Spis treści
Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii
W poniedziałek, 14 października, ogłoszono laureatów ostatniej Nagrody Nobla 2024 roku. To Daron Acemoglu, Simon Johnson i James A. Robinson zostali laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych za badania na temat instytucji i ich wpływu na dobrobyt.
Pokojowa Nagroda Nobla
W piątek, 10 października, norweski Komitet Noblowski przyznał Pokojową Nagrodę Nobla japońskiej organizacji Nihon Hidankyo.
„Za wysiłki na rzecz osiągnięcia świata wolnego od broni nuklearnej oraz za ukazanie poprzez świadectwa naocznych świadków, że broń nuklearna nigdy nie powinna być ponownie użyta”.
Literacka Nagroda Nobla
Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury otrzymała Han Kang. Jak podano „za jej intensywną prozę poetycką, która mierzy się z historycznymi traumami i obnaża kruchość ludzkiego życia”.
Nobel w dziedzinie chemii
9 października 2024 r. poznaliśmy zdobywców Nagrody Nobla 2024 w dziedzinie chemii. Przyznano ją w dwóch częściach:
- Davidowi Bakerowi „projektowanie białek przy użyciu metod obliczeniowych”,
- Demisowi Hassabisowi i Johnowi M. Jumperowi „za przewidywanie struktury białek”.
Już jutro, 10 października, poznamy laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. To nagroda, która wzbudza szczególne emocje.
Przeczytaj też: Tajemnice Literackiego Nobla. Ile kobiet nagrodzono? Kto odmówił przyjęcia nagrody? Ciekawostki, kontrowersje, pominięcia i odrzucenia
Nagroda Nobla z fizyki
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki 2024 przyznano:
- Johnowi J. Hopfieldowi
- Geoffrey'owi E. Hintonowi
za „podstawowe odkrycia i wynalazki umożliwiające uczenie maszynowe z wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych.”
Laureaci podzielą się po równo nagrodą w wysokości 11 mln koron szwedzkich (ok. 4,2 mln zł). Nagrodę Nobla z fizyki przyznano 117 razy od 1901 roku.
Nagroda Nobla z medycyny lub fizjologii 2024
Tydzień Noblowski rozpoczął się przyznaniem nagrody z dziedziny fizjologii lub medycyny.
Zgromadzenie Noblowskie przyznało dziś wspólną Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 2024 Victorowi Ambrosowi i Gary'emu Ruvkunowi za odkrycie mikroRNA oraz jego rolę w regulacji genów na poziomie posttranskrypcyjnym.
– Geny mikroRNA ewoluowały i rozprzestrzeniały się w genomach organizmów wielokomórkowych przez ponad 500 milionów lat.
Obecnie wiemy, że u ludzi istnieje ponad tysiąc genów dla różnych mikroRNA, a regulacja genów przez mikroRNA – odkryta przez tegorocznych laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny – jest powszechna wśród organizmów wielokomórkowych – możemy przeczytać na oficjalnej stronie Nagrody Nobla.
Tydzień Noblowski 2024
W poniedziałek 7 października rozpoczął się tydzień noblowski zwany „Noble Calling”. To wtedy w Sztokholmie i Oslo ogłaszane są nazwiska laureatów Nagród Nobla w sześciu kategoriach. Nazwa odnosi się do tradycji, w której zwycięzcy otrzymują telefoniczną informację o wygranej tuż przed jej ogłoszeniem publicznie. Często zdarza się, że naukowcy, pisarze czy działacze z innych stref czasowych są zaskakiwani tym telefonem w środku nocy. Do Olgi Tokarczuk np. zadzwoniono, gdy pisarka jechała samochodem na targi książki w Niemczech.
Nagrody Nobla w dziedzinach naukowych zazwyczaj przyznaje się zespołom badaczy, którzy razem dokonali przełomowego odkrycia lub wprowadzili nową metodę badawczą. Testament fundatora nagrody, Alfreda Nobla, podkreśla, że laureaci powinni wnosić znaczący wkład dla dobra ludzkości.
Kiedy i za co przyznawane są Nagrody Nobla? Harmonogram i dziedziny
Oto dziedziny nauki, w których każdego roku przyznawany jest Nobel:
- 7 października (poniedziałek) – fizjologia i medycyna,
- 8 października (wtorek) – fizyka,
- 9 października (środa) – chemia,
- 10 października (czwartek) - literatura,
- 11 października (piątek) – Pokojowa Nagroda Nobla,
- 14 października (poniedziałek) – nauki ekonomiczne.
Każdego roku, 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla, odbywa się uroczystość wręczenia Nagród Nobla w Sztokholmie i Oslo.
Każdy laureat ma obowiązek wygłoszenia wykładu, co jest warunkiem otrzymania nagrody pieniężnej. W przypadku laureata z 2016 roku, Boba Dylana, który odmówił przyjazdu do Sztokholmu, negocjacje na temat spełnienia tego wymogu trwały miesiącami. Sprawy związane z przekazaniem nagrody finansowej omawiane są w prywatnych rozmowach z prezesem Fundacji Noblowskiej.
