reklama
Jest to przywilej parlamentarzysty do swobodnego wykonywania swojego mandatu. Przysługuje on między innymi posłom, senatorom, prezydentowi, Rzecznikowi Praw Obywatelskich, Rzecznikowi Praw Dziecka. Immunitet parlamentarny ma utrzymywać niezależność parlamentarzystów, gwarantować możliwość sprawowania mandatu oraz chronić autonomię parlamentu. Immunitet parlamentarny zapewnia prawo nietykalności osobistej, czyli zakaz zatrzymania i pociągania do odpowiedzialności karnej parlamentarzystów bez zgody sejmu lub senatu w okresie sprawowania mandatu.
Jest pełnomocnictwem do sprawowania funkcji posła na Sejm RP, które otrzymuje przedstawiciel narodu wybrany w wyborach parlamentarnych. Sprawowanie mandatu poselskiego rozpoczyna się od dnia złożenia ślubowania poselskiego przed Sejmem. Natomiast wygaśnięcie mandatu następuje przez zrzeczenie się mandatu, pozbawienie mandatu, śmierć lub koniec kadencji Sejmu.
Mandatu poselskiego nie można łączyć z określonymi stanowiskami:
Ponadto nie można pełnić mandatu poselskiego i jednocześnie być zatrudnionym w Kancelarii Sejmu, Senatu, Prezydenta lub w administracji rządowej z wyjątkiem Rady Ministrów i sekretarzy stanu. Dodatkowo mandatu poselskiego nie mogą piastować sędziowie, prokuratorzy, urzędnicy służby cywilnej, funkcjonariusze policji i służby ochrony. Nie można także być w tym czasie posłem i senatorem.
Mandat poselski sprawia, że poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w jego zakres sprawowania w czasie trwania mandatu i po jego wygaśnięciu. Poseł może odpowiadać za tą działalność tylko przed Sejmem.
To nic innego jak wypowiedź posła poza porządkiem obrad, które może trwać maksymalnie 5 min. Wygłaszane są każdego dnia na zakończenie obrad Sejmu. Podczas oświadczenia posłowie mówią, co chcą tylko w swoim imieniu. Można podzielić je na cztery kategorie: dotyczące osobistych spostrzeżeń, historyczne, biograficzne oraz ideowe. Oświadczenie poselskie nie może być sprawą, której merytoryczna treść jest interpelacją lub zapytaniem poselskim.
Jest to jedna z form kontroli parlamentarnej w Polsce. Poseł RP lub senator RP ma prawo do podjęcia interwencji w ramach poselskich lub senatorskim obowiązków. Interwencja poselska może być przeprowadzona w instytucjach publicznych i jednostkach gospodarki niepaństwowej, które mają 14 dni na udzielenie informacji w danej sprawie. Poseł lub senator może zgłaszać interwencje w imieniu swoim lub wyborców. Instytucje publiczne i jednostki gospodarki niepaństwowej mają obowiązek udzielenia informacji i wyjaśnień posłowi lub senatorowi.
Jest to jedna z form polskiej kontroli parlamentarnej. Poseł lub grupa posłów mogą skierować pytanie na piśmie do rządu RP, określonego ministra, prezesa NIK oraz prezesa NBP. Zapytania poselskie najczęściej dotyczą spraw jednostkowych. Mogą to być zapytania o politykę wewnętrzną, zagraniczną czy realizację zadań publicznych. Zapytania są składane za pośrednictwem Marszałka Sejmu RP i istnieje obowiązek odpowiedzi w czasie 21 dni. Przy zapytaniach poselskich nie ma możliwości przeprowadzenia debaty parlamentarnej.
Jest to jedna z form kontroli parlamentarnej w Polsce. Polega ona na tym, że poseł lub grupa posłów może złożyć na piśmie pytanie do Prezesa Rady Ministrów za pośrednictwem Marszałka Sejmu RP. Pytanie musi być związane z polityką państwa.
Interpelacja poselska powinna zawierać krótkie omówienie stanu faktycznego sytuacji, o której mowa. Odpowiedź na interpelację musi być udzielona w przeciągu 21 dni. Interpelacja poselska może być poddana debacie parlamentarnej. Dzięki interpelacji członkowie parlamentu mają prawo do składania zapytań w każdej sprawie, żądania odpowiedzi oraz wyciągania z nich wniosków.
Stan na październik 2021 r. wynosi 87 zarejestrowanych partii politycznych działających w Polsce.
Partia polityczna to dobrowolna organizacja społeczna, która posiada swój program polityczny. Program polityczny realizują poprzez zdobycie i sprawowanie władzy lub wpływanie na nią. Partie polityczne mają charakter członkowski. Partie klasyfikuje się głównie na dwóch płaszczyznach: ze względu na cechy organizacyjne i sposób funkcjonowania oraz ze względu ideologiczno-programowych. W Polsce zasady funkcjonowania partii reguluje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej i Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych.
By partia w pełni mogła korzystać ze swoich praw musi uzyskać wpis do ewidencji partii politycznych prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Wniosek o wpisanie partii musi być poparty przez co najmniej 1000 obywateli.
Partie kontrolowane są przez Trybunał Konstytucyjny. Źródłem finansowania partii politycznych w Polsce są: składki członkowskie, darowizny, spadki, zapisy z dochodów z majątku oraz dotacji i subwencji państwowych.
Należy podkreślić, że w Polsce opozycja nie posiada żadnych specjalnych uprawnień. Mogą pytać, składać interpelacje, projekty ustaw i uchwał, a także składać poprawki. Rząd zobowiązany jest odpowiedzieć na zapytania i interpelacje poselskie opozycji w ciągu 21 dni. Na pytania w sprawach bieżących wysuniętych przez klub parlamentarny lub co najmniej 15 posłów rząd musi odpowiedzieć na każdym posiedzeniu Sejmu.
Opozycja to ugrupowanie lub grupa ugrupowań, a w szczególności partie polityczne, które sprzeciwiają się panującym władze w kraju. Jednak nie naruszają przy tym prawa ani zasad gry wyborczej. Opozycja nie tworzy rządu i dąży do przejęcia sprawowania władzy. Opozycja parlamentarna jest ściśle związana z tym pojęciem. Są to partie, które nie tworzą rządu, ale zasiadają w parlamencie. Natomiast opozycję pozaparlamentarną tworzą partie, które nie weszły do parlamentu.
Prawa i obowiązki posłów określone są przez ustawę. Poseł ma przede wszystkim obowiązek być obecnym oraz brać czynny udział w posiedzeniach Sejmu, Zgromadzenia Narodowego oraz ich organów, do których został wybrany. Posłowie mają prawo:
Komisje parlamentarne to pomocnicze organy parlamentu, w których zasiadają parlamentarzyści. Ich zadaniem jest przygotowywanie projektów decyzji parlamentarnych w dziedzinie ustawodawstwa i kontroli. Dzielimy je na stałe i nadzwyczajne.
Komisje sejmowe stałe:
Specjalny urząd zajmujący się techniczną stroną działania Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Zajmuje się techniczną organizacją funkcjonowania Sejmu - kwestiami prawnymi, doradczymi, organizacyjnymi, finansowymi.
To właśnie Kancelaria Sejmu odpowiada za opracowywanie jednolitych tekstów ustaw, obsługuje ISAP (Internetowy System Aktów Prawnych), zajmuje się transmisjami z obrad Sejmu i komisji sejmowych na stronach internetowych.
Kancelaria Sejmu pokrywa koszty podróży po kraju i zagranicą posłów, koszty ich zakwaterowania w Warszawie, wypłaca diety poselskie i uposażenia oraz pieniądze na prowadzenie biur poselskich.
Jedna z dwóch izb parlamentu. Senat Rzeczypospolitej Polskiej składa się ze 100 senatorów, których wybiera się w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Kadencja trwa cztery lata, ale biegnie jednocześnie z kadencją Sejmu, więc jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, w określonym czasie rozwiązany zostanie również Senat. Głosować na kandydatów do Sejmu można od 18. roku życia, ale kandydować - od 30. roku życia.
W skład Senatu wchodzą marszałek, który prowadzi obrady oraz komisje senackie, których zadaniem jest rozpatrywanie i przygotowywanie spraw, które następnie trafiają pod obrady Senatu.
Co robi Senat?
Senat zajmuje się m.in. rozpatrywaniem ustaw uchwalanych w Sejmie, wyrażaniem zgody (lub nie) na powołanie przez Sejm prezesów i rzeczników kilku kluczowych instytucji (np. Rzecznik Praw Obywatelskich), akceptacją lub odrzucaniem sprawozdań kilku kluczowych instytucji (np. KRRiTV).
Mandaty przyznawane są zgodnie z wynikami wyborów powszechnych bezpośrednich, które odbywają się co cztery lata, o ile sam Sejm lub prezydent nie skrócą kadencji wcześniej.
Do Sejmu wybieranych jest 460 posłów. Mandaty przyznawane są zgodnie z wynikami wyborów powszechnych bezpośrednich.
Parlament Rzeczpospolitej Polskiej składa się dwóch izb - Senatu oraz właśnie Sejmu. Określany jest izbą niższą. Mandaty przyznawane są zgodnie z wynikami wyborów powszechnych bezpośrednich. Prawo głosowania w wyborach uzyskuje się w wieku 18 lat, natomiast prawo kandydowania - w wieku 21 lat.
Obradom Sejmu przewodniczy marszałek, na pierwsze obrady zwyczajowy wybierany do tej roli najstarszy wiekiem poseł. Następne posiedzenia prowadzi już demokratycznie wybrana posłanka lub poseł. Obrady Sejmu są jawne, transmitowane i retransmitowane w całości lub fragmentach w internecie, telewizji, radiu.
W ramach Sejmu działają komisje sejmowe tworzone z posłów różnych partii, by wspólnie pracować nad danym zagadnieniem. Wyróżnia się:
Podstawową funkcją Sejmu jest funkcja ustawodawcza, a więc uchwalanie ustaw i uchwał, które określają funkcjonowanie państwa.
