysokości, posiadająca dość cienkie gałązki, uginające się pod ciężarem okazałych kwiatów.

Gatunki te zawiązują pąki kwiatowe na pędach tegorocznych i sprawiają dużo mniej kłopotów niż hortensja ogrodowa. Można je wczesną wiosną krótko przyciąć - nawet do ziemi - i bez obawy zakwitną. Są też bardziej odporne na przemarzanie.
Coraz większe uznanie zyskuje również hortensja pnąca, która jest silnym pnączem, dorastającym nawet do 25 m wysokości. Potrzebuje zatem silnych podpór, gdyż lekkie kratki i słabe pergole może wyłamać. Można ją również „puścić” na stare drzewa. Ma błyszczące liście, zaś białe kwiaty zebrane są w licznie, płaskie kwiatostany. Właśnie teraz jest nimi obsypana.

Łacińska nazwa hortensji oznacza „wodny krzew”. Potrzebuje zatem dużo wody do prawidłowego rozwoju i lepiej się czuje w półcieniu, chociaż słońce jest mu niezbędne do wydania kwiatów. Jest to krzew wymagający urodzajnej i próchniczej gleby. Źle rośnie na glebach gliniastych i ciężkich. Podłoże musi być kwaśne (pH od 4,5 do 5,5). Jeżeli liście stają się jasnozielone lub żółte, oznacza to prawdopodobnie zbyt zasadowy odczyn gleby, którą należy wzbogacić kwaśnym torfem.

Na obfitość kwitnienia ma wpływ właściwe nawożenie. Niedobór azotu, fosforu, magnezu i żelaza powodują słaby wzrost i zawiązywanie się tylko nielicznych pąków kwiatowych.

Odczyn gleby, w której uprawiamy rośliny, ma wpływ na barwę kwiatów hortensji ogrodowej. Na glebach bardziej zasadowych kwiaty będą różowe, na glebach bardziej kwaśnych – niebieskie. Bardziej cenione są kwiaty o odcieniu niebieskim, toteż wiele osób stara się zakwasić podłoże wokół krzewów, nawożąc hortensje siarczanem amonu lub siarczanem potasu. Podobny efekt uzyskamy, podlewając krzewy roztworem ałunu potasowego bądź siarczanu glinu. Obecnie dostępne są w sklepach ogrodniczych specjalne nawozy do barwienia kwiatów na niebiesko. Uwaga: odmiany o kwiatach białych i czerwonych nie nadają się do przebarwiania.