„A teraz, dzieci, włączamy inteligencję” – dlaczego nauczyciele boją się AI?

W erze szybkiego postępu technologicznego i dynamicznych zmian na rynku pracy, sztuczna inteligencja staje się coraz bardziej obecna w różnych dziedzinach życia, w tym także w edukacji. Pomimo jej potencjału do zrewolucjonizowania procesów nauczania, wielu nauczycieli w Polsce wciąż wykazuje znaczną niechęć do zaangażowania AI w swoje lekcje. Z czego wynika ten dystans i sceptycyzm?

Jedną z głównych przyczyn niechęci nauczycieli do korzystania z AI jest obawa o utratę kontroli nad procesem nauczania. Tradycyjny model edukacji, w którym nauczyciel jest głównym źródłem wiedzy, zostaje zakwestionowany przez technologie, które mogą automatycznie generować treści edukacyjne i oceniać prace uczniów. Nauczyciele obawiają się, że AI może ograniczyć ich rolę do nadzoru technicznego, zamiast pozwolić im pełnić funkcję przewodników i inspiratorów.

Widać znaczące różnicę, co do wyobrażeń respondentów badania, co do tego, jak wyglądać będzie edukacja w przyszłości. Osoby uczące się częściej uważają, że w przyszłości e-learning, szybkie i precyzyjne kursy oraz możliwość projektowania własnej interdyscyplinarnej ścieżki edukacyjnej wyprą dzisiejsze modele nauczania i studiowania niż osoby uczące innych.

– Nauczyciele nie powinni być zastępowani przez AI na żadnym poziomie. To wybitny pedagog prowadzi i zaraża swoją pasją ucznia. Jednak cała strona administracyjna pracy nauczyciela powinna być zautomatyzowana i właśnie w tym technologia może wspierać edukatorów – komentuje Jowita Michalska, założycielka fundacji Digital University, organizacji zajmującej się rozwojem strategicznych kompetencji cyfrowych.

Przeczytaj także: Sztuczna inteligencja na studiach. Gdzie w Polsce studiować AI? Perspektywy dla absolwentów

Kolejnym istotnym czynnikiem jest niedostateczne przygotowanie nauczycieli do efektywnego wykorzystania AI w edukacji. Wiele szkół nie zapewnia odpowiednich szkoleń ani wsparcia technicznego, co prowadzi do sytuacji, w której nauczyciele czują się niepewnie i niekompetentnie w obliczu nowych technologii. Brak wiedzy na temat funkcjonowania i możliwości AI sprawia, że nauczyciele są sceptyczni wobec jej zastosowania w praktyce. Wyraźnie rośnie potrzeba odpowiednich kursów wykorzystania nowych technologii w szkołach.

– Kształcenie nauczycieli od dawna nie nadąża już za zmieniającym się światem – mówi nauczycielka prywatnej szkoły podstawowej, absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego. – Kiedy kończyłam studia, a nie było to specjalnie dawno, jestem pokoleniem środka, sztuczna inteligencja była jeszcze motywem literatury science-fiction, tymczasem wkracza ona w naszą rzeczywistość w zupełnie realny sposób. Kadra w placówce, w której uczę, składa się z wielu emerytowanych nauczycieli – są świetnymi dydaktykami, od lat uczą ze spektakularnymi sukcesami i głęboko wierzę, że AI po prostu jest im do pracy zbędna. Z przykrością jednak patrzę na to, gdy nagle ku ich zdumieniu wychodzi na jaw, że np. wypracowanie, które pieczołowicie oceniają i opatrują szeroką informacją zwrotną - napisał robot. Czasem wygląda to tak, jakby budzili się w alternatywnej rzeczywistości. Pojawia się dziwne poczucie bezradności, lęk przed byciem niepotrzebnym i zagubienie. Mało kto potrafi zakasać rękawy, włączyć rzutnik i powiedzieć klasie: okej, teraz wspólnie ocenimy rozprawkę ChataGPT pt. Warto czy nie warto korzystać z AI przy tworzeniu wypracowań szkolnych. To jest bez wątpienia potrzebne, ale często trudne, bo przywykliśmy być specjalistami, którzy prowadzą uczniów, a nie wspólnie z nimi przecierają nowe szlaki.

Nauczyciele mają także obawy natury etycznej związane z wykorzystaniem AI. Generowanie prac zaliczeniowych przez AI może prowadzić do problemów z plagiatem i podważać uczciwość akademicką. W raporcie „Polska szkoła w cieniu AI” wielu nauczycieli wyraża przekonanie, że korzystanie z AI w ten sposób jest naganne i powinno być traktowane na równi z plagiatem.

W rozwiązaniu tego problemu powinna pomóc właściwa edukacja. Sztuczna inteligencja, zwłaszcza generatywna AI, taka jak ChatGPT, potrafi tworzyć teksty, które spełniają kryteria oryginalności. Uczniowie i studenci powinni być edukowani na temat etycznego korzystania z AI. Nauczyciele z kolei powinni być przygotowani do rozpoznawania prac generowanych przez AI (choć zapewne wkrótce ich odróżnienie nie będzie możliwe) i promowania transparentności w ich użyciu. W końcu jest to narzędzie, z którego także powinniśmy umieć korzystać, w tym celu właśnie powstało.

AI może również pogłębiać istniejące nierówności edukacyjne. Nie wszystkie szkoły dysponują odpowiednią infrastrukturą technologiczną, a uczniowie z mniej zamożnych rodzin mogą mieć ograniczony dostęp do nowoczesnych narzędzi. To prowadzi do obaw, że AI zamiast wyrównywać szanse edukacyjne, może je jeszcze bardziej pogłębiać.

Z drugiej strony w możliwościach, które stwarza sztuczna inteligencja, kryje się ogromny potencjał, niewykluczone, że w przyszłości ułatwi indywidualizację nauczania, np. poprzez wykreowanie osobistych asystentów, którzy monitorowaliby postępy uczniów i wspierali ich w realizacji celów dydaktycznych.

– Edukacja przyszłości związana będzie ze 100% personalizacją. Każdego z nas obejmie całkowicie spersonalizowany program nauczania, który będzie dostosowany do naszych talentów i tego, co chcemy robić w przyszłości – uważa Pamela Krzypkowska, Dyrektorka Departamentu Badań i Innowacji Ministerstwa Cyfryzacji.

Aby jednak w pełni wykorzystać możliwości AI, konieczne jest przełamanie barier i wprowadzenie kompleksowego wsparcia dla nauczycieli.

Raport „Polska szkoła w cieniu AI” sugeruje, że kluczem do sukcesu jest odpowiednie przygotowanie i wsparcie nauczycieli w adaptacji nowych technologii. Konieczne są inwestycje w szkolenia, rozwijanie kompetencji cyfrowych oraz tworzenie bezpiecznego i etycznego środowiska do wykorzystania AI w edukacji.

Ponadto istotne jest promowanie AI jako narzędzia wspierającego, a nie zastępującego nauczyciela. AI może odciążyć nauczycieli od rutynowych zadań, pozwalając im skupić się na bardziej kreatywnych i interpersonalnych aspektach nauczania. Istotne jest zrozumienie, że AI nie jest zagrożeniem, ale szansą na wzbogacenie procesu edukacyjnego, pod warunkiem że nauczyciele będą odpowiednio przygotowani i wspierani w tej transformacji.

Źródło: raport z badań Polska edukacja w cieniu AI

Powiedz nam, co o tym myślisz i zostaw komentarz.
Szanujemy każde zdanie i zachęcamy do dyskusji. Pamiętaj tylko, żeby nikogo nie obrażać!

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.
Obserwuj StrefaEdukacji.pl!