Dołącz do spaceru śladem historii lokalnej roślinności, zobacz zbiory Psiego Archiwum Społecznego, przebierz się w strój z międzywojnia i zatańcz swinga, dowiedz się, jak uporządkować swoje domowe archiwum! „Archifest. Dni archiwów społecznych” to liczne wydarzenia, wystawy, spacery, spotkania i warsztaty dla miłośników odkrywania ciekawych historii organizowane między 6 a 9 czerwca 2025 roku w całej Polsce. W ten sposób inicjator akcji – Centrum Archiwistyki Społecznej – zaprasza do wspólnego świętowania Międzynarodowego Dnia Archiwów, który co roku obchodzimy 9 czerwca.
Wydarzenia w ramach „Archifestu” organizuje 41 archiwów społecznych z 31 miejscowości w Polsce. Archiwa społeczne to oddolne inicjatywy, funkcjonujące przy bibliotekach, domach kultury czy fundacjach, które gromadzą stare zdjęcia, dokumenty, nagrywają relacje historii mówionej. Twórcy i twórczynie archiwów społecznych zachęcają lokalną społeczność do zainteresowania się historią, podzielenia się wspomnieniami i wspólnego gromadzenia zbiorów. Integrują też sąsiadów i sąsiadki w projektach międzypokoleniowych, by zmieniać najbliższe otoczenie. W Polsce działa już niemal 850 archiwów społecznych, a ich liczba stale rośnie!
Cały program wydarzeń „Archifestu” znajduje się na stronie Centrum Archiwistyki Społecznej, pomysłodawcy i koordynatora projektu. CAS to instytucja, która rozwija ruch archiwistyki społecznej w Polsce – dzieli się wiedzą, popularyzuje ideę oraz pomaga w tworzeniu nowych archiwów społecznych i utrwalaniu ich dorobku.
Wystawy i spacery w południowo-wschodniej Polsce
Na południu i wschodzie Polski „Archifest” zaprasza na wystawy i spacery z historią w tle. W Hrubieszowie mieszkańcy wspólnie stworzą podpisy do starych fotografii podczas plenerowej wystawy „Dopisz to, co wiesz”, dzieląc się przy tym osobistymi wspomnieniami. W Rzeszowie powrócą opowieści o estradowym życiu miasta, a w Nowej Hucie – wspomnienia z codzienności biblioteki i domu kultury, przedstawione na sąsiedzkim pikniku. Spacer śladem archiwalnych fotografii odbędzie się w Chrzanowie, a w Skotnikach zaplanowano oprowadzanie wokół XIV-wiecznego kościoła. W Krakowie posłuchamy z kolei o uratowanym archiwum harcerskim z Legnicy.
Spacery krajoznawcze w zachodniej Polsce
Na zachodzie kraju nie zabraknie atrakcji dla miłośników lokalnych historii i przyrody. W Świdnicy odbędzie się spacer fotograficzny śladami architektury PRL-u, a w Miedziance i Mniszkowie – wyprawy historyczno-krajoznawcze z widokiem na Góry Sokole i Karkonosze. Poznań zaprasza na wędrówkę po dawnej wsi Rataje, łączącą historię z przyrodą, natomiast w Nowej Wsi Lubińskiej, Górze i Środzie Wielkopolskiej uczestnicy gier terenowych będą odkrywać punkty wyznaczone przez stare zdjęcia i dokumenty. Ciekawie zapowiadają się również wydarzenia w Sokołowsku, gdzie będziemy mogli przyjrzeć się zbiorom związanym z twórczością Krzysztofa Kieślowskiego.
Bogaty program wydarzeń w centralnej i północnej Polsce
W Kaliszu wystawie o dwudziestoleciu międzywojennym towarzyszyć będzie swingowa potańcówka w stylu retro, a w Łodzi zobaczymy intrygujące ekspozycje łączące fotografię z filozofią. Na Mazowszu program jest szczególnie bogaty – od spektakli i warsztatów o kulturze kurpiowskiej w Myszyńcu, przez wystawy w Skórcu, po różnorodne wydarzenia w Warszawie: wystawę o modzie PRL, performatywny spacer w QueerMuzeum i sąsiedzkie spotkania w różnych dzielnicach. Na północy czekają m.in. eksperymentalny spacer po Dolnym Gdańsku, rodzinne warsztaty ArchiKids w gdańskiej Letnicy, a także wystawy w Szczuczynie i Białymstoku. Archiwa społeczne po raz kolejny pokazują, jak lokalna pamięć potrafi połączyć ludzi, miejsca i wspomnienia.
To tylko wybrane wydarzenia, cały program dostępny na: https://cas.org.pl/archifest/archifest-dni-archiwow-spolecznych-2025/
„Archifest. Dni archiwów społecznych” świętujemy w niemal każdym województwie
Tegoroczny „Archifest” to w sumie 20 wystaw tworzonych ze zbiorów archiwów społecznych; niemal tyle samo spacerów i gier miejskich, dzięki którym można spojrzeć na znaną okolicę z nowej perspektywy; ok. 30 różnego typu spotkań, warsztatów dla dzieci i dorosłych, prezentacji najciekawszych zbiorów archiwalnych, które pozwalają wspólnie spędzić czas. Wreszcie – pikniki, pokazy filmów, spektakle, wykłady, zbiórki zdjęć i stoiska informacyjne. Dzięki spotkaniom z archiwalnymi zdjęciami wyjętymi z domowych szuflad czy wspomnieniami, które uruchamiają się w czasie rozmów – wydarzenia w ramach „Archifestu” pozwalają lepiej poznać nasze okolice – kiedyś i dziś.
Misja Centrum Archiwistyki Społecznej
Historia wielu społeczności, wydarzeń i miejsc nie zostałaby opowiedziana, gdyby nie pasja i aktywność tysięcy osób i środowisk, tworzących ruch archiwistyki społecznej. Centrum Archiwistyki Społecznej to publiczna instytucja kultury, która powstała w 2020 roku z inicjatywy Fundacji Ośrodka KARTA i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego po to, aby wspierać ten oddolny ruch. Instytucja szkoli, inspiruje i wspiera inicjatywy archiwistów i archiwistek z całej Polski. Pomaga tworzyć nowe archiwa społeczne, aby zachować jak najwięcej świadectw życia społecznego i trwale je zabezpieczyć.
Organizatorzy wydarzeń w ramach „Archifestu. Dni archiwów społecznych”:
Archiwum Fotozoficzne im. Andrzeja Różyckiego przy Uniwersytecie Łódzkim,
Archiwum Gminy Andrychów,
Archiwum Przesiedleńców ze wsi Tuligłowy,
Archiwum Społeczne Chełmionki,
Archiwum społeczne Domu Kultury „ZACISZE” w Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy,
Archiwum Społeczne Drzew, Cyfrowe Lapidarium Poznania, Żegrze – Historia i Współczesność,
Archiwum Społeczne Gminy Samborzec,
Archiwum Społeczne Gminy Wiżajny,
Archiwum Społeczne i Kulturalne Fundacji Teatr Teatr,
Archiwum Społeczne przy Bibliotece – Centrum Kultury w Szczuczynie,
Archiwum Społeczne Sulejówka,
Archiwum Społeczne wsi i gminy Krynice,
Archiwum Stowarzyszenia Opowiadacze Historii Dolnego Miasta w Gdańsku,
Archiwum Twórczości Krzysztofa Kieślowskiego,
Archiwum ZWHP Szare Polówki,
Białostocki Ośrodek Kultury – Mediateka CLZ – archiwum historii mówionej,
Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Łazach,
Cyfrowe Archiwum Gdańskich Dzielnic,
Cyfrowe Archiwum Regionalnego Centrum Kultury Kurpiowskiej im. ks. Władysława Skierkowskiego w Myszyńcu,
Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej w Górze,
Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Hrubieszowie,
Cyfrowe Archiwum Ziemi Chrzanowskiej,
Estrada Rzeszowska,
Gminna Biblioteka Publiczna w Skórcu,
Grochowskie Archiwum Społeczne,
Jabłko Marcjanny,
Janowickie Opowieści,
Korzenie Siekierek,
Miasto Ogród Sadyba,
Nowohuckie Archiwum Społeczne,
Ostrzeszowskie Archiwum Społeczne,
Otwarte Społeczne Archiwum Gminy Lesznowola,
Pewnego razu w Wilanowie,
Powiatowe Archiwum Fotograficzne w Środzie Wielkopolskiej,
Psie Archiwum Społeczne,
QueerMuzeum,
Regionalne Archiwum Społeczne Konstancin-Jeziorna,
Społeczne Archiwum Cyfrowe 58100,
Społeczne Archiwum Kaliszan,
Społeczne Archiwum Warszawy,
Wolskie Regionalia.
