Ceny paliw w Polsce i na świecie. "Wojna na Ukrainie zaburzyła globalne łańcuchy dostaw i zachwiała rynkami paliwowymi"

- Szukając odpowiedzi na pytanie, dlaczego ceny paliw nieubłaganie idą w górę, musimy patrzeć nie tyle na sytuację w Polsce, co na świecie. Wojna na Ukrainie zaburzyła globalne łańcuchy dostaw i zachwiała rynkami paliwowymi - mówi w rozmowie z polskatimes.pl dr Artur Bartoszewicz, ekonomista ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.

W tle wojna o rynki zbytu na świecie

- Na światowych rynkach jest tyle niepewności, co do zakresu i skali wpływu konfliktu na gospodarkę światową, że przekłada się to na wysoki poziom cen surowców. W tle toczy się gra mocarstw o rynki zbytu, co z kolei sprzyja spekulacji - ocenia dr Artur Bartoszewicz.

Przez kilka ostatnich lat był względny spokój. Aż 24 lutego 2022 r. wojska rosyjskie napadły na Ukrainę. I się zaczęło. - Na początku marca 2022 r. cena ropy przekroczyła 120 dolarów za baryłkę, spadła, by znowu wzrosnąć - i w końcu maja wróciła do tego bardzo wysokiego poziomu - przypomina dr Artur Bartoszewicz.

Kurs dolara do złotego

W przypadku Polski do tej zwyżki (95 dolarów na początku lutego 2022 r., 119 dolarów na przełomie maja i czerwca 2022 r.) należy doliczyć rosnący kurs dolara w stosunku do złotego: przed atakiem Rosji na Ukrainę było to 3,90-4,00 złotych, a obecnie ok. 4,30 złotych. Zatem dla polskich importerów oznacza to zwyżkę ceny ropy, liczoną w polskiej walucie, o jedną trzecią. A przecież importowana ropa nie trafia wprost do dystrybutorów, lecz jest przerabiana na paliwo, co również wiąże się z wyższymi niż rok wcześniej kosztami (m.in. gazu i energii).

- Jesteśmy uzależnieni od surowców z zagranicy. Nie tylko zresztą my – Unia Europejska to trzecia, po USA i Chinach, gospodarka na świecie, a bardziej od nich uzależniona od importu. Nasz kraj zawsze sprowadzał istotną część surowców z zagranicy, jednak skala tego zjawiska rośnie. W pierwszym kwartale br. polski rynek trzech głównych paliw (benzyn, oleju napędowego oraz LPG) powiększył się o 11% w stosunku do pierwszego kwartału 2021, przy poziomie importu wynoszącym 41%. W analizowanym okresie zakupiono łącznie 8,2 mln m3 paliw, czyli o około 825 tys. m3 więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, przy czym z importu pochodziło prawie 3,4 mln m3. W związku z wojną w Ukrainie i rezygnacją z dostaw z Rosji, koszt takiego importu znacząco wzrósł - mówi ekonomista.

Mamy jedne z najniższych cen paliw

Jak wiemy, ceny paliw na naszych stacjach pozostają niezmiennie jednymi z najniższych w Unii Europejskiej. Możemy pozazdrościć jedynie kierowcom w Bułgarii, Słowenii i na Węgrzech, gdzie obecnie za litr benzyny PB95 płaci się mniej niż w Polsce.

- Wszystkie powyższe czynniki mają znaczący wpływ na kształtowanie się cen paliw w Polsce i Europie. I już samo ich wyliczenie sugeruje mało optymistyczną konkluzję: póki nie będzie widać szans na zakończenie wojny za naszą wschodnią granicą, ceny paliwa będą utrzymywały się na bardzo wysokim poziomie. A im dłużej trwać będzie wojna, tym większe okno do tworzenia nowych szlaków dostaw, ale też dla nowych spekulacji - konkluduje dr Artur Bartoszewicz z SGH.