80. rocznica powstania "Żegoty". Prezydent: Polacy ratujący Żydów są bohaterami na równi z żołnierzami AK

"Przed 80 laty, 4 grudnia 1942 roku, powołano Radę Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj. Działając w konspiracji, w imieniu Polskiego Państwa Podziemnego i władz Rzeczypospolitej na uchodźstwie, tworzyła ona ramy instytucjonalne dla spontanicznej i oddolnej akcji ratowania Żydów, śmiertelnie zagrożonych przez Holocaust, który zgotowali im Niemcy" – napisał Andrzej Duda.

Prezydent przypomniał, że Rada skupiała reprezentantów całej konspiracyjnej sceny politycznej, od lewicy do prawicy.

"Członkowie polskich i żydowskich elit politycznych połączyli wysiłki, kierując się wspólnymi zasadami – solidarnością ze współobywatelami i bliźnimi oraz szacunkiem dla praw i godności ludzkiej. Motywowały ich różne wartości, oparte na chrześcijańskim miłosierdziu lub laickim humanitaryzmie. Zjednoczyły – sprzeciw wobec przerażającej zbrodni ludobójstwa i niezgoda na obojętność" – czytamy w liście.

"Wznosząc się ponad podziały ideowe i światopoglądowe, razem starali się czynić wszystko, co było w ich mocy, aby ocalić chociaż część skazanych na Zagładę. Pomagano w ucieczce z gett, znalezieniu schronienia i środków do życia, udokumentowaniu fikcyjnej tożsamości. Szczególny rozmach osiągnęła akcja ratowania dzieci żydowskich, które ukrywano u polskich rodzin, w klasztorach, bursach, sierocińcach. Rada udzieliła pomocy tysiącom osób, z których wielu udało się przetrwać okupację hitlerowską i doczekać zakończenia II wojny światowej" – napisał prezydent.

Duda przypomniał, że Rada Pomocy Żydom w tajnych dokumentach nazywana była kryptonimem „Konrad Żegota”. Te fikcyjne personalia powstały z inspiracji postaciami z Mickiewiczowskich Dziadów - zauważył, dodając, że Rada w swoich działaniach odwoływała się do długiej tradycji polskich walk o wolność, do konspiracji niepodległościowej z czasów romantyzmu, a nawet do dawnej Rzeczypospolitej Wielu Narodów – kraju powszechnej tolerancji, który dla Żydów stał się ziemią Polin.

"Polacy ratujący Żydów podczas okupacji naszego kraju przez III Rzeszę Niemiecką są dziś naszymi narodowymi bohaterami – na równi z obrońcami Rzeczypospolitej i żołnierzami Armii Krajowej. Przeciwstawiając się potwornemu złu i krzywdzie, śmierci i cierpieniu, potajemnie toczyli walkę z hitlerowskim rasizmem i antysemityzmem, który stworzył system przemysłowej eksterminacji i przyniósł na naszą ziemię swoje fabryki śmierci" – napisał.

Prezydent w liście złożył hołd działaczom i współpracownikom Rady Pomocy Żydom oraz wszystkim, którzy nieśli ratunek i wsparcie ofiarom Holocaustu. "Cześć i chwała bohaterom!" – dodał.

Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom, działająca pod kryptonimem "Żegota" przy Delegaturze Rządu RP na Kraj, powstała 4 grudnia 1942 roku w wyniku przekształcenia Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom, założonego kilka miesięcy wcześniej z inicjatywy Zofii Kossak–Szczuckiej i Wandy Krahelskiej–Filipowiczowej. Celem Rady było niesienie wszechstronnej pomocy Żydom w czasie Holocaustu.

"Żegota" stanowiła jedyną tego rodzaju organizację pomocową w okupowanej przez Niemców Europie.

lena