Literacka Nagroda Nobla 2022. Laureatką Annie Ernaux - "Kobieta odczuwająca świat"

Nagrodę przyznano za „odwagę i kliniczną przenikliwość, z jaką odkrywa korzenie, alienacje i zbiorowe ograniczenia osobistej pamięci”.

Na laureatkę Nagrody Nobla czeka medal, dyplom oraz 10 mln koron szwedzkich, co odpowiada około 4,45 mln złotych. Wyróżnienie w dziedzinie literatury jest przyznawane od 1901 roku.

Annie Ernaux (ur. 1 września 1940 r. w Lillebonne, w Normandii) to popularna francuska pisarka, autorka wielu książek – co ciekawe – w dużej mierze autobiograficznych. Studiowała na Uniwersytecie w Rouen i Bordeaux. Jest autorką wielu powieści, które francuska krytyka określa mianem „kobiecego spojrzenia na rzeczywistość”. Widać to np. w „Les Armoires vides” (1974) i „La Place”, za którą w 1984 r. zdobyła nagrodę Renaudot i która w dużej mierze zapewniła jej rozpoznawalność, W 2008 ukazała się jej powieść „Les Années”, która ukazała się także w Polsce pod tytułem „Lata”.

W roku 2008 pisarka otrzymała nagrodę Prix de la langue française za całą swoją twórczość. W 2011 r. Ernaux opublikowała „L'Autre Fille”, list do swojej siostry, która zmarła przed jej narodzinami, a także „L'Atelier noir”. W tym samym roku pojawia się także jej antologia „Écrire la vie”. Pięć lat potem, w 2016 r. wydała autobiograficzną książkę „Mémoire de fille”, w której po 60 latach spojrzała na czasy swojej młodości, co sprawiło, że zaczęto porównywać jej styl literacki do stylu Marcela Prousta. W 2017 r. została zaś laureatką nagrody Marguerite-Yourcenar, przyznawanej przez Société civile des auteurs multimédia „za swoją twórczość”.

Ulubionymi tematami literackimi Annie Ernaux są społeczne echa samotności, poznawania siebie, przekraczania granic społecznych i płciowych, ale też wstyd. Ten ostatni wątek, który pojawia się w jej powieściach sprawia, że klasyfikuje się ją czasami jako pisarkę „feministyczną”. Ona sama, pytana, czy czuje się feministką, odpowiada z reguły, że „bardziej czuje się odczuwającą świat kobietą”.

Do tej pory literacką Nagrodę Nobla otrzymało pięcioro Polaków: Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), Czesław Miłosz (1980), Wisława Szymborska (1996) oraz Olga Tokarczuk (2018). Polskie korzenie miał też Isaac Bashevis Singer, laureat z 1978 r.

rs