Największe trzęsienie ziemi w historii Polski. Jak wielkie były zniszczenia? Dziesiątki śmiertelnych ofiar

Największe, jak dotąd, odnotowane trzęsienie ziemi w Polsce miało miejsce 5 czerwca 1443 roku. Nie do końca jasnym jest, gdzie dokładnie znajdowało się jego epicentrum. Według niektórych źródeł było to pomiędzy Ślęzą a Strzelinem, czyli na terenach na południe od Wrocławia, ale niektórzy podają również, że epicentrum znajdowało się w Bańskiej Szczawnicy, czyli na terenie dzisiejszej Słowacji.

Siła uderzenia była jednak ogromna i nawet jeśli uderzyło na Słowacji, rozniosło się na znaczą część Polski. Trzęsienie spowodowało zawalenie się wielu domów na polskich ziemiach, a także m.in. do zawalenia sklepienia kościoła świętej Katarzyny w Krakowie. Same wstrząsy były odczuwalne natomiast od Tarnowa do Wrocławia, czyli przez niemal całą południową Polskę.

Nie da się dziś dokładnie ocenić, jak wielka była magnituda tamtego trzęsienia ziemi, jednak przybliżone oszacowanie jest możliwe chociażby dzięki zapiskom w kronice Jana Długosza. Zgodnie z tym ocenia się, że największe trzęsienie ziemi w historii Polski miało magnitudę co najmniej 6.0.

Chociaż Polska nie jest kojarzona z trzęsieniami ziemi, takich na naszych terenach na przestrzeni wieków nie brakowało. Drugim największym jest trzęsienie z 3 grudnia 1786 roku z epicentrum w okolicach Tresnej na Śląsku. W 1786 roku doszło zresztą do dwóch dużych wstrząsów. Pierwsze miało miejsce 27 lutego na północ od Cieszyna. Ich magnitudy ocenia się na około 5.7 i 5.2.

Inne warte odnotowania i jedne z silniejszych trzęsień ziemi nawiedziło Tatry Wysokie z epicentrum na południe od Zakopanego 9 sierpnia 1662 roku. Jego magnituda dziś również jest szacowana na około 6.0. Pozostałe trzęsienia o podobnym poziomie miały miejsce:

• 31 stycznia 1259 na północ od Wadowic,
• 1606 w Tucznie,
• 25 sierpnia 1785 niedaleko Wisły.

Warto odnotować, że nie wszystkie trzęsienia ziemi w Polsce miały miejsce na południu kraju. W 1680 roku ucierpiała Warszawa, a 21 września 2004 roku północno-wschodnia Polska, Litwa i Białoruś.

Jak widać, największe trzęsienia ziemi w Polsce miały miejsce kilkaset lat temu. Nie oznacza to, że dziś ich nie brakuje. Mają one miejsce regularnie, a nawet więcej z nich jest odnotowywanych, dzięki rozwojowi technologii, jednak mają znacznie mniejszą skalę.

Ostatnie trzęsienie ziemi w Polsce miało miejsce 23 listopada 2022 roku w okolicach Libiąża i miało magnitudę 3.15. Trzy dni wcześniej mniejszy wstrząs (3.1) odnotowano w okolicach Lubina.

W XXI wieku dwa trzęsienia ziemi w Polsce miały magnitudę powyżej 5.0. Jeden z nich to wspomniany wstrząs z północno-wschodniej części Polski, a drugi miał miejsce 8 lipca 2020 roku w Lubinie.

Portal crazynauka.pl wyjawia, skąd biorą się wstrząsy sejsmiczne w Polsce.

"Przez środek Polski przebiega tak zwana strefa Teisseyre’a-Tornquista. To wschodnia granica szwu transeuropejskiego, czyli struktury łączącej platformę wschodnioeuropejską i zachodnioeuropejską. O ile ta zachodnia strona szwu jest spokojna, o tyle od wschodniej strony ciąg uskoków tektonicznych potrafi wywoływać pewną aktywność sejsmiczną. Jest ona słaba, ale czasami odczuwalna, jak wstrząs o magnitudzie 4,3 z 1803 roku (okolice Białegostoku), wstrząs z 1994 roku na Równinie Augustowskiej czy wstrząsy z 21 września 2004 roku z epicentrum w Obwodzie Kaliningradzkim" - czytamy.

Drugim powodem jest fakt, że płyta afrykańska pcha się w stronę europejskiej, co powoduje naprężenia wywołujące wstrząsy, stąd najwięcej trzęsień ziemi w Polsce ma miejsce w Karpatach.

W Karpatach ruchy tektoniczne związane są jeszcze z jedną kwestią - pionowymi ruchami wywołanymi podnoszeniem się ziemi po zakończeniu tzw. małej epoki lodowej (XIV-XIX wiek).

Jak uspokaja portal, "zjawiska sejsmiczne, które się u nas zdarzają, mają niewielką siłę i nie ma powodu, by to się zmieniło".

lena